Postbodes die nog maar twee keer per week brieven bezorgen, stationsloketten die sluiten en bushaltes die worden afgeschaft. Economisch heel erg verantwoord allemaal en vooral bijzonder efficiënt.’Het gevolg is wel dat eenzame mensen nog geïsoleerder raken, ouderen moeilijker thuis kunnen blijven wonen en kwetsbare mensen amper nog hun eigen boontjes kunnen doppen’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman.
Sommige mensen leven zo geïsoleerd dat de postbode de enige is met wie ze nog weleens een praatje maken. Jaren geleden al waren er gemeentebesturen die postbodes vroegen om een oogje in het zeil te houden en al te flagrante eenzaamheid of armoede te melden. Ondertussen werd op sommige plekken ook een project opgestart waarbij postbodes op vraag van een gemeentebestuur of OCMW bij bejaarde bewoners of andere kwetsbare groepen langsgaan met een vragenlijst over hun leefsituatie. ‘Dat was best aangenaam’, vertelde een hoogbejaarde inwoonster van Mortsel me. ‘Maar ik hou meer van de gewone gesprekken die ik met mijn brievenbesteller heb. Als ik zie dat hij voor mijn huis stopt, doe ik altijd open. Dat gebeurt geregeld, want alle rekeningen en ook de correspondentie van de overheid komen nog via de post.’ Vanaf maart volgend jaar worden die bezoekjes schaarser, want dan worden niet-dringende brieven maar twee keer per week meer bezorgd. Aangezien er almaar minder brieven worden verstuurd, moest Bpost wel ingrijpen om niet verlieslatend te worden.
Overheidsdiensten moeten véél minder efficiënt zijn.
Net zoals de voorbije jaren honderden bankloketten zijn opgedoekt, postkantoren en kleine stations(loketten) de deuren hebben gesloten, en ook plaatselijke vestigingen van bibliotheken en gemeentediensten beperktere openingsuren hebben gekregen, alleen nog op afspraak opengaan of helemaal zijn verdwenen. In een tijd dat de meeste mensen – toch als ze relatief jong, hoogopgeleid en welstellend zijn – hun zaken zoveel mogelijk online regelen, is het niet efficiënt meer om al die gebouwen te financieren en voltijdse loketbedienden te betalen.
Dat een bank zoveel mogelijk wil besparen, is logisch. Maar van de overheid mogen we meer verwachten. Veel meer.
En efficiëntie is nu eenmaal het dogma van onze tijd, dat ondertussen ook tot ver in de openbare diensten en de zorgsector is doorgedrongen. De overheid kan nu eenmaal niet alles zelf doen, zeggen politici dan. Dat zou noch haalbaar noch betaalbaar zijn. We moeten allemáál onze verantwoordelijkheid opnemen. Zeker voor de kwetsbaarste groepen in de samenleving, zoals ouderen, mensen met een handicap en kansarmen. Een warme samenleving, willen die bestuurders, waar burgers voor elkaar zorgen. Klinkt heel mooi allemaal. Maar dan is het wel behoorlijk hypocriet om ondertussen keihard te besparen op diensten die ons daarbij kunnen helpen. Wie dat doet, moet ons niet komen wijsmaken dat hij een warme samenleving nastreeft waar elke inwoner, ongeacht zijn leeftijd, gezondheidstoestand of sociaaleconomische situatie, deel van moet kunnen uitmaken. Oreer niet dat ouderen zo lang mogelijk thuis moeten kunnen wonen als je het hen haast onmogelijk maakt om nog zelf naar de post te gaan, hun bankzaken te regelen, een bushalte te bereiken of een nieuwe identiteitskaart op te halen. Pleit niet voor vermaatschappelijking van de zorg als je ondertussen bespaart op allerlei laagdrempelige diensten.
Dat een organisatie die winst moeten maken, zoals een bank, zoveel mogelijk probeert af te slanken, ligt in de lijn van de verwachtingen. Maar van de overheid mogen we meer verwachten. Veel meer. Waarmee ik niet wil zeggen dat het geen valabele keuze kan zijn om her en der op de dienstverlening te besparen. Zolang de maatschappelijke neveneffecten niet uit het oog worden verloren en op de een of andere manier worden opgevangen. Wat is Bpost bijvoorbeeld van plan met het geld dat wordt bespaard door postbodes maar twee keer per week meer met brieven op pad te sturen? En wat wil de NMBS doen ter compensatie van al die gesloten loketten en stationnetjes? Met een fractie van het geld dat overheidsdiensten en -bedrijven met zulke ingrepen uitsparen, zouden ze projecten kunnen opzetten om mensen te bereiken die anders door mentale, fysieke of praktische beperkingen geen beroep meer op hun diensten kunnen doen.
Vandaag al geven sommige lokale besturen het goede voorbeeld. Zo zijn er dienstencentra die medewerkers uitsturen om kwetsbare mensen thuis met hun administratie en bankzaken te helpen of om eens per jaar op de koffie te gaan bij inwoners die geïsoleerd dreigen te raken. Op sommige plekken worden zelfs pendeldiensten ingelegd zodat mensen die de administratieve weg moeilijk vinden of slecht ter been zijn naar de bank, de post, het stadsloket of de Lijnwinkel kunnen gaan. Al dan niet samen met een vrijwilliger die hen kan bijstaan. Van die lokale besturen zouden de Vlaamse en federale regering veel kunnen leren. Stel je voor dat postbodes hun vrijgekomen tijd straks zouden mogen benutten om brieven op te halen bij ouderen of kwetsbare mensen te helpen met hun correspondentie. Heel erg inefficiënt lijkt dat me, maar ook ontzettend menselijk.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
