‘Ook veel Israëliërs schamen zich voor ‘Bibi’’

Uit alles blijkt dat Israëliërs klaar zijn met Netanyahu, schrijft Robbert de Witt (EW). Maar deze breed gedeelde en publiekelijk beleden weerzin tegen de premier past niet goed in het beeld waarbij ‘Israël’ als geheel de agressor is.

Het zijn vaak fascinerende ontboezemingen en discussies op websites als Quora en Reddit: Amerikanen die zich schamen in het buitenland. Vaak, zo valt te lezen, omdat zij het stiekem wel eens zijn met de vooroordelen over hun landgenoten. Amerikanen zouden luidruchtig zijn en weinig interesse tonen in de geschiedenis en cultuur van landen die zij bezoeken.

Op de fora van Quora zijn ook veel Amerikanen die zich nog goed herinneren hoe ze zich twintig jaar geleden voor het eerst diep schaamden voor hun geboorteland, vanwege president George W. Bush. Deze Republikein uit Texas gold niet als een intellectueel en sprak met een zuidelijk accent, maar het ergste was dat hij na de aanslagen van 11 september 2001 de oorlogen in Afghanistan en Irak was begonnen. Bush werd wereldwijd de belichaming van alles wat er mis was met de Verenigde Staten, en linkse Amerikanen schaamden zich voor hem.

In die tijd raakte de slogan ‘Not my president’ in zwang: linkse Amerikanen uitten zo hun onvrede over Bush, die in hun ogen ook nog eens onterecht president was geworden. Democraat Al Gore had immers in absolute aantallen meer stemmen gekregen (maar niet in doorslaggevende staten) en zou dus meer recht hebben op het Witte Huis. Zo zie je maar: ook progressief Amerika heeft soms moeite een verkiezingsuitslag te accepteren.

Begrip voor de oorlog tegen Hamas, tegen Netanyahu

Je schamen voor je regeringsleider, ook al sta je helemaal niet achter zijn of haar beleid, dat gebeurt nu opnieuw. Israëliërs kennen het verschijnsel als geen ander, net als Joden in het buitenland. Veel Joodse Nederlanders die het toch al zwaar hebben vanwege het antisemitisme sinds 7 oktober vorig jaar, hebben de neiging zich te distantiëren van Benjamin ‘Bibi’ Netanyahu.

De Israëlische premier wordt wereldwijd verantwoordelijk gehouden voor de vele burgerdoden in de Palestijnse Gazastrook. Dat straalt af op iedereen die ook maar een beetje begrip toont voor de Israëlische oorlog tegen Hamas. ‘Ik vind heus ook dat Netanyahu weg moet hoor,’ klinkt het als een soort disclaimer bij hun verontwaardiging over de antisemitische moordpartij die Hamas bijna een jaar geleden beging. Een pogrom in de enige staat waar Joden zich veilig waanden, namelijk Israël.

Om herhaling te voorkomen, moest Hamas worden uitgeschakeld. Dat gevoel leefde breed in Israël. Nog breder leeft de wens om de ontvoerde Israëlische burgers terug te halen uit de krochten van Gaza. Allemaal, zo snel mogelijk.

Waarom Netanyahu weg moet

Na tien maanden van bloedige gevechten en duizenden doden onder Palestijnse burgers, zonder uitzicht op de definitieve vernietiging van Hamas en met gegijzelden die nog steeds vastzitten, groeit de afkeer van de wraakzucht van Netanyahu. Hem wordt ook kwalijk genomen dat hij radicale kolonisten op de Westelijke Jordaanoever hun gang laat gaan en daar de Palestijnen het leven onmogelijk maakt. Uit een peiling van afgelopen juli bleek dat bijna driekwart van de Israëliërs vindt dat Netanyahu zijn biezen moet pakken omdat hij faalt.

Bibi won immers vele verkiezingen door voortdurend te hameren op veiligheid. Hij zou het land beschermen. Maar juist onder zijn eindverantwoordelijkheid kon Hamas zo gruwelijk toeslaan. Van de ondervraagde Israëlische burgers vindt 44 procent dat hij onmiddellijk moet opstappen, en meent 28 procent dat hij dit direct na de beëindiging van de Gaza-oorlog moet doen.

Betogingen in alle grote steden

Uit alles blijkt dat het land klaar is met Netanyahu. Zie de massale demonstraties van de afgelopen twee weken. Op het hoogtepunt kwamen een half miljoen woedende burgers bijeen in Tel Aviv, zich verzettend tegen de koppige en dure volharding van de premier om Hamas volledig te elimineren. (Overigens zie je verder nergens in het Midden-Oosten dat zo veel demonstranten kunnen roepen dat hun regeringsleider moet ophoepelen, zonder dat de autoriteiten erop los beginnen te meppen.) Die betogers, ook in onder meer Jeruzalem, Haifa en Beersheba, willen alleen maar dat er een staakt-het-vuren komt, zodat de laatste gegijzelden eindelijk naar huis kunnen.

Maar deze breed gedeelde en publiekelijk beleden weerzin tegen de premier en zijn beleid past niet goed in het beeld waarbij ‘Israël’ als geheel, als land, als natie, als volk, de agressor is. Hoe vaak je ook expliciet duidelijk maakt dat je niet achter Netanyahu staat en je je voor hem schaamt.