Nadine Khouzam, analytics manager bij Facebook: ‘Getting things done, dat is mijn credo’

Elke week vraagt Knack aan ondernemende Belgen hoe ze lijf en psyche in balans houden.

‘Het moet vooruitgaan’, zegt Nadine Khouzam. ‘Anders word ik onrustig.’ En of het vooruitgaat: na tien jaar als doelvrouw van de Belgische hockeyploeg werkt de jonge Brusselse alweer een tijdje bij Facebook en runt ze met CodeNPlay haar eigen sociale start-up. Wenkt straks de politiek?

Soms sneeuwt het in april en dus kiezen we op het laatste ogenblik voor een gesprek via videoverbinding. ‘Omdat we niet gaan wandelen heb ik vanochtend al wat oefeningen gedaan’, lacht Nadine Khouzam vanuit haar appartement vlak bij het Flageyplein in Elsene. ‘Een gewoonte die ik me tijdens mijn quarantaine eigen heb gemaakt. Iedere keer dat ik de deur van mijn woonkamer naar mijn bureau passeer, verplicht ik mezelf om drie keer te pompen. Als ik naar het toilet ga, doe ik eerst drie squats. En ik heb geen tuin of terras, maar af en toe steek ik mijn neus door het venster om eens diep in te ademen. Zo blijf ik toch enigszins gezond.’

Khouzam – Egyptische vader, Libanese moeder – is net terug uit Londen, waar ze als ‘analytics manager’ werkt voor Facebook, op de afdeling die een internetverbinding wil bezorgen aan de 49 procent van de wereldbevolking die er nog geen heeft. Daarnaast runt ze de vzw CodeNPlay, waarmee ze kinderen van 6 tot 12 jaar én hun leerkrachten leert coderen en programmeren. ‘Op dit moment bereiken we ongeveer 1500 leerlingen’, zegt ze daarover. ‘In scholen in Brussel, Charleroi, Gent en Aalst. Het gaat de goede kant op, maar het zou natuurlijk altijd sneller mogen.’

Stilstaan is aan Khouzam niet besteed. Een jaar geleden werd ze door het Amerikaanse zakenblad Forbes opgenomen in 30 under 30, de jaarlijkse lijst met dertig jonge ondernemers die het verschil maken op het vlak van technologie. En ook voordien gooide ze hoge ogen: ze was tien jaar lang doelvrouw van de Belgische hockeyploeg Red Panthers, met als hoogtepunt de deelname aan de Olympische Spelen van Londen in 2012.

Maar vandaag moet de voormalige topsportster zich behelpen met een reeks eenvoudige oefeningen in haar appartement. ‘Gelukkig was dit nog maar mijn tweede quarantaine’, zegt ze. ‘Gezelschapsspelletjes zijn leuk, maar er gaat niets boven de buitenlucht. Voor corona reisde ik de wereld rond – de ene week zat ik in België, de andere in Londen en daarna weer in Zambia of Nigeria – nu leef ik opeens heel sedentair. Dat blijft wennen.’

U hebt de ziel van een nomade?

Nadine Khouzam: (lacht) Misschien wel, ja. Mijn ouders hebben allebei veel gereisd en ze namen mijn zus en ik al van kleins af aan overal mee naartoe. Naar Frankrijk, Italië, Jordanië, de Verenigde Staten, en naar Libanon en Egypte natuurlijk, hun moederlanden. Ze wilden ons laten zien dat de wereld diverser en groter was dan België. ‘Niet iedereen leeft en denkt zoals wij’, zeiden ze dikwijls. ‘Wees je daarvan bewust, besef dat elke persoon zijn eigen culturele bagage met zich meedraagt en probeer er iets van op te steken, in plaats van er bang voor te zijn.’ Die instelling heb ik nog altijd, ik wil voortdurend nieuwe culturen en mensen leren kennen. Maar ik heb wel graag een soort basiskamp van waaruit ik kan vertrekken en waar ik thuis kan komen. Dat was altijd Brussel, en omdat al mijn vrienden en familie hier nog wonen kom ik soms nog eens terug, maar sinds drie jaar is het officieel Londen. Ik pendel nu als een nomade tussen die twee steden.

U bent een stadsmens in hart en nieren. Kunt u uitleggen hoe dat voelt?

Khouzam: Om eerlijk te zijn ben ik met het ouder worden meer en meer van de periferie gaan houden. Ik wil snel in de drukte kunnen zijn, de energie voelen die doorgaans in het centrum van een stad hangt, maar tegelijk vind ik het ook aangenaam om snel het groen in te kunnen. Mijn huidige appartement in Brussel is ideaal: ik ben even snel op Flagey als in het Ter Kamerenbos. Maar het klopt dat de stad meer bij mijn levensritme past dan het platteland. Zeker in de week. Het moet vooruitgaan, anders word ik onrustig. Zelfs in de winkel kan ik me al ergeren aan de traagheid om me heen. Als ik te lang moet wachten aan de kassa of als de kassierster een praatje begint te slaan met de persoon voor mij, heb ik meteen het idee dat ik kostbare tijd aan het verliezen ben. In het weekend is het omgekeerd, dan lukt het me steeds beter om een versnelling terug te schakelen.

Maar het liefst van al steekt u de handen uit de mouwen?

Khouzam: Dat is nog een erfenis van mijn tijd als hockeyspeelster, denk ik. Jaren aan een stuk was ik alleen maar bezig met beter worden, mijn focus lag de hele tijd op bijsturen waar het nodig was. En ondertussen was ik nog aan het studeren ook. Het vergde dus veel concentratie om alles te combineren. Die ingesteldheid heb ik nog altijd, maar dan nu in mijn werk bij Facebook en CodeNPlay. Ik zoek altijd naar oplossingen, probeer in elke situatie positief te blijven denken. Met klagen en zeuren bereik je toch niets. Getting things done, dat is mijn credo. Als de sport me iets geleerd heeft, is het dat de resultaten tellen. Niet de excuses waarom iets niet gelukt is.

Uw vroegere concurrente in doel, Aisling D’Hooghe, is ondertussen schepen voor de MR in Waterloo. Hebt u politieke ambities?

Khouzam: Ik ben al door verschillende partijen gevraagd, maar voorlopig spreekt het me nog niet voldoende aan. Ik wil eerst nog wat internationaler denken en op dat niveau dingen in beweging proberen te brengen. En ik ben ook bang dat ik in de politiek te veel energie zal verliezen aