‘Nieuwe regering moet het minimuminkomen optrekken tot boven de Europese armoedegrens’

‘Hoewel de huidige en vorige federale regering een prioriteit hadden gemaakt van het optrekken van de laagste inkomens in hun regeerakkoord, zien we dat daar in de praktijk bijzonder weinig van terecht is gekomen’, schrijft een groep armoede-organisaties die de nieuwe federale regering oproept om beter te doen.

In het kader van de federale verkiezingen op 26 mei organiseert het Belgisch Minimum Inkomen Netwerk (BMIN) een groot politiek debat over één van de belangrijkste maatregelen om mensen uit de armoede te halen: het optrekken van de minimuminkomens tot boven de Europese armoedegrens. Voor het eerst in aanloop naar de verkiezingen zullen de politieke partijen over de taalgrenzen heen hun standpunten en werkelijke engagementen hierover toelichten en met elkaar in discussie gaan. Dit debat vindt vandaag plaats van 9u30 tot 12u30 in de Kamer van Volksvertegenwoordigers.

Hoewel de huidige en vorige federale regering een prioriteit hadden gemaakt van het optrekken van de laagste inkomens in hun regeerakkoord, zien we dat daar in de praktijk bijzonder weinig van terecht is gekomen. Vele minimuminkomens liggen nog steeds ver onder de Europese armoededrempel. Zo bedraagt het leefloon voor een alleenstaande bijvoorbeeld € 910,52 netto per maand en voor een persoon die samenwoont met een gezin ten laste € 1.254,82. De laagste uitkeringen bij de werkloosheid zitten daar maar enkele tientallen euro boven. Dit terwijl de Europese armoedegrens voor een alleenstaande en een gezin respectievelijk op € 1.139 en € 2.392 ligt. Daarbij is er ook nog eens de verontrustende trend dat uitkeringen uit de sociale zekerheid en de bijstand aan steeds meer voorwaarden verbonden worden, waardoor steeds meer mensen uit de boot vallen.

Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de armoedecijfers voor een welvarend land als het onze onaanvaardbaar hoog liggen. 1 op 5 Belgen, 2.296.000 mensen in totaal, leven in armoede of kunnen het hoofd amper boven water houden. Bovendien toont recent onderzoek aan dat ook de lagere middenklasse het steeds moeilijker krijgt om de eindjes aan elkaar te knopen. Ondanks de belofte die België in het kader van de Europa2020-strategie gemaakt heeft om tegen 2020 380.000 mensen uit de armoede te halen, zien we dat het armoedecijfer verder is gestegen. In plaats van de armoede te doen dalen, zijn er zelfs 102.000 mensen in armoede in ons land bijgekomen.

Achter deze cijfers gaat een schrijnende realiteit schuil van mensen die stuk voor stuk niet leven maar overleven. Zij moeten dagelijks vechten om eten op de plank te krijgen, hun steeds hoger wordende huur en kosten voor energie te betalen, enz. Zij hebben geen financiële of emotionele reserve om zelf stappen uit de armoede te zetten door bijvoorbeeld werk te zoeken, een opleiding te volgen of een sociaal netwerk op te bouwen. Steeds meer mensen die zich in een situatie van armoede bevinden voelen zich in de steek gelaten door het beleid. Een ervaringsdeskundige vat het als volgt samen: ‘België heeft internationale beloftes gemaakt om de armoede te doen dalen, maar toch krijgen mensen aan de onderkant van onze samenleving het steeds moeilijker. Er vallen steeds meer mensen uit de boot. Er wordt veel gedaan voor de economie, maar niet voor de mensen. De situatie is dringend. Steeds meer mensen zijn ontevreden.’

Na de Europa2020-strategie is België opnieuw internationale engagementen aangegaan om armoede te bestrijden. In het kader van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties heeft België er zich toe verbonden om tegen 2030 het aandeel van mensen die in armoede leven met minstens de helft terug te dringen. België heeft ook de Europese Pijler van Sociale Rechten in 2017 geproclameerd. Principe 14 van de Europese Pijler stelt duidelijk dat het recht op een minimuminkomen om in alle levensfasen een waardig leven te kunnen leiden gegarandeerd moet worden aan iedereen die niet over voldoende middelen beschikt.

Als het de politici menens is om deze beloftes na te komen en mensen in een situatie van armoede niet opnieuw teleur te stellen, dan moeten zij dringend werk maken van concrete acties. Daarom roepen wij, netwerken armoedebestrijding, vakbonden, mutualiteiten, academici en andere armoede-organisaties, verenigd in het BMIN-consortium, de politieke partijen opnieuw op om het optrekken van de minimumuitkeringen tot boven de Europese armoededrempel in te schrijven in het regeerakkoord. Er moet bovendien een ambitieus plan uitgewerkt worden geflankeerd met een adequaat budget. Onder het motto ‘derde keer, goede keer’, hopen wij dat de nieuwe federale regering eindelijk een menswaardig inkomen voor iedereen realiseert.

Caroline Van der Hoeven (coördinatrice BAPN), namens de partners van het Belgisch Minimum Inkomen Netwerk: Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN) / Netwerk tegen Armoede / Brussels Platform Armoede / Réseau Wallon de Lutte contre la Pauvreté / Le Forum Bruxelles contre les Inégalités, / ABVV-FGTB / ACLVB-CGSLB / ACV-CSC / Christelijke Mutualiteit Landsbond – Alliance nationale des Mutualités chrétiennes / Decenniumdoelen / Dynamo International / Nationaal Verbond Socialistische Mutualiteiten – Union Nationale des Mutualités Socialistes / Vivre Ensemble / Bérénice Storms (CSB, Universiteit Antwerpen) / Isabelle Pannecoucke (Universiteit Gent)