Pandora Papers: onbelast topkunst verkopen via Hongkong

De Belg Paolo Vedovi, medeoprichter van de Brusselse Galerie Vedovi, is ook eigenaar van een postbusvennootschap in Hongkong die handelt in werken van Magritte, Picasso en andere topkunstenaars. Dat blijkt uit de Pandora Papers. Op de winst hoeft het bedrijfje in Hongkong alvast géén belastingen te betalen. Waar dan wél?

Na een week vol onthullingen over offshoreconstructies sluiten we de Pandora Papers in België af met een artikel over Paolo Vedovi. De Belg, die officieel in Monaco woont, richtte in 1995 in Brussel mee de Galerie Vedovi op. Die kunstgalerie in de Waterloolaan is volgens haar website een ’toonaangevende galerie voor de secundaire markt, gespecialiseerd in werken van moderne, naoorlogse en hedendaagse Europese en Amerikaanse kunstenaars. De galerie staat bekend om haar fijne neus voor de handel in hoogwaardige werken en heeft in de afgelopen 25 jaar een solide reputatie en expertise opgebouwd.’

Maar die ‘fijne neus’ voor kunsthandel lijkt zich niet meteen te vertalen in mooie winstcijfers. In de laatst ingediende jaarrekening staat dat Galerie Vedovi in 2020, met Paolo Vedovi nog steeds als vennoot, ruim 250.000 euro verlies leed. En dus geen belasting hoefde te betalen. Ook in de vijf voorgaande jaren betaalde de galerie géén vennootschapsbelasting in België, zo staat te lezen in de jaarrekeningen.

Pablo Picasso en René Magritte

Uit de Pandora Papers – de 11,9 miljoen gelekte documenten met financiële info die het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ) deelde met Knack, De Tijd en Le Soir – blijkt nu dat Paolo Vedovi ook de uiteindelijk begunstigde is – de eigenaar zeg maar – van Global Art Portfolio Limited in Hongkong. Die offshore is opgericht in 2013 en investeert in kunstwerken in Europa en de VS. Maar hij is gewoon gevestigd op het adres van Asiaciti Trust in Hongkong, een van de 14 offshoreproviders uit de Pandora Papers. Alles wijst er dan ook op dat het gewoon gaat om een brievenbusbedrijf.

Uit de gelekte documenten blijkt voorts dat Global Art Portfolio Limited een pak beter presteert dan de Galerie Vedovi in Brussel. In de balans die het Hongkongse bedrijfje op 31 maart 2017 opstelde, staat te lezen dat het vier jaar na zijn oprichting voor 15,8 miljoen aan activa beheerde. Liefst 15,1 miljoen van die activa waren kunstwerken. Ze staan opgesomd in een bijlage van de balans: liefst 71 werken van topkunstenaars zoals Gerhard Richter, Max Ernst, Pablo Picasso, René Magritte, Roy Lichtenstein en andere grote namen.

Verder lezen we in de balans dat de offshore in het voorafgaande jaar 1,89 miljoen dollar winst maakte. Het jaar daarvoor ging het zelfs om ruim 5,5 miljoen dollar winst.

Global Art Portfolio Limited maakte onder meer gebruik van een rekening bij een bank in het Zwitserse Basel. Een gelekt transactieoverzicht van die bankrekening toont hoe het Hongkongse bedrijf tussen april 2016 en maart 2017 een reeks topwerken kocht en verkocht. Zo verwierf het bijvoorbeeld Pyramid III van Roy Lichtenstein en Untitled 1992 Inventory 76 van Rudolf Stingel. Bij de verkopen noteren we dat jaar onder meer La Gorgone 1943 en L’Explication 1952 van René Magritte. Dat laatste werk staat overigens ook vermeld op de website van de Brusselse Galerie Vedovi.

Géén belasting verschuldigd in Hongkong

De gelekte belastingaangifte van Global Art Portfolio Limited voor het jaar dat eindigde op 31 maart 2017 verraadt dat de offshore in Hongkong géén belasting betaalde. Op winsten behaald buiten Hongkong geldt voor offshores inderdaad een belastingvrijstelling.

In maart 2018 contacteerde de Hongkongse fiscus het bedrijf met vragen over zijn activiteiten. In een gelekte pdf met als titel Global Art Draft Reply kunnen we het ontwerp van antwoord lezen dat Global Art Portfolio Limited voor de Hongkongse fiscus had voorbereid.

‘De vennootschap, hoewel opgericht in Hongkong, is geen ingezetene van Hongkong. Ze heeft nooit enige bedrijfszetel in Hongkong gevestigd, noch heeft zij enige bedrijfsactiviteiten, rechtstreeks of onrechtstreeks, in Hongkong uitgeoefend. Bovendien is de enige bestuurder gedomicilieerd in Zwitserland en worden de centrale leiding en de controle van de vennootschap steeds buiten Hongkong uitgeoefend.’

Wat verderop in het ontwerpantwoord volgt een niet onbelangrijk detail: ‘De enige vestiging van de vennootschap is een kantoor in België.’ Dat kantoor wordt ‘alleen geleid door de heer P.G. Vedovi (Paolo Giacomo Vedovi, nvdr), een bekende kunsthandelaar. Met zijn expertise in de kunsthandel heeft de heer Vedovi de volledige bevoegdheid om een verkoop- of aankooptransactie te initiëren, te onderhandelen en af te sluiten in naam van de vennootschap.’

In het ontwerpantwoord staat voorts dat Paolo Vedovi de ‘enige werknemer [is] die betrokken is bij de zakelijke activiteiten van de vennootschap. Met zijn jarenlange ervaring in het verhandelen van kunstwerken heeft de heer Vedovi een netwerk uitgebouwd van kunstgalerijen, kunsthandelaars, verzamelaars en veilinghuizen in Europa en de VS, waarmee de heer Vedovi kunstwerken aankoopt en verkoopt.’ Paolo Vedovi is bovendien ‘gedomicilieerd en gestationeerd in België’.

En in de periode waarover de Hongkongse fiscus vragen stelde, 2014-2017, had Vedovi Hongkong ‘nooit bezocht’, aldus het gelekte document. En ook niet onbelangrijk: ‘De kunstwerken van de vennootschap worden bewaard in een galerie in België’. Besluit? ‘Alle zakelijke transacties van de vennootschap worden uitgevoerd door de heer Vedovi in Europa en de VS. Daarom is het onbetwistbaar dat alle inkomsten van de vennootschap buiten Hongkong ontstaan of worden verkregen.’ En er dus géén belasting verschuldigd is in Hongkong.

De werkelijke plaats van activiteit

Knack, De Tijd en Le Soir legden bovenstaande case anoniem voor aan drie fiscaal experts. Alle drie fronsten ze de wenkbrauwen. Dé cruciale vraag is volgens hen of de Galerie Vedovi in Brussel de werkelijke plaats van activiteit is van de Hongkongse offshore van Paolo Vedovi. Als de Belgische fiscus dat zou kunnen aantonen, dan bestaat volgens onze experts de kans dat in België vennootschapsbelasting verschuldigd is op de winst uit de miljoenentransfers met kunstwerken.

Tussen 20 september en 8 oktober namen we in het kader van wederhoor herhaaldelijk contact op met de Brusselse Galerie Vedovi, zowel per e-mail als telefonisch. We vroegen onder meer waarom de galerie een bedrijf in Hongkong gebruikte, en of de Belgische jaarrekening wel de werkelijke verkoopcijfers van de galerie reflecteerde. Noch Galerie Vedovi, noch Paolo Vedovi antwoordde op onze bevindingen en vragen.