Een nieuwe studie over de kostprijs van de kernuitstap, die federaal Energieminister Marie-Christine Marghem bestelde bij de Gentse autoriteit Johan Albrecht, dreigt de impasse tussen de regeringspartners alleen maar te bestendigen.
Na een tussenkomst van premier Charles Michel besloot Energieminister Marie-Christine Marghem (MR) de nieuwe studies over het energiepact dan toch over te maken aan het parlement. De minister wou de teksten aanvankelijk eerst in de schoot van de regering bespreken, maar Michel besloot dat het beter was open kaart te spelen met het parlement. De studies moeten het energiepact en de kernuitstap het finale duwtje in de rug geven.
N-VA is de enige partij die nog echt over de streep gehaald moet worden: zij pleit er nadrukkelijk voor de kerncentrales langer open te houden als de kernuitstap voor een te hoge energiefactuur zou zorgen of de energiebevoorrading in het gedrang zou brengen. ‘Spelbrekers’, noemde Groen-kopstuk Kristof Calvo de N-VA tijdens het vragenuurtje in de Kamer – en Calvo wees daarbij in een adem door naar de ‘minister die met haar onhandig optreden de zaken bemoelijkt’. Marghem had in de media immers al met een cijfer uit de studie staan zwaaien, nog voor de andere regeringsleden of parlementariërs weet hadden van de resultaten.
Zelfs Vlaams Energieminister Bart Tommelein (Open VLD) kon niet anders dan misnoegd zijn over de voortvarende communicatie van de minister. Ook hij had de studie nog niet onder ogen gehad, en dat terwijl de Vlaamse liberalen allesbehalve dwarsliggen. De premier kwam daarom snel tussen om de situatie te ontmijnen, en suste de federale oppositie met de belofte dat in 2018 een energiepact op tafel zal liggen. ‘We zullen dit engagement respecteren.’
Een energiepact kan voor N-VA evenwel ook zonder kernuitstap, en precies daar zit de politieke angel. Uit een eerdere studie van netbeheerder Elia bleek dat de kerncentrales enkel gesloten kunnen worden als hun capaciteit opgevangen wordt door gascentrales die nog gebouwd moeten worden. Dat zal een fikse investering vragen. De nieuwste studies moesten daar concrete cijfers op kleven.
De minister zelf stuurde alvast één cijfer vooruit: 15 euro, de meerkost voor de stroomfactuur van de Belgische gezinnen. Dat bedrag lijkt voor de meeste partijen politiek verdedigbaar. Ook de socialisten vinden die prijs billijk, al zien zowel SP.A als PS mogelijkheden om die verhoging te neutraliseren door het BTW-tarief van 21 naar 6 procent omlaag te halen.
N-VA van haar kant blijft sceptisch over het bedrag. Bert Wollants, energiespecialist voor N-VA in de Kamer, heeft een vermoeden dat het in realiteit om meer dan 15 euro zal gaan, omdat verscheidene factoren niet in rekening werden gebracht. ‘Denk aan de verhoging van de marktprijs die er zal komen doordat je met gascentrales gaat werken, of de extra ondersteuning die nodig zal zijn voor hernieuwbare energie. We moeten dus nog een volledig beeld krijgen.’
SP.A-Kamerlid Karin Temmerman spreekt dan weer van een ‘valse discussie’: de investering in gascentrales zal er sowieso moeten komen, zelfs als de kernuitstap uitgesteld wordt. Met enkel hernieuwbare energie redt ons land het immers niet. Bovendien is er ook een prijs verbonden aan het openhouden van de kerncentrales, omdat dan extra investeringen nodig zijn om de veiligheid en goede werking te garanderen.
‘De voorspellingen van vandaag zijn volgens mij trouwens een worst case scenario. Ik geloof nogal in technologische vooruitgang. Tien jaar geleden hadden we ook niet gedacht dat we nu al zulke grote stappen zouden genomen hebben in bijvoorbeeld energieopslag,’ zegt Temmerman.
Investeren in gascentrales doe je beter nu dan in pakweg 2040, omdat het investeringsklimaat dan veel slechter zal zijn.
