‘Niemand voor middagopvang? Stuur al die 75-plussers dan niet weg’

‘Basisscholen vinden geen mensen meer die de opvang voor en na de schooluren en over de middag willen verzorgen. Dan is het natuurlijk niet zo slim dat sommige scholen kandidaten op leeftijd systematisch weren’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman.

Nadia (77) heeft zich zowel bij het stadsbestuur als bij een resem basisscholen uit de buurt aangemeld voor de middagopvang. Ze is niet alleen bereid om voor de kinderen die op school blijven eten te zorgen, ze wil ook graag van die tijd gebruik maken om met hen te knutselen. Hoewel ze op dat vlak al heel wat ervaring heeft, is ze nergens welkom. Aan de andere kant van het land heeft Vera, een voormalige kleuterjuf, een week voor haar tachtigste verjaardag te horen gekregen dat ze niet langer mag instaan voor het slaapklasje in de school waar ze haar levenlang heeft gewerkt. Ze kan beter van haar oude dag gaan genieten, klinkt het. Als Eva (78) zich online wil aanmelden als vrijwilliger voor de middagopvang in een lagere school, blijkt dan weer dat ze haar geboortedatum niet kan ingeven. Het systeem aanvaardt geen jaartalen voor 1952. Tien jaar lang zorgde Rita (79), een master in de pedagogie, elke ochtend van 7.15 tot 8 uur voor de kinderen die door hun ouders al vroeg op school werden afgezet. Dat deed ze niet alleen heel graag, de vrijwilligersvergoeding was ook een welkome aanvulling op haar pensioen. Vorige maand kreeg ze te horen dat ze volgend schooljaar niet meer terug hoeft te komen. Volgens de directie voelen veel ouders er zich niet goed bij om hun kind aan iemand van Rita’s leeftijd toe te vertrouwen.

Nochtans schreeuwen Vlaamse scholen blijkbaar om mensen die de opvang voor en na schooltijd en tijdens de middagpauze willen verzorgen. Dat zou vooral te maken hebben met de karige verloning en de werkuren die vaak moeilijk te combineren vallen met een eigen gezin. Dan zou je dus denken dat ze dolgelukkig zijn met ouderen wier eigen kinderen het huis al lang uit zijn en die ook nog eens bereid zijn om voor een habbekrats te werken. Niet dus. Veel basisscholen trekken wel geregeld met hun leerlingen naar een woonzorgcentrum en bedenken mooie intergenerationele projecten, maar zo’n oudere ook verantwoordelijkheid geven, blijkt vaak een brug te ver. De argumenten die ze daarvoor aandragen, zijn nogal discutabel. Zo zouden ouderen niet sterk genoeg meer zijn om kinderen op te tillen. Dat geldt alvast niet voor Eva, die drie keer per week fitnest en ook een fervent tennister is. Daarnaast verwijzen scholen vaak naar hun verzekeringsmaatschappij, die vrijwilligers vanaf een bepaalde leeftijd niet meer zou willen verzekeren. Dat is ook wat Eva net voor haar tachtigste verjaardag te horen kreeg. Maar toen ze die verzekeraar opbelde, viel hij compleet uit de lucht.

Waarom zijn veel basisscholen dan zo terughoudend om hun leerlingen een uurtje per dag aan een 75-plusser toe te vertrouwen? Omdat ze vrezen voor hun reputatie, zo blijkt soms, en ook wel omdat ze met dezelfde vooroordelen zitten als de rest van de samenleving. Het zijn natuurlijk niet alleen scholen die al dat rijpe menselijke kapitaal links laten liggen. Dat geldt ook voor heel wat andere organisaties. Oudere mensen zien er nu eenmaal minder dynamisch en krachtig uit en dat boezemt ouders, klanten of bezoekers vaak weinig vertrouwen in. Nochtans is het niet omdat ze een bepaalde leeftijd voorbij zijn dat hun kennis en ervaring plots minder waard zouden zijn of dat ze automatisch minder spierkracht zouden hebben.

In een tijd dat er in zoveel sectoren zo’n nijpend tekort is aan extra, al dan niet vrijwillige handen is het ontzettend dom om geen beroep te doen op een hele groep gemotiveerde mensen die zich dolgraag een paar uur per week nuttig zouden maken. In de woonzorgcentra weten ze dat maar al te goed. Daar zou de boel niet blijven draaien zonder de vele vrijwilligers, van wie een heel aantal amper jonger is dan de bewoners. Stiekem zijn ze in veel woonzorgcentra zelf blij dat andere sectoren ouderen weren. ‘Veel mensen die hun vrijwilligerswerk moeten opgeven door hun leeftijd, kloppen bij ons aan’, zegt de directrice van een Oost-Vlaams woonzorgcentrum. ‘En wij verwelkomen hen natuurlijk met open armen.’