Naast het Vlaams Belang en de PVDA kwam er nog een winnaar uit de bus, in Brussel weliswaar. Agora wil de hardware van het Belgisch democratisch systeem aanpassen. ‘Naast het verkozen parlement, willen wij een geloot parlement installeren.’
Of het nu een ‘zwarte zondag’ of een ‘hoopvolle zondag’ was, na de verkiezingen zijn er winnaars en verliezers. Het Vlaams Belang en de PVDA sprongen als winnaars het meest in het oog in Vlaanderen. Maar in Brussel kwam Agora, een splinternieuwe Brusselse lijst, als één van de verrassingen uit de bus. Zij haalden de kiesdrempel (met 5,2 procent) en sturen Pepijn Kennis naar het Brussels Parlement. Welke ideologie verdedigt Agora? Geen enkele. Het enige punt dat op hun “partijagenda” staat is het implementeren van een burgerassemblee dat naast het traditionele parlement mee aan het roer van de stad kan staan.
Geloot parlement
Eens de politici aan de macht zijn, vervallen ze allemaal in dezelfde logica met een enorme machtsconcentratie.
Lijst 22, de lijst van de Agora, groeide voort uit de gelijknamige burgerbeweging die haar ongenoegen uit over het Belgische democratisch systeem. Gerben Van den Abbeele, mede-oprichter van de beweging, legt uit: ‘Agora wil de hardware van het democratisch systeem veranderen. De politieke partijen en hun ideologieën, die vormen de software. Maar in de politieke besluitvorming zit weinig verschil tussen de verschillende stromingen. Eens de politici aan de macht zijn, vervallen ze allemaal in dezelfde logica met een enorme machtsconcentratie.’ Agora ziet het anders. ‘Naast het verkozen parlement willen wij een willekeurig geloot parlement installeren. Zo wordt de macht opgesplitst’, aldus Van den Abbeele.
Maar hoe gaat een geloot parlement in zijn werk? ‘Elke Brusselaar is kandidaat. De 89 uiteindelijk gelote vertegenwoordigers komen een jaar lang samen om over een aantal thema’s te beslissen. Die beslissingen worden op termijn de grote lijnen waarmee politici aan de slag kunnen’, verduidelijkt de Brusselaar.
Agora heeft haar ambities zondag kunnen waarmaken: Pepijn Kennis krijgt een zetel in het Brussels Parlement. Het paard van Troje is binnengeloodst, nu is het tijd voor het echte werk. ‘Inhet najaar loten we de assemblee. Pepijn kan dan het doorgeefluik zijn voor de beslissingen van de gelote vertegenwoordigers.’
Wetgeving
Maar hier stoppen de aspiraties van de Brusselse burgerbeweging niet volgens Van den Abbeele. ‘We willen dat de grondwet op termijn de mogelijkheid voorziet dat het assemblee naast het parlement bestaat. In Duitstalig België is dit er al, maar daar speelt de assemblee enkel een adviserende rol. Wij willen dat er een wetgeving rond wordt geschreven.’
Volgens Karen Celis, professor politicologie aan de VUB, wordt dat wettelijk verbond erg moeilijk. ‘Wij hebben verkiezingen waar de verkozenen in het parlement regeren op basis van meerderheden’, zegt ze. ‘Wat is de meest democratische oplossing wanneer een beslissing van de assemblee geen meerderheid haalt in het parlement? Het besluit dat de assemblee maakte? Of de denkwijze van het verkozen parlement? Dat zijn enorm moeilijke democratische vraagstukken.’
Valkuilen
Volgens Celis is het ook opletten geblazen voor enkele valkuilen. ‘Het is heel moeilijk om een evenwicht te vinden tussen de verschillende mensen die het woord zullen krijgen in de groep. Welke stem gaat het zwaarst doorwegen? Je moet ervoor zorgen dat je geen extra macht geeft aan de groep die reeds veel macht heeft in de samenleving. Dat je hen niet nog een extra podium geeft om hun macht uit te oefenen.’
De vraag is hoe de verkozen politici vervolgens met de beslissingen van de assemblee gaan omgaan. Zij hebben ook electorale beloften gedaan.
‘Daarnaast moeten de mensen in de assemblee weten wat ze kunnen verwachten van de politici in het parlement. Als je zo veel tijd en energie investeert om tot besluitvorming te komen, moet die ook opgevolgd worden. Anders organiseer je frustratie’, aldus de professor.
Celis houdt een geloot parlement dat adviseert wel voor mogelijk in de toekomst. ‘Maar de vraag is hoe de verkozen politici vervolgens met de beslissingen van de assemblee gaan omgaan. Zij hebben ook electorale beloften gedaan. Over die zaken moet er op voorhand goed nagedacht worden.’
Iedereen mee
Toch is Celis erg te vinden voor een initiatief als dat van Agora. ‘Ik vind het belangrijk dat er vandaag intensief gezocht wordt naar manieren om de burger dichter bij de politiek te brengen. Vroeger gebeurde dat via de politieke partijen, maar die traditionele partijen werden zondag in vraag gesteld. Alternatieve systemen die gekoppeld zijn aan de politieke instellingen krijgen applaus van mij.’
Laat ons voornamelijk elk initiatief omarmen om die burger dichter bij de politieke instellingen te betrekken en te empoweren.
Een geloot parlement heeft volgens de professor ook een groot voordeel. ‘Je genereert er een grote cognitieve diversiteit mee. Mensen worden aan het woord gelaten, wiens stem doorgaans niet bij de politici geraakt’, aldus Celis.
Zoals werd bevestigd door de verkiezingsuitslagen zondag, zijn ook heel wat Brusselaars warm te maken voor een willekeurig samengesteld assemblee. Gerben Van den Abbeele merkte de voorbije weken reeds wijdverspreide interesse onder de Brusselaars. ‘Ik heb mij jarenlang geëngageerd voor allerlei projecten in Brussel. Er zijn altijd mensen voor en mensen tegen. Maar tot mijn grote verrassing was iedereen, mits een duidelijke uitleg, mee met het doel van Agora.’
Dat enthousiasme, bevestigd door de goede uitslagen, doet denken dat het tijd is voor een nieuwe wind. Ook professor Celis denkt dat dit een helder signaal is. ‘Het is een duidelijke uitspraak voor vernieuwing. Gemeenschappelijke initiatieven en out of the box-denken, dat slaat aan bij een zekere groep mensen. Laat ons daarbij voornamelijk elk initiatief omarmen om die burger dichter bij de politieke instellingen te betrekken en te empoweren.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