Egbert Lachaert (Open VLD) zag in een eerste snelle lezing van de studies redenen genoeg om niet meer te moeten talmen. ‘Een van de twee belangrijke conclusies voor mij: investeren in gascentrales doe je beter nu dan in pakweg 2040, omdat het investeringsklimaat dan veel slechter zal zijn.’
Toch vreest hij dat de politieke tegenstellingen niet plots beslecht zullen raken, omdat het nieuwe cijfermateriaal veel onzekerheid laat over het verschil tussen een volledige kernuitstap en een scenario waarbij de twee recentste reactoren verlengd in werking blijven. ‘De kostprijs hangt af van de gasprijs. Bij een goedkope gasprijs is het verschil tussen beide scenario’s verwaarloosbaar: 15 miljoen euro per jaar op een totale systeemkost van zo’n 5 miljard. Maar als de gasprijzen heel duur zijn, gaat het om 900 miljoen per jaar – alhoewel je natuurlijk eindigt in hetzelfde scenario, omdat uiteindelijk toch alles moet vervangen worden.’
Wat met de jobs, jobs, jobs?
Als de minister zelf vol optimisme te koop liep met de relatief beperkte meerkost voor de gezinnen, verzwijgt ze tegelijk dat bedrijven mogelijk wel flink zullen moeten betalen. ‘Als je die 15 euro van een gezinsverbruik extrapoleert naar het verbruik naar bepaalde bedrijven, krijg je miljoenenkwesties,’ werpt Wollants op. ‘De minister stelt zelf voor om minder zwaar door te rekenen naar de bedrijven. Maar wat je minder doorrekent naar hen, moet natuurlijk elders wel betaald worden: door de belastingbetaler via de kas van de overheid, of door de consument via de energiefactuur.’
Ook de jobs, jobs, jobs van de regering-Michel staan op de helling, waarschuwt de N-VA’er: die blijven enkel bestaan als de bedrijven in ons land hier blijven. ‘Als die jobs verloren dreigen te gaan door de hogere energiefactuur, moeten we ook even stilstaan bij het effect daarvan.’
Egbert Lachaert maakt zich minder zorgen: ‘Dat zal sowieso wel meevallen. Welke keuze je ook maakt in het energiepact, die moet ook gemonitord en geëvalueerd worden. We gaan de kostprijs in de gaten houden.’
Dit dossier gaat over de koopkracht van gezinnen en de competitiviteit van bedrijven.
Zo dreigt het nieuwe studiewerk voor iedere partij te bevestigen wat ze al wisten. Wie de kerncentrales wil sluiten, ziet weinig nieuwe bezwaren. Vice versa geldt hetzelfde: N-VA hoeft niet al te ver te zoeken naar redenen om voet bij stuk te houden. ‘Het hangt af van de reactie van N-VA, maar ik denk inderdaad dat er de komende weken nog wel wat discussie zal blijven,’ zegt Lachaert. ‘Ik hoop dat we er snel uit raken. Als we het verder laten aanslepen, zouden er wel nog wat extra kosten kunnen komen die in die 900 miljoen nog niet verrekend zijn. Op de duur zit je een semantische discussie te voeren over kosten die men probeert uit te stellen. Dat is misschien handig op de korte termijn, maar op de lange termijn moet iemand dat uitstel betalen.’
Hoe langer een beslissing op zich laat wachten, hoe krapper het ook wordt om alles klaar te krijgen tegen 2025, de deadline die vastligt in de wet op de kernuitstap. ‘Deze regering moet in principe niet beslissen, want de kernuitstap is niet voor deze legislatuur. Maar we moeten nu wel starten met de uitrol van de voorbereidingen, anders zijn we nooit klaar tegen 2025,’ waarschuwt Karin Temmerman.
N-VA denkt daar anders over: de kernuitstap mag voor hen gerust een verkiezingsthema worden. ‘Als je de beslissing over de kernuitstap kan nemen in de loop van 2019, heb je nog ruim de tijd om voor 2025 tot oplossingen te komen. Dit dossier gaat over de koopkracht van gezinnen en de competitiviteit van bedrijven. Als we er niet uit raken, zal het op een gegeven moment de kiezer zijn die zal oordelen. Net zoals het ook gelopen is voor de verlenging van Doel 1 en 2. Maar nu zijn we wel ver vooruit aan het lopen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
