NMBS sluit opnieuw loketten: Franstalige meerderheid niet mals voor Gilkinet
Verschillende meerderheidspartijen hebben minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) woensdag in de Kamercommissie Mobiliteit hard aangepakt tijdens een actualiteitsdebat over de aangekondigde sluiting van loketten in 44 stations.
Vooral de Franstalige partijen MR en PS spaarden hun kritiek niet. Aan Vlaamse kant werd er ook al vooruitgeblikt, met pleidooien om na te denken over de ‘bemensing’ van stations in de toekomst.
Spoorwegmaatschappij NMBS bevestigde dinsdag de sluiting van de loketten in 44 stations tegen eind dit jaar. Een aantal begeleidende maatregelen wordt wel ‘verduidelijkt of verbeterd’, zo klonk het. Dat was een gezamenlijk voorstel van NMBS-topvrouw Sophie Dutordoir en minister Gilkinet, die eerder waren gebotst in het dossier. Dutordoir sprak op een bepaald moment zelfs van een ‘zware vertrouwensbreuk’. Gilkinet had zich in eerste instantie achter de lokettensluiting geschaard, maar floot de NMBS nadien publiekelijk terug.
Gilkinet gaf in de Kamercommissie toe dat een en ander vlotter had kunnen verlopen. Hij wees er daarnaast op dat België ook na de sluiting ‘aanzienlijk meer’ stations met loketten zal hebben dan de buurlanden (16 procent, tegen 13 pct in Frankrijk, 6 pct in Duitsland en 4 pct in Nederland, aldus de NMBS eerder), en dat er maatregelen komen om bijvoorbeeld de wachtzalen open te houden en andere activiteiten in de betrokken stations te organiseren. Hij herhaalde ook dat heel wat van de partijen die hem nu bekritiseren, een vertegenwoordiger hebben in de raad van bestuur van de NMBS die de beslissing nam.
Gilkinet zei nog dat hij gebonden is aan een beheerscontract dat al dateert van 2008. Daarin staan geen doelstellingen over de dienstverlening in de stations, iets waar de minister in het volgende beheerscontract – normaal voor 2022 – verandering in wil brengen. ‘Ik wil voor de toekomst meer aantrekkelijke, leefbare en comfortabele stations’, klonk het. ‘Ik hoop de tendens om te keren dat de middelen worden geconcentreerd in grote stations, ten nadele van de kleinere.’
‘We kunnen niet instemmen met een dubbel discours’, wierp Melissa Hanus (PS) de minister voor de voeten. Volgens haar heeft Dutordoir de krachtmeting met hem gewonnen. ‘Als bevoegd minister heeft u meer macht dan hetgeen u getoond heeft’, voegde Eric Thiébaut (PS) toe.
‘Onvolledige antwoorden, tegenstrijdig aan de waarheid’
De zwaarste aanval kwam er van MR-Kamerlid Michel De Maegd. Hij beschuldigde Gilkinet ervan het parlement ‘onvolledige antwoorden, tegenstrijdig aan de waarheid’ te hebben bezorgd. Hij vroeg – tevergeefs – om verontschuldigingen. ‘Een minister neemt zijn verantwoordelijkheid, en schuift de zaken niet af op een raad van bestuur’, aldus De Maegd. Volgens hem geeft de wet de minister ook de macht om een beslissing van de NMBS te annuleren.
Ook vanuit de Vlaamse meerderheidspartijen waren er kritische bedenkingen, maar de focus lag toch vooral op de toekomst. Voor Marianne Verhaert (Open Vld) zou het van slecht bestuur getuigen als de NMBS loketten zou openhouden waar amper nog tickets worden verkocht. Ze zei dus de beslissing te begrijpen, maar noemde die ook ‘een weinig creatieve oplossing’. Verhaert pleit voor ’treinpunten’, plekken in of vlakbij een station waar mensen niet alleen treintickets kunnen kopen, maar ook bijvoorbeeld de krant kunnen kopen of een koffie drinken. ‘Treinpunten zouden een vooruitgang zijn voor de NMBS en voor lokaal ondernemerschap’, aldus het liberale Kamerlid.
‘Ik blijf de manier waarop de beslissing is genomen, betreuren’, zei Kim Buyst (Groen). ‘Een efficiënte autonome bedrijfsvoering is belangrijk, maar in het beheerscontract moet er ook meer rekening worden gehouden met de reizigers’, stelde ze. ‘Dit moet het moment zijn om na te denken over de toekomst van de stations.’
Menselijk contact
CD&V-Kamerlid Jef Van den Bergh had het over de ‘bemensing’ van stations. ‘Er moet binnen een redelijke straal menselijk contact mogelijk blijven’, vindt hij. Een alternatief voor een volledige lokettensluiting zou volgens hem kunnen zijn dat loketten in verschillende stations telkens één of een paar dagen per week geopend zijn.
Voor Joris Vandenbroucke (sp.a) zijn de begeleidende maatregelen die zijn afgesproken wat magertjes om de ambities van de minister – toegankelijke, levendige stations – waar te maken. Het socialistische Kamerlid houdt niet vast aan loketten an sich. ‘Ik verwacht in de volgende beheersovereenkomst een zeer duidelijke omschrijving van wat de reiziger mag verwachten van dienstverlening in stations’, aldus Vandenbroucke. ‘Dat moet veelzijdiger zijn dan louter loketten, maar menselijke aanwezigheid is er een belangrijk onderdeel van.’ Hij roept de NMBS ook op om rekening te houden met de digitale kloof. ‘Heel wat reizigers maken nooit gebruik van het internet.’
De spoorwegmaatschappij zelf zei eerder deze week dat ongeveer een vijfde van de transacties nog aan het loket plaatsvindt.
De oppositie vond dat Gilkinet er niet in was geslaagd het vertrouwen in zijn persoon te herstellen. ‘Dit verhaal slaat een zeer stevige duik in uw geloofwaardigheid, naar de NMBS toe en naar de Kamer toe’, aldus Tomas Roggeman.