Op 19 oktober werd in Nederland het eerste genderneutrale paspoort uitgereikt, waarop X prijkt in plaats van M of V. Ook in Vlaanderen zijn er wellicht duizenden kandidaten voor zo’n paspoort. Ze passen niet in het hokje ‘man’ of ‘vrouw’ en verkiezen de term ‘non-binair’.
De keuze voor M, V of X is nog geen wettelijk recht in Nederland, maar dankzij een uitspraak van de rechter kreeg Leonne Zeegers uit Breda als eerste Nederlander een identiteitskaart waarop niet M/M (voor man/male) of V/F (voor vrouw/female) vermeld staat, maar wel X/X. In landen als Australië, Canada, Nepal en Pakistan is die derde optie al wettelijk mogelijk. Duitsland voorziet sinds 2013 in een blanco optie voor mensen met een intersekseconditie – die werden geboren met biologische kenmerken van beide seksen, zoals ook Zeegers.
Het is wel te verwachten dat mensen in de toekomst op een andere manier gedefinieerd worden op de identiteitskaart.
Ook duizenden Belgen die zich niet identificeren als man of vrouw, zouden de voorkeur geven aan een paspoort met een X. In die groep zitten niet alleen de mensen met een intersekseconditie, want uiteindelijk is dat een kleine groep waarvan de meesten zich wél duidelijk man of vrouw voelen. Deze discussie gaat vooral om genderidentiteit, het zich vrouw of man voelen. Non-binairen zijn mensen die zich soms man, soms vrouw voelen, ofwel een combinatie van de twee, ofwel geen van beide. Anders gezegd: ze zijn niet in een van de twee binaire hokjes te vatten.
Organisaties voor de rechten van transgenders en non-binaire personen streven eerder naar de afschaffing van de genderregistratie. Dus geen M of V of X op het paspoort meer, dan valt elke mogelijke discriminatie meteen ook weg. ‘Het is duidelijk dat er steeds meer vragen zijn over wat geregistreerd moet worden op de identiteitskaart’, reageert minister van Justitie Koen Geens (CD&V). ‘Dit verdient een breed maatschappelijk debat dat eerst in het parlement gevoerd moet worden. Het is wel te verwachten dat mensen in de toekomst op een andere manier gedefinieerd worden op de identiteitskaart.’
Micah Vanheste (22)
Non-binair transgender
‘Bij medische controles rond mijn veertiende bleek dat mijn gewicht en lengte onder het gemiddelde lagen. Dat werd ”opgelost” met testosteroninjecties, waarover mij weinig werd verteld. De term interseks ontdekte ik pas rond mijn achttiende, jaren na mijn diagnose. En hoewel ik door die injecties wél secondaire geslachtskenmerken ging vertonen, zoals lichaamsbeharing en een lagere stem, heb ik dat testosteron nooit ervaren als iets dat mij me meer mannelijk deed voelen .
Bijna één op de tweeduizend mensen heeft zo’n intersekseconditie. Dat is op zich niet problematisch, maar men máákt er een probleem van, vanuit een schoonheidsideaal of de wens om een kind in een binair hokje te doen passen. Nog altijd adviseren chirurgen ouders om hun baby te laten opereren als het geslachtsdeel niet aan de norm voldoet. Welke norm dan, vraag ik mij af? Iedereen wijkt af van het biologische ideaalbeeld van man en vrouw. Bovendien kan de beleving helemaal losstaan van de biologie: wie voelt zich 100 procent vrouw of man?
Ik ben noch het een noch het ander. Ik opteer voor een derde geslacht. Erkenning hiervan – een X op officiële documenten – is cruciaal om het ideaalbeeld over lichamen, geslacht en gender te doorbreken.’
T-Day of Transgender Day op 11 november, ook in De Studio in Antwerpen. www.cavaria.be/t-day
Shane/Shana Willems (34)
Non-binair transmasculine
‘Ik voel en presenteer me vooral mannelijk, maar ik heb er geen probleem mee dat ik als vrouw geboren ben. Op de vraag ”Ben je man of vrouw?” antwoord ik: ”Dat mag jij kiezen, wat voor jou de interactie makkelijkst maakt.” Als het moet, functioneer ik perfect als vrouw. Het beste bewijs is dat ik een dochter heb gebaard. De zwangerschap was een harde confrontatie met mijn vrouwelijkheid, maar ik had ze voor geen goud willen missen. Als man zou ik die band met mijn kind nooit kunnen hebben.
Ik wil geen transman worden via een geslachtsoperatie, die zal van mij nooit een biologische man maken. Vaak gaat het gevoel weg en daar zit je dan met een ding waarmee je enkel kunt plassen. Eventueel wil ik ooit top surgery. Een platte borstkas zou me wel beter passen.
Als morgen een X-paspoort mogelijk wordt, ga ik er wel voor, maar alles begint met het perspectief dat je zelf aanbiedt. Als je je voorstelt als ”iemand met een probleem”, dan creëer je mee dat probleem. Ik heb nog nooit negatieve reacties gehad. Mensen zien dat ik functioneer als mens, met emoties en gebreken zoals iedereen. Ik heb een lief, een kind, een job en een huis af te betalen. Perfect normaal, toch?’
