Onderzoek aan de VUB toont aan dat mensen die er bewust voor kiezen om geen kinderen op de wereld te zetten daar zelden of nooit spijt van hebben, ook niet als de eenzaamheid als gevolg van die kinderloze status soms de kop opsteekt.
Voor haar masterthesis Agogische wetenschappen met als titel ‘Huisje-tuintje-kindje: niet zo vanzelfsprekend?’, een kwalitatief onderzoek naar de rol van kinderloosheid in het leven van bewust kinderloze ouderen, ondervroeg Hannelore Stegen kinderloze zestigplussers, zowel mannen als vrouwen, over hun besluit om kinderloos te blijven. Alle respondenten waren geboren tussen 1935 en 1958 en leven in Vlaanderen of Brussel. De helft waren vrouwen, de andere helft mannen.
“Uit het onderzoek kwamen vier profielen van kinderloze mensen naar voren”, zegt de onderzoekster. “De meest uitgesproken types zijn maatschappijkritische mensen, die vinden dat het niet meer kan om kinderen te krijgen. Er is volgens die mensen al te veel volk op de wereld. Bovendien claimen ze dat een kind krijgen de grootst mogelijke ecologische voetafdruk voor gevolg heeft, die je als mens kan creëren.”
Verder zijn er de carrièremensen, die simpelweg nooit aan kinderen zijn toegekomen, maar de keuze voor kinderen ook altijd bewust hebben afgehouden. Sommige kinderloze mannen en vrouwen hebben – in onderling overleg en met beider akkoord – de keuze van hun partner gevolgd. Ook zij hebben van die keuze geen spijt. Ten slotte zijn er nog de mensen die door omstandigheden niet aan kinderen zijn begonnen: ze vonden niet de juist partner op het juiste moment in hun leven, of die een kind in die mate hebben uitgesteld, dat het er niet meer van is gekomen.
Stegen onderzocht ook de effecten van een kinderloos bestaan. “De voordelen zijn evident”, zegt ze. “Mensen zonder kinderen hebben meer tijd voor hun job en hun carrière. Ze hebben een groter vrijheidsgevoel en meer vrije tijd. Anderzijds krijgen ze uit hun omgeving vaak verwijtende reacties. Blijkbaar rust er nog altijd een taboe op het bewust kiezen voor een kinderloos bestaan.” Kinderloze mensen zelf hebben vaak zelf ook een uitgesproken mening over mensen met kinderen. Zo vinden sommigen het niet logisch dat de overheid kindergeld betaalt aan ouders voor hun kinderen. Eén respondent vroeg zich af waarom er ook geen hondengeld betaald zou kunnen worden aan mensen met een trouwe viervoeter.
“Het valt verder op dat er tussen de kinderloze mensen ook geen ‘kinderhaters’ zitten”, zegt Stegen. “Integendeel: veel kinderloze mensen hebben een goede band met de kinderen van anderen, ze zijn er dikwijls actief mee bezig en voelen zich betrokken.”
Stegen vindt dat verder onderzoek bij een grotere groep kinderloze mensen tot interessante inzichten zal leiden. Uit Europese cijfers van Sharelife Data blijkt immers dat bijna 11 procent van de mensen met een leeftijd van 55 tot 75 jaar, al dan niet gewild, geen kinderen heeft.
