Onderzoekscommissie Kazachgate: ‘Niet de waarheid, maar de politieke partij heeft haar rechten’

De afkoopwet is een product van de particratie, net als de parlementaire onderzoekscommissie Kazachgate, schrijven Veerle Wouters en Hendrik Vuye, V-Kamerleden. ‘Zo wordt de parlementaire democratie verstikt.’

Vorige week heeft de Kamer beslist om een parlementaire onderzoekscommissie op te richten die Kazachgate onderzoekt. Het is de derde onderzoekscommissie die deze legislatuur wordt opgericht. De Kamer onderzoekt ook de Optima-zaak en de terroristische aanslagen. We zijn daar zeker niet tegen. De waarheid moet aan het licht komen, maar we blijven wel gezond sceptisch.

De afkoopwet: een lobbyproduct van de particratie

We schrijven 2 maart 2011. Toen is het amendement dat we nu kennen als ‘de afkoopwet’ ingediend in de Commissie Financiën van de Kamer. Het hoort daar niet thuis, zo’n wet dient gestemd in de Commissie Justitie. Maar het amendement is een ‘lobbyproduct’. Het moet zo snel mogelijk en koste wat het kost door het parlement gejaagd worden.

Het is niet alleen een lobbyproduct, het is ook een product van de particratie. Alle parlementsleden die ooit in de meerderheid hebben gezeten kennen dit fenomeen. Een minister, of zijn medewerker, sommeert een parlementslid om een amendement in te dienen. Zo ontwijkt men het advies van de Raad van State. Parlementsleden van de meerderheid doen toch gedwee wat de minister hen oplegt.

Zo gebeurt het ook. De leden van de Commissie krijgen een uurtje om zo’n belangrijke wet te bekijken en dan maar gedwee stemmen. De meerderheid stemt voor, de andere Kamerleden stemmen tegen of onthouden zich omdat ze niet genoeg tijd krijgen om de afkoopwet grondig te bekijken. Het is de particratie die aan de basis ligt van de afkoopwet. Indien parlementsleden hun werk niet kunnen doen – of mogen doen – dan worden dergelijke wetten gestemd, op bestelling.

Maar wie schrijft dan die wetten? Wanneer Sarah Claerhout (CD&V) enige tijd geleden ontslag neemt als Kamerlid schrijft ze: ‘Onbekende figuren achter de schermen schrijven wetten en decreten over het volk’. Zij dicteren hoe Volksvertegenwoordigers zich moeten gedragen. En Claerhout besluit: ‘Men moet het gewoon ondergaan’. Dit gevoel kent elk parlementslid van de meerderheid.

De afkoopwet toont aan wat de catastrofale gevolgen zijn van de particratie. Zolang parlementsleden aan de ketting liggen bij hun partij en bij hun ministers, zullen er dergelijke wetten worden gestemd in het parlement.

Kazachgate: tot in het hart van de partij van de eerste minister

Er bestaat in België geen stevige traditie van parlementair onderzoek. Zelden slaagt men erin om de grenzen van meerderheid en oppositie te overstijgen. Meestal loopt het vlot, tot de dag waarop de commissie haar besluiten moet formuleren. Dan sluit de meerderheid de rangen.

De Franstalige liberalen liggen zwaar onder vuur in de Kazach-commissie. Kazachgate snijdt diep, tot in het hart van de partij van eerste minister Charles Michel. Armand De Decker is gewezen Senaatsvoorzitter, hij zou als advocaat hand- en spandiensten hebben bewezen aan Chodiev. Gewezen Waals minister en fractieleider van MR in het Waals Parlement Serge Kubla zou tussenbeide zijn gekomen bij de naturalisatie van Chodiev. En dan is er vooral dat zinnetje van gewezen eerste minister Yves Leterme (CD&V) in De Morgen: ‘Mij ga je niet vertellen dat minister van Financiën Reynders, of iemand van zijn kabinet niet benaderd is geweest door iemand van Chodiev’.

De commissie-Kazachgate start al meteen met enkele valse noten. De kleine fracties – die samen meer dan 700.000 kiezers vertegenwoordigen – mogen geen lid zijn van de commissie. Dat heeft de meerderheid beslist. In het oorspronkelijke wetsvoorstel ingediend door Olivier Maingain (Défi) telt de onderzoekscommissie 15 leden. De meerderheid breidt dit uit tot 17 leden. Wie zijn dan de twee bijkomende leden? Niet toevallig twee liberalen.

De Kazach-commissie is al slachtoffer van de particratie nog voor ze van start gaat. De meerderheid sluit nu al de rangen.

Eigenlijk zijn de conclusies van de commissie al geschreven. De particratie regeert dit land. Een parlementaire onderzoekscommissie is een machtig instrument. Ze kan, net als een onderzoeksrechter, alle onderzoeksmaatregelen nemen. Maar een onderzoeksrechter die moet onafhankelijk en onpartijdig zijn. Dit zijn nu net twee kwaliteiten die parlementsleden vaak niet hebben. Niet de waarheid, maar de partij heeft haar rechten. Of hoe de particratie de parlementaire democratie verstikt.