Micah Vanheste (22)
Non-binair transgender
‘Bij medische controles rond mijn veertiende bleek dat mijn gewicht en lengte onder het gemiddelde lagen. Dat werd ”opgelost” met testosteroninjecties, waarover mij weinig werd verteld. De term interseks ontdekte ik pas rond mijn achttiende, jaren na mijn diagnose. En hoewel ik door die injecties wél secondaire geslachtskenmerken ging vertonen, zoals lichaamsbeharing en een lagere stem, heb ik dat testosteron nooit ervaren als iets dat mij me meer mannelijk deed voelen .
Bijna één op de tweeduizend mensen heeft zo’n intersekseconditie. Dat is op zich niet problematisch, maar men máákt er een probleem van, vanuit een schoonheidsideaal of de wens om een kind in een binair hokje te doen passen. Nog altijd adviseren chirurgen ouders om hun baby te laten opereren als het geslachtsdeel niet aan de norm voldoet. Welke norm dan, vraag ik mij af? Iedereen wijkt af van het biologische ideaalbeeld van man en vrouw. Bovendien kan de beleving helemaal losstaan van de biologie: wie voelt zich 100 procent vrouw of man?
Ik ben noch het een noch het ander. Ik opteer voor een derde geslacht. Erkenning hiervan – een X op officiële documenten – is cruciaal om het ideaalbeeld over lichamen, geslacht en gender te doorbreken.’
Shane/Shana Willems (34)
Non-binair transmasculine
Brecht/Leticia De Smet (40)
Non-binair androgyn
‘Als kind was ik minder stoer dan de andere jongens, zachtmoediger en totaal niet macho. Toch forceerde ik mezelf in dat mannelijke hokje. Als volwassen man groeide mijn verlangen om me anders te kleden en me op te maken. Ik begon me aan de buitenwereld te tonen als vrouw en voelde me daar steeds beter bij. De vrouw in mij, die jarenlang in een cel zat, werd bevrijd.
Ik zoek de balans tussen het mannelijke en vrouwelijke in mezelf. Ik wil beide zijn, een synthese van de twee. Ik zal nooit zeggen dat ik een jongen of een meisje ben, dat klopt gewoon niet.
Dit gaat in wezen niet over make-up of kleding, dat zijn maar expressiemiddelen. Ik wil vooral tot een authentiek ”ik” komen. Natuurlijk zou ik wel eens borsten willen of seks beleven als vrouw, maar ik kies niet voor hormonen of operaties. Sinds ik het vrouwelijke in mezelf kan toelaten en beleven, valt mijn fysiek verlangen naar een vrouwenlichaam grotendeels weg.
Ik koester ook mijn mannelijke kant. Ik hou bijvoorbeeld van mijn baard en kaaklijn. Mijn seksuele oriëntatie is duidelijk: ik val op vrouwen. Dus ben ik eigenlijk een lesbische man.’ (lacht)
Shane/Shana Willems (34)
Non-binair transmasculine
‘Ik voel en presenteer me vooral mannelijk, maar ik heb er geen probleem mee dat ik als vrouw geboren ben. Op de vraag ”Ben je man of vrouw?” antwoord ik: ”Dat mag jij kiezen, wat voor jou de interactie makkelijkst maakt.” Als het moet, functioneer ik perfect als vrouw. Het beste bewijs is dat ik een dochter heb gebaard. De zwangerschap was een harde confrontatie met mijn vrouwelijkheid, maar ik had ze voor geen goud willen missen. Als man zou ik die band met mijn kind nooit kunnen hebben.
Ik wil geen transman worden via een geslachtsoperatie, die zal van mij nooit een biologische man maken. Vaak gaat het gevoel weg en daar zit je dan met een ding waarmee je enkel kunt plassen. Eventueel wil ik ooit top surgery. Een platte borstkas zou me wel beter passen.
Als morgen een X-paspoort mogelijk wordt, ga ik er wel voor, maar alles begint met het perspectief dat je zelf aanbiedt. Als je je voorstelt als ”iemand met een probleem”, dan creëer je mee dat probleem. Ik heb nog nooit negatieve reacties gehad. Mensen zien dat ik functioneer als mens, met emoties en gebreken zoals iedereen. Ik heb een lief, een kind, een job en een huis af te betalen. Perfect normaal, toch?’
Micah Vanheste (22)
Non-binair transgender
‘Bij medische controles rond mijn veertiende bleek dat mijn gewicht en lengte onder het gemiddelde lagen. Dat werd ”opgelost” met testosteroninjecties, waarover mij weinig werd verteld. De term interseks ontdekte ik pas rond mijn achttiende, jaren na mijn diagnose. En hoewel ik door die injecties wél secondaire geslachtskenmerken ging vertonen, zoals lichaamsbeharing en een lagere stem, heb ik dat testosteron nooit ervaren als iets dat mij me meer mannelijk deed voelen .
Bijna één op de tweeduizend mensen heeft zo’n intersekseconditie. Dat is op zich niet problematisch, maar men máákt er een probleem van, vanuit een schoonheidsideaal of de wens om een kind in een binair hokje te doen passen. Nog altijd adviseren chirurgen ouders om hun baby te laten opereren als het geslachtsdeel niet aan de norm voldoet. Welke norm dan, vraag ik mij af? Iedereen wijkt af van het biologische ideaalbeeld van man en vrouw. Bovendien kan de beleving helemaal losstaan van de biologie: wie voelt zich 100 procent vrouw of man?
Ik ben noch het een noch het ander. Ik opteer voor een derde geslacht. Erkenning hiervan – een X op officiële documenten – is cruciaal om het ideaalbeeld over lichamen, geslacht en gender te doorbreken.’
Brecht/Leticia De Smet (40)
Non-binair androgyn
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
