‘Dit probleem is grensoverschrijdend, ik zie dat ongeveer alle Europese landen in hetzelfde bedje ziek zijn’, reageert Marc Verwilghen (Open VLD), destijds voorzitter van de Onderzoekscommissie-Dutroux, op het voorstel om een parlementaire onderzoekscommissie in te richten over El Bakroui.’ Hij pleit voor een Europese onderzoekscommissie.
Het nieuws dat Ibrahim El Bakraoui, die zichzelf dinsdag opblies op Brussels Airport, vorige zomer werd opgepakt aan de Turks-Syrische grens zorgt voor veel beroering. De man zou nadien door de Turkse autoriteiten op een vliegtuig naar Nederland gezet zijn. België en Nederland werden op de hoogte gebracht, maar voorlopig heerst er nog veel onduidelijkheid over de manier waarop, welke contacten er plaatsvonden en welke informatie precies werd doorgegeven. “De rol van parlement is naast wetgevend ook controlerend. Die rol moeten we voluit spelen in terreurdossier, met onderzoekscommissie”, zo tweette Open VLD-fractieleider Patrick Dewael.
De regering is bereid om volledige klaarheid te scheppen, om alle schaduw weg te halen en staat klaar om samen te werken met het parlement
Nauwelijks enkele tellen later volgden collega’s Peter De Roover (N-VA) en Servais Verherstraeten (CD&V). “Het parlement moet haar wetgevende maar ook haar controlerol spelen in de strijd tegen terrorisme, door een onderzoekscommissie in te richten”, gaf ook MR-fractieleider Denis Ducarme even later aan.
Premier Charles Michel verzekerde zowat gelijktijdig aan Belga dat zijn regering het parlement haar volledige steun aanbiedt. “De regering is bereid om volledige klaarheid te scheppen, om alle schaduw weg te halen en staat klaar om samen te werken met het parlement”, aldus de eerste minister. “De regering, en met name de ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie, zijn beschikbaar om samen met het parlement te werken volgens de modaliteiten waartoe het parlement zal beslissen.”
‘Alle Europese landen in hetzelfde bedje ziek’
“We hebben eerder nood aan een onderzoekscommissie op Europees niveau dan op nationaal niveau rond de zaak El Bakraoui.” Dat zegt Marc Verwilghen (Open VLD), destijds voorzitter van de Onderzoekscommissie-Dutroux. Volgens Renaat Landuyt (SP.A), verslaggever van de commissie-Dutroux, kan een commissie de goede werkwijze zijn om onze inlichtingendiensten bij te schaven. “Al is het wellicht ook een manier om twee ministers niet te laten aftreden.“
Een parlementaire onderzoekscommissie beschikt over de bevoegdheden van een onderzoeksrechter in een gerechtelijk onderzoek. Sinds 2000 werd het instrument drie keer gebruikt: voor een onderzoek naar het faillissement van Sabena, naar grote fiscale fraude en naar mogelijke wanpraktijken in het Fortis-dossier. De Kamerleden willen nu een onderzoekscommissie oprichten rond het terreurdossier en de vraag of ons land meer had kunnen doen om de daders de pas af te snijden.
“Maar dit probleem is grensoverschrijdend, ik zie dat ongeveer alle Europese landen in hetzelfde bedje ziek zijn”, zegt Marc Verwilghen. “We hebben dan ook meer nood aan een Europese parlementaire commissie dan aan een Belgische.”
Politiehervorming na Dutroux
Het initiatief van de meerderheid dient volgens de Open VLD’er evenwel niet om het probleem onder de mat te schuiven. “Als een dergelijke commissie goed functioneert, dient ze niet om het probleem weg te stoppen. Kijk maar naar de commissie rond ‘Dieselgate’ in het Europees parlement.”
Renaat Landuyt ziet daarentegen wel brood in de Belgische onderzoekscommissie. “Als je bij justitie iets wil laten bewegen, heb je altijd een crisis en een onderzoekscommissie nodig om stappen vooruit te zetten”, zegt hij. Een commissie kan volgens de SP.A’er een instrument zijn om ten gronde bij te sturen, zoals na de commissie-Dutroux gebeurde met de politiehervorming. “Maar het mag niet zo zijn dat de regering dit gebruikt om de nodige stappen uit te stellen.”
‘Alles moet op tafel’
Groen waarschuwt dat niet alles op de lange baan mag komen. “Een onderzoekscommissie is een goed instrument om grondig te werken, maar mag niet alles op lange baan schuiven. Best snel enige duidelijkheid”, tweet Groen-Kamerlid Kristof Calvo. SP.A-collega Johan Vande Lanotte toont zich veel strenger. “Uiteraard zou een onderzoekscommissie een goede zaak zijn. Maar het mag geen reden zijn om geen antwoorden te krijgen op een reeks pertinente vragen die zich opdringen”, zegt hij.
“De oprichting van een onderzoekscommissie mag geen ‘cover-up’ zijn”, vervolgt Vande Lanotte, die zich hoedt voor “schijnmanoeuvres”. “Dit ruikt alsof men een aantal zaken wil achterhouden.”
Eerder op de dag hadden Calvo en Vande Lanotte al aangedrongen op snelle klaarheid over de zaak-El Bakraoui, de zelfmoordterrorist die zichzelf opblies op Brussels Airport. Turkije pakte de man vorige zomer op aan de Syrische grens en bracht ons land daarvan op de hoogte. “Alles moet op tafel. De informatie die is uitgewisseld, de mails, de vragen die gesteld zijn. Desnoods tijdens een commissie achter gesloten deuren, maar het parlement moet alles weten”, aldus Vande Lanotte daarover. (Belga/AVE)
Onderzoekscommissies zijn in het leven geroepen om het beleid van de huidige of van voorgaande regeringen te controleren op grote tekortkomingen. Ze worden samengesteld evenredig met de grootte van de fracties in de plenaire vergadering.
De duur van het onderzoek moet op voorhand worden vastgelegd. In de toegewezen periode kunnen de parlementsleden zich gedragen als onderzoeksrechter. Ze kunnen getuigen oproepen en onder ede verhoren, die getuigen met elkaar confronteren, documenten opvragen en in beslag laten nemen, huiszoekingen laten uitvoeren en plaatsbezoeken organiseren.
Aanslagen Brussel
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier