‘Niemand is bang van de Kaaimantaks’

De kaaiman van de Kaaimantaks krijgt maar geen tanden en is herleid tot een salamander, schrijven Karin Temmerman en Peter Vanvelthoven van SP.A. ‘Ziet er mooi uit, maar niemand is er bang van. De fraudeurs lachen in hun vuistje en kijken rustig voort naar Crocodile Dundee.’

Eerst kwam de roep om een eerlijke bijdrage van grote vermogens, daarna dook LuxLeaks op en alsof dat niet volstond kregen we ook SwissLeaks op ons bord. Maar geen nood, want de ‘grote kaaiman’ van de federale regering zou alles verorberen. Intussen zijn we maart 2015 en is er maar één conclusie: de kaaiman krijgt maar geen tanden en is herleid tot een salamander. Ziet er mooi uit, maar niemand is er bang van. Niet het minst de fraudeurs. Die lachen in hun vuistje en kijken rustig voort naar Crocodile Dundee, de legendarische krokodillentemmer uit de gelijknamige film van de jaren ’80.

Terug naar onze film. Het begon al tijdens de onderhandelingen over het regeerakkoord. Op 9 oktober schreef De Standaard dat de doorkijktaks – later omgedoopt tot Kaaimantaks – op het nippertje uit de bus kwam om CD&V toch iets te geven dat lijkt op een vermogenswinstbelasting. Later in Terzake nam schaduwpremier Bart De Wever(N-VA) een voorafname op de communicatie van kersvers premier Charles Michel (MR). ‘De echt grote vermogens zullen dankzij de Kaaimantaks hun duit in het zakje doen’, klopte De Wever zich toen op de borst. ‘Honderden miljoenen worden bij de grote en grootste vermogens gehaald. Er zijn zelfs maatregelen specifiek voor de grootste vermogens’, luidde het nog.

In de wittebroodsweken van Michel I werd de Kaaimantaks plots de kern van elke communicatie van alle regeringspartijen. De bijdrage van de grote vermogens was geregeld, was het promopraatje telkens weer opnieuw. De regering had haar scalp en die verdomde kritiek over ‘ongelijk verdeelde inspanningen’ mocht dan ook wel eens stoppen. Dat de beperkte opbrengst – 120 miljoen euro vanaf 2016 – een peulschil is vergeleken met de 2,6 miljard die werknemers, gepensioneerden en gezinnen ophoesten via een indexsprong, kon de pret niet bederven.

In december volgden de onthullingen over de Luxemburgse belastingroute voor multinationals. Miljarden aan belastingen op hun winst ontwijken ze door geheime deals met de Luxemburgse fiscus te sluiten. Maar opnieuw geen nood hoor, want wij hebben de kaaiman. ‘Hier is de taks precies voor bedoeld’, haastte minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) zich. ‘Geen probleem’, voegde premier Michel eraan toe. ‘We hebben de Kaaimantaks in het regeerakkoord gezet en niet gewacht op die onthullingen. We hadden dit voorzien.’

Fiscaal expert Gerd Goyvaerts opperde voorzichtig: ‘Oplossing voor LuxLeaks? Lijkt me sterk.’ Professoren Frans Vanistendael en Michel Maus twitterden: ‘Kaaiman is geen oplossing voor Luxleaks’.

In het slot van onze film is het de beurt aan Swissleaks. En ja hoor, sneller dan het licht verschijnt de kaaiman weer. Het zet Staatssecretaris voor Fraudebestrijding (sic) Elke Sleurs (N-VA) aan om de taks te bombarderen tot punt 1 van haar verderlichte actieplan van welgeteld… drie bladzijden. Gerd Goyvaerts, opnieuw hij, vroeg zich terecht af wat de kaaimantaks in godsnaam met fraude te maken had. Is de regering dan zo slim en wij allemaal zo dom?

Al maanden vragen we aan de minister van Financiën en aan de Staatssecretaris voor Fraudebestrijding waar de Kaaimantaks – die dus al 5 maanden opduikt en te pas en te onpas als schild wordt gebruikt – dan blijft. Steeds weer is het antwoord dat de laatste hand aan de tekst wordt gelegd. En als klap op de vuurpijl mogen inkomsten die onder de Kaaimantaks vallen niet gebruikt worden om fraude op te sporen. Staatssecretaris Sleurs kondigde dus een fraudemaatregel aan… die ze niet mag gebruiken. Wie zijn geld parkeert in een belastingparadijs moet ze immers geruststellen.

Geen prioriteit

Deze regering maakt van fraudebestrijding een klucht. In het parlement hebben wij al maanden een wetsvoorstel klaar voor een échte kaaimantaks. Een kaaimantaks met tanden. Dat voorstel bouwt voort op de aangifteplicht van offshore-structuren die reeds in 2013 werd ingevoerd. Die constructies zetten fiscale advocaten op, precies omdat gewone bankrekeningen niet langer zekerheid boden om uit het zicht van de fiscus te blijven.

Want laat ons eerlijk zijn: als je met je geld naar een belastingparadijs gaat en het daar dan nog eens verstopt in een juridische constructie, dan is de kans groot dat er iets aan de hand is. Swissleaks was daar een perfecte illustratie van. De HSBC-bank stimuleerde net haar klanten om hun geld in zo’n constructies te verstoppen.

Met andere woorden, de controles naar zwart geld in offshore-constructies zouden vanzelfsprekend moeten zijn. Maar de regering wil wie zo’n constructie heeft vooral geruststellen. Fiscale fraude bestrijden staat helemaal onderaan het prioriteitenlijstje van dit kibbelkabinet.