‘NV België floreert, waarom is de verlaging van de vennootschapsbelasting dan zo dringend?’

‘Al meer dan een jaar horen we stellingen als ‘Het is dringend’ en ‘dit gaat jobs kosten’. Maar nergens wordt bewijs aangevoerd waarom dat zo zou zijn’, schrijft Jan Cornillie (SP.A) over de aangekondigde hervorming van de vennootschapsbelasting.

‘Dit gaat ons jobs kosten.’ Minister van Financiën Johan Van Overtvelt zei het afgelopen weekend achterover leunend in een vergulde zetel in zijn Hotel van Financiën. Met ‘dit’ doelde de minister op het nieuwe uitstel voor de hervorming van de vennootschapsbelasting. Al maanden herhalen N-VA en de werkgeverslobby’s hetzelfde verhaal: die hervorming is dringend, want zonder komen onze bedrijven in moeilijkheden. De cijfers vertellen ons nochtans een ander verhaal: dat van bedrijfswinsten, uitgekeerde dividenden en jobs in de privésector die recordhoogtes bereiken. Het is tijd voor een update van de debatfiches. Een hervorming van de vennootschapsbelasting is wel degelijk nodig, maar dan eerder om de rechtvaardigheid tussen bedrijven te herstellen.

Laat ons eerst even de cijfers erbij nemen. We kennen het tekort op de begroting van de overheden (in 2016 bijna 3%). Welnu, het Planbureau berekent ook zo’n ‘begroting’ voor de huishoudens en de ondernemingen. Overschot wil zeggen dat alle huishoudens of alle ondernemingen samen minder hebben uitgegeven dan ontvangen, en dus geld ‘opsparen’. Wat blijkt? In 2016 boekten de ondernemingen een overschot op hun ‘begroting’ van 3,5% van het BBP. Het overschot van de ondernemingen was het derde grootste van de voorbije 20 jaar, terwijl het overschot van de huishoudens het laagste was van de voorbije 20 jaar.

Van wie staat het inkomen dan onder druk? Niet van de ondernemingen. Wel van de gezinnen, zoals gisteren nog bleek uit een Europese studie die toonde dat enkel in België de gezinnen koopkrachtverlies leden. Ook als we het in internationaal perspectief bekijken, doen onze ondernemingen het beter dan de ondernemingen van al onze buurlanden. Ze maken niet alleen historisch veel winst, maar creëren ook een record aantal jobs (zoals de regering geen kans onbenut laat om te benadrukken). Bovendien is het aantal faillissementen laag. Kortom, België Inc. floreert als zelden tevoren. Kan iemand ons dan eens uitleggen waarom die verlaging van de vennootschapsbelasting zo dringend is?

Maar uiteraard zijn rendementen van het verleden geen garantie op de toekomst. Misschien is er binnenkort wél een dwingende reden om de vennootschapsbelasting te verlagen. Er komt namelijk wat op ons af, na de Brexit en de verkiezing van Donald Trump. Groot-Brittannië en de VS hebben immers al aangekondigd hun vennootschapsbelasting drastisch te willen te verlagen. Op zijn minst dreigt een nieuwe rondje competitie voor de grootste belastingverlaging voor bedrijven. Maar zouden we niet beter werken van een sterk en gecoördineerd antwoord vanuit de eurozone in plaats van een spelletje van solisten – waar niemand uiteindelijk beter van wordt – mee te spelen? Zou België niet beter de lead nemen binnen de eurozone voor een gemeenschappelijke, eengemaakte, vennootschapsbelasting én de weg bereiden voor een sterke bescherming tegen fiscale dumping met minder achterpoortjes en minder ontwijking? Het antwoord spreekt voor zich, maar helaas kiest Johan Van Overtveldt er toch voor om mee te spelen met de solisten. Meer zelfs, waar ons land tot 3 jaar geleden nog aan de kar trok om die Europese oplossingen uit te dokteren, zijn we nu in een situatie beland waar we de boel eerder dwarsbomen. Denk maar aan de Europese belasting op financiële transacties die vakkundig in de kiem werd gesmoord.

Geluid van de televisie als oplossing tegen straatlawaai

Terug naar de vennootschapsbelasting. De minister zegt dat die dringend is … om jobs te creëren. Maar dat is een beetje als de televisie harder te zetten om het straatlawaai te verminderen. Als je jobs wil creëren, verlaag dan meteen de belastingen op werk. En daar zijn ook alle partijen in ons land het roerend over eens. De regering deed dat al, maar de lasten op arbeid blijven hoog in internationaal vergelijk. De impact van de vennootschapsbelasting op jobs is daarentegen zwak en zeer indirect. De extra investeringen die een verlaging mogelijk oplevert, dreigen vooral van financiële aard en redelijk job-loos zijn. En zo’n scenario maakten we al eens mee met de notionele interestaftrek.

Al meer dan een jaar roeren de minister en de werkgeverslobby’s nu dezelfde trom. Opvallend daarbij is dat ze nooit ingaan op de tegenargumenten. Men poneert stellingen als ‘Het is dringend’ en ‘dit gaat jobs kosten’. Maar nergens wordt bewijs aangevoerd waarom dat zo zou zijn. Het rapport van de Hoge Raad van Financiën, waaruit bleek dat de scenario’s van Johan Van Overtvelt niet budgetneutraal zijn, is nog steeds niet publiek gemaakt. De koppeling met de meerwaardebelasting heeft de discussie over de redenen voor een hervorming bovendien alleen maar verdoezeld. En zo is er in feite geen debat meer, maar gewoon eenrichtingsverkeer van propaganda. Nochtans is het wel nodig – dringend zelfs – om dat debat ten gronde te voeren.

Wat verstaan we onder een eerlijke bijdrage van ondernemingen, lokale en multinationale, aan de financiering van onze overheden? Waarom wil men de vennootschapsbelasting verlagen als vooral de inkomens van de gezinnen onder druk staan? Waarom niet gewoon de lasten op werk verlagen als men jobs wil creëren? Hoe wil de regering dat dan doen, de fiscale rechtvaardigheid tussen ondernemingen vergroten? Hoe gaan we ooit de grote ondernemingen meer en de KMO’s minder doen betalen als de Minister tegelijkertijd de pogingen voor meer Europese slagkracht tegen belastingontwijking frustreert? Na de Brexit en de komst van Donald Trump is het noodzakelijk om de bredere Europese belangen in overweging te nemen, in plaats van enkel naar onszelf te staren. De wereld is aan het veranderen. Het is tijd om de debatfiches te updaten.