Er zijn officieel 20 doden geteld als gevolg van de overstromingen die delen van België teisteren. Daarnaast zijn er ook 20 vermisten. Hier en daar begint het waterpeil te zakken, maar de toestand is nog kritiek in het Limburgse Heppeneert (Maaseik). In Duitsland zijn naast 103 bevestigde doden ook honderden vermisten gesignaleerd. Dinsdag wordt in België een dag van nationale rouw.
Terwijl het waterpeil in de meeste rivieren begint te dalen, blijft de balans aan slachtoffers stijgen.
De officiële dodentol staat voorlopig op 20. Dat maakt minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) vrijdag bekend op een gezamenlijke persconferentie met de premier en de Waalse en Vlaamse ministers-presidenten.
Er worden ook nog eens 20 mensen vermist. Van de dodelijke slachtoffers zijn er tot nog toe 9 geïdentificeerd. Volgens Verlinden wordt er op dit moment met man en macht gezocht naar de vermisten. In totaal zijn 112 gemeenten in België getroffen door wateroverlast, zei ze. ‘Duizenden zijn geëvacueerd, nog meer mensen hebben hun bezittingen verloren. Achter die cijfers zit heel wat leed en verdriet verscholen, en onze gedachten moeten in de eerste plaats daar naar uit gaan.’
Daarmee spreekt de minister de gouverneur van de provincie Luik tegen die in de vroege vrijdagnamiddag gewaagde van 23 doden in Wallonië.
En die verschillen in cijfers blijven voor onduidelijkheid zorgen.
De burgemeester van Chaudfontaine, Daniel Bacquelaine, maakte vrijdag rond 20 uur bekend dat opnieuw drie lichamen aangetroffen zijn in Vaux-sous-Chèvremont en Chaudfontaine-Source. De dodentol in de gemeente stijgt zo tot vijf, nadat donderdagavond al twee lichamen gevonden waren. En ook uit Luik kwam nog een melding van overlijden.
Het is voorlopig onduidelijk of de slachtoffers in Luik en Chaudfontaine behoren tot de twintig bevestigde dodelijke slachtoffers waarvan minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) eerder op de namiddag sprak.
Chaudfontaine is een van de gemeenten die het ergst getroffen is door de watersnood. Het opruimen is er nu begonnen. ‘Het is een apocalyptisch zicht’, zegt Bacquelaine. ‘De schade is kolossaal. De wegen zijn opengescheurd en trottoirs zijn verdwenen.’ De wegen liggen bezaaid met kapotte auto’s en tientallen andere voorwerpen. ‘Er is tijd nodig om alles herop te bouwen. Het zal een werk van lange adem zijn, van jaren.’
Eerder op de avond maakte ook de burgemeester van Luik, Willy Demeyer, een balans op.
Ook al begon het water vrijdag te zakken, toch blijven vele plaatsen gevaarlijk en zwaar getroffen. ‘De schade is groot en het is nog onmogelijk om ter plaatse te gaan. In Angleur werd het lichaam gevonden van een oudere en we kunnen niet uitsluiten dat er nog andere macabere ontdekkingen zullen gebeuren bij het inspecteren van woningen.’
Op twee plaatsen in de provincie Luik is meer dan 200 mm neerslag gemeten in 48 uur tijd: 271 mm in Jalhay en 217 mm in Spa. Dat is een record, meldt weerman David Dehenauw.
Het komt gemiddeld maar één keer in de 200 jaar voor in die gemeenten. Normaal wordt in Jalhay in de volledige maand juli 101 mm opgetekend.
Elektriciteit en gas, treinen
Het noodweer en de overstromingen zorgen er voor dat meer dan 41.000 personen zonder elektriciteit zitten in het zuiden van het land. Een normalisatie van de situatie wordt in de komende dagen niet verwacht.
Het gasnet is in delen van de provincie Luik weggevaagd, meldt distributienetbeheerder Resa. In totaal zitten in de provincie Luik momenteel 3601 mensen zonder gas. Het grootste probleem doet zich voor in Chênéé, waar een pijp is weggespoeld. Daardoor moest het gasstation van Angleur stilgelegd worden. Sinds donderdagavond zitten de gemeenten Chaudfontaine, Trooz, Fraipont, Nessonvaux, Tilff en Embourg zonder gas. De herstellingswerken zullen verschillende weken in beslag nemen.
Het treinverkeer, dat donderdag voor een groot deel werd stopgezet in Wallonië, ligt in de zuidelijke landshelft nog steeds grotendeels lam. Alle lijnen onder Charleroi, Ottignies, Namen en Luik zijn onderbroken. Het station van Luik-Guillemins is wel weer geopend. Infrabel en NMBS hebben een plan opgesteld voor een geleidelijke heropstart. Het verkeer zal vanaf 19 juli geleidelijk aan weer op gang komen. Tegen 30 augustus hopen beide bedrijven dat alle treinen weer kunnen rijden.
Op verschillende wegen en autosnelwegen in Wallonië, vooral in de provincie Luik, blijft verkeer onmogelijk.
Nationale rouw
Dinsdag 20 juli wordt een dag van nationale rouw. Dat heeft premier Alexander De Croo aangekondigd op een persconferentie. De feestelijkheden voor de nationale feestdag van 21 juli worden beperkt, onder meer omdat een deel van het materieel nog nodig is bij de hulp- en reddingsacties.
Concreet zullen dinsdag alle vlaggen in het land halfstok hangen, verduidelijkte De Croo. Op de middag volgt er dan een minuut stilte, ‘waarvan we vragen die zoveel mogelijk te respecteren’. Volgens de premier gaat het om de ‘meest catastrofale overstromingen die ons land al gekend heeft’. ‘Of we nu rechtstreeks getroffen zijn of niet, we zijn allemaal bijzonder geraakt.’
De Croo drukte zijn dankbaarheid uit aan de reddingsdiensten en aan de vele vrijwilligers die solidariteitsacties organiseren. ‘Dat zijn allemaal signalen dat we op een moment van zware tegenslag in ons land schouder aan schouder staan. Ik besef zeer goed dat het onmogelijk is om het grote verlies goed te maken, maar wat we wel kunnen doen is elkaar zo goed mogelijk bijstaan op een bijzonder moeilijk moment.’
Op de dag van rouw wordt het Bal National geannuleerd. Dat liet de Brusselse burgemeester Close via Twitter weten. ‘Vanwege de dag van nationale rouw en uit respect en solidariteit met de getroffenen van de overstromingen, heeft de stad Brussel beslist om het Bal National op 20 juli te annuleren’.
Oproep aan vrijwilligers
Er is nood aan meer handen om de slachtoffers van het noodweer te helpen en, wanneer het water is weggetrokken, te helpen met puin ruimen. Dat laat minister Annelies Verlindenweten.
Naast de eigen hulpdiensten en meer dan 250 manschappen uit het buitenland steken nu al verschillende vrijwilligers de handen uit de mouwen om de slachtoffers van de zware wateroverlast te helpen, bijvoorbeeld in opvangcentra. ‘Die solidariteit tussen mensen is op dit moment goud waard’, zei Verlinden vrijdagmiddag op een persconferentie met de premier en ministers-presidenten Jan Jambon en Elio Di Rupo, en er zijn volgens haar nog meer mensen nodig, bijvoorbeeld om puin te ruimen en schoon te maken eens het water is weggetrokken. Wie dat wil, kan zich aanmelden via het crisisvrijwilligersplatform van het Rode Kruis, zei ze.
Steden en gemeenten die hulp nodig hebben, kunnen dat aanmelden via www.rodekruis.be/helpenhelpt, aldus Verlinden.
Er wordt ook nog een centraal rekeningnummer geopend waarop giften gestort kunnen worden. Spullen worden dan weer best op lokaal niveau ingezameld. In de eerstkomende dagen is het vooral nodig om de getroffenen comfortabele opvang te bieden en psychologische steun te verlenen, benadrukte Verlinden. Daarnaast zal alles op alles worden gezet om onder meer de drinkwatertoevoer en de beschadigde telecominfrastructuur te herstellen. ‘De schade zal waarschijnlijk pas echt duidelijk worden eens het water wegtrekt. Voor veel mensen begint dan een moeilijke en lange weg terug. We moeten ervoor zorgen dat ze de hoop op hun toekomst niet verliezen.’
Limburg: evacuatie
In Vlaanderen zijn de provincies Vlaams-Brabant, Limburg en het oostelijk deel van Antwerpen het zwaarst getroffen.
In Limburg noopte het noodweer donderdagavond tot noodmaatregelen. Jos Lantmeeters, gouverneur van de provincie, riep op tot preventieve evacuatie uit gevoelige gebieden in Limburgse gemeenten die palen aan de Maas: Maasmechelen, Maaseik, Lanaken, Kinrooi en Dilsen-Stokkem.
Lees verder onder de foto
Waterpeil zakt in Limburg
Lange tijd werd gevreesd voor een dijkbreuk in Maaseik, met name in Heppeneert.
Maar intussen is het waterpeil over de hele Maas in Belgisch Limburg aan het dalen.
Zowel waterpeil als waterdebiet in Lanaken daalt, meldde burgemeester Marino Keulen (Open VLD) vrijdagavond. De dalende tendens zet zich door over de hele Maas in Belgisch Limburg.
Het waterpeil van de Maas in Smeermaas (Lanaken) is met 33 centimeter gedaald ten opzichte van donderdagnacht. Het waterdebiet bedraagt er momenteel 2.750 kubieke meter per seconde. Dat is 500 kubieke meter per seconde lager dan het kritieke moment om 3 uur afgelopen nacht. De druk ligt nu vooral in Geistingen en Kessenich in Kinrooi.
Nabij Heppeneert (Maaseik) is de waterstand met 7 centimeter gedaald ten opzichte van 13 uur.
In Maasmechelen wordt het advies voor evacuatie in Meeswijk, Leut en Vucht-dorp ingetrokken, evenals de verplichte evacuatie in Kotem en Boorsem.
Er wordt verwacht dat de dalende tendens zich doorzet over de Limburgse Maasgemeenten. Wat zich in Smeermaas voordoet, manifesteert zich met een vertraging van 8 tot 12 uur in Maaseik en Kinrooi. Ook het water in het Albertkanaal is inmiddels voldoende gezakt. In Kanne (Riemst) worden daarom geen problemen meer verwacht.
Verder hebben de Waalse autoriteiten laten weten dat de situatie aan de stuwdam van Monsin is gestabiliseerd. Er wordt niet meer van een dreiging uitgegaan.
‘We zijn er nog niet helemaal’, zegt Keulen. ‘Ten gevolge van de verzadigde grond zal kwelwater in kelders aan de oppervlakte komen. Dat is een natuurlijk fenomeen, maar men moet dus opletten met kelders meteen alweer vol te stouwen met spullen. Wacht daar nog mee.’
Werken aan dijkbreuk in Herk-de-Stad gestaakt
Op de Demer blijft het water echter stijgen. In Herk-de-Stad zijn arbeiders uit veiligheidsoverwegingen moeten stoppen met het dichten van de bres in de Demerdijk. Dat meldt het stadsbestuur vrijdagavond. Het waterniveau van de Demer is sinds vrijdagmiddag met 25 centimeter gestegen. Er wordt verwacht dat het water in de Demer vanaf middernacht terug zal zakken.
In Herk-de-Stad ontdekte men vrijdag een dijkbreuk aan de Demer op ongeveer 500 meter van de Stationsstraat. Het water had een grote bres van een tiental meter geslagen in de Demerdijk, op de natuurlijke grens met Lummen. Er werden, tot de werken gestaakt werden, grote blokken in het water gelegd die samen met grote zakken met puin een dam tegen het water moesten vorment.
Vlaams-Brabant
In het Vlaams-Brabantse Aarschot en Hoegaarden is een lichte verbetering, maar in Rotselaar, Geetbets en Tienen is het nog bang afwachten op het water dat uit het zuiden van het land moet komen.
Leuven is donderdag door het oog van de naald gekropen, zegt burgemeester Mohamed Ridouani. De brandweer kreeg sinds donderdagvoormiddag een 300-tal oproepen binnen voor wateroverlast en heeft ook vrijdag nog de handen vol. ‘Het had nog erger kunnen zijn en op sommige plaatsen is de situatie nog precair’, zegt de burgemeester.
Erkenning als ramp
De Vlaamse regering moet nog wachten op de nodige adviezen, maar het heeft er alle schijn van dat de watersnood als ramp erkend zal worden. Dat zei Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) vrijdagochtend in op Radio 1.
Voor ze de noodsituatie, die in Vlaanderen vooral de provincie Limburg lijkt te treffen, als ramp kan erkennen, moet de regering advies inwinnen bij het Vlaams Rampenfonds, het KMI en de Vlaamse Milieumaatschappij, zei Jambon. ‘Maar als ik de parameters bekijk, en zonder op die adviezen vooruit te willen lopen, denk ik dat alles wel in die richting wijst.’
Als er een erkenning als ramp komt, kan het Rampenfonds een tegemoetkoming in de opgelopen materiële schade toekennen. Jambon wijst erop dat de schade aan woningen door de woningverzekering gedekt is en roept alle getroffen burgers dan ook op zich tot hun verzekeringsmaatschappij te wenden. Die maatschappijen vraagt hij de dossiers snel te behandelen, ‘zodat die mensen snel weten op welke vergoeding ze recht hebben’.
Wanneer zullen de getroffen mensen hun schade vergoed krijgen? ‘Voor de verzekeringsmaatschappijen kan ik dat niet zeggen, maar de Vlaamse regering zal dit zo snel als mogelijk als ramp erkennen, zodat de dossiers snel behandeld worden en de mensen uitbetaald worden. Dat engagement wil ik nemen’, aldus nog Jambon.
Federale fase
Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) heeft de federale fase afgekondigd en ook het Europees steunteam van Civiele Bescherming geactiveerd. Daardoor kan ons land een beroep doen op extra materiaal en hulpverleners. De Franse minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin kondigde daarop aan 40 reddingswerkers van het Franse leger naar Luik te sturen, net als een helikopter en een onderzoeksteam. Ook Italië en Duitsland stuurden al hulp.
De Waalse regering heeft op haar beurt beslist om financiële noodhulp vrij te maken voor de mensen die getroffen zijn door de overstromingen. Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) verzekerde dat de overstromingen erkend zullen worden als nationale ramp.
Buitenlandse hulp
Meer dan 250 reddingswerkers uit Frankrijk, Italië en Oostenrijk zijn in België om hulp te verlenen aan de mensen die getroffen zijn door de overstromingen. Dat blijkt uit een update van de Europese Commissie.
België had woensdag via het zogenaamde Europese civiele beschermingsmechanisme hulp van andere lidstaten gevraagd om de overstromingen in het oosten van het land het hoofd te bieden. Frankrijk en Italië stuurden reddingsteams met helikopters en boten, Oostenrijk heeft ook boten aangeboden. Er zijn ook nog aanbiedingen uit andere lidstaten die momenteel worden bekeken, zei een woordvoerder van de Commissie.
Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) had het donderdag in de Kamer over onder meer nog over aanbiedingen uit Duitsland en Luxemburg. De Commissie coördineert de buitenlandse hulp en financiert deels het transport naar België. Ons land kan ook beroep doen op de satellietkaarten van het Europese Copernicus om de overstroomde gebieden in kaart te brengen waar mogelijk nog mensen in veiligheid moeten worden gebracht. Duitsland heeft vooralsnog het mechanisme niet geactiveerd.
In een tweet betuigde de Franse president Emmanuel Macron zijn solidariteit met de getroffen landen. ‘Mijn gedachten gaan naar de slachtoffers van het noodweer dat die landen hard treft. Onze steun wordt al ontplooid in België en zal overal zijn waar dat nodig is.’
Meer dan 100 doden in Duitsland, aardverschuiving
Het noodweer van de afgelopen dagen heeft in het westen van Duitsland al meer dan 100 mensenlevens geëist. Malu Dreyer, deelstaatpremier in Rijland-Palts, stelde vrijdagmiddag de balans in haar regio bij van 50 naar 60. Volgens de laatste cijfers zijn in de andere getroffen deelstaat, Noordrijn-Westfalen, 43 doden gevallen. Dat brengt de totale menselijke tol van het noodweer in Duitsland op 103.
Gevreesd wordt dat die balans nog verder zal oplopen, zei ook Armin Laschet, deelstaatpremier van Noordrijn-Westfalen, na een spoedvergadering van zijn regering. Zowel daar als in Rijnland-Palts zijn nog verschillende mensen vermist.
Na een zware aardverschuiving lijkt de situatie in onder meer Erftstadt-Blessem bijzonder dramatisch. Auto’s en huizen raakten overspoeld en verdwenen in enorme gaten. Een woordvoerster van de regio Keulen, waaronder Erftstadt valt, zei dat daarbij zeker doden gevallen zijn. Vrijdagmiddag is de situatie echter nog onduidelijk. Een vijftigtal mensen zouden alvast met bootjes gered kunnen worden. ‘Er was amper tijd om de mensen te waarschuwen, zo’n catastrofe hebben we hier nog niet meegemaakt’, zei regiobestuurder Frank Rock aan tv-zender ntv. 23 steden en districten van Noordrijn-Westfalen zijn getroffen door de overstromingen, en bij die overstromingen zijn al 43 doden gevallen, meldde het plaatselijke ministerie van Binnenlandse Zaken.
In Rijnland-Palts zijn volgens de politie iets minder dan 100 mensen vermist. In die deelstaat is het district Ahrweiler het zwaarst getroffen. In het dorp Schuld werden verschillende huizen weggespoeld door het wassende water, en vele andere gebouwen raakten zwaar beschadigd. ‘Het is heel duidelijk dat we deze ramp niet alleen aankunnen’, zei deelstaatpremier Malu Dreyer vrijdagvoormiddag. Het leger heeft intussen al meer dan 850 soldaten in de getroffen regio’s. De nationale regering beslist in de komende weken over opbouwhulp voor getroffen burgers en gemeenten, deelde een woordvoerder van het ministerie van Financiën vrijdag mee. Hier en daar begint het waterpeil alvast te zakken.
Dijkgat voorlopig gedicht in Nederland
Een dijk langs het Julianakanaal bij het Nederlanse gehucht Voulwames is vrijdagmiddag doorgebroken. Het water sloeg er een gat geslagen van 1 bij 1 meter en de omgeving werd geëvacueerd.
Soldaten en brandweerlieden wisten het gat te dichten, melden plaatselijke media. Ze plaatsten honderden zandzakken om de dijk te verstevigen. De uittocht van bewoners is al enige tijd tot stilstand gekomen, aldus het Eindhovens Dagblad.
Het Waterschap Limburg is niet zo stellig als plaatselijke meda. Het bevestigde dat het gat ‘voorlopig’ gedicht is, en een woordvoerder van de Veiligheidsregio Zuid Limburg relativeerde direct daarna dat ‘gedicht’ een groot woord is. De dijk is versterkt en gestut, zei hij, maar het gevaar is nog niet geweken Volgens de woordvoerder van de veiligheidsregio komt er nog steeds water door het gat. ‘De dijk is niet stabiel genoeg om de zaak veilig te verklaren’, zei hij op de tijdelijke calamiteitenomroep L1. Hij voegde eraan toe dat de mensen nog niet naar huis kunnen. ‘De dijk moet eerst gerepareerd zijn voor de situatie veilig is’, aldus de woordvoerder. ‘Dat kan nog wel een tijdje duren. Heel vervelend voor de mensen die geëvacueerd zijn.’ Volgens hem wordt nu eerst vanuit een helikopter met speciale apparatuur bekeken waar de dijk instabiel is en wat precies gerepareerd moet worden. Aan de hand van die analyse kan de overheid aan de slag met herstelwerkzaamheden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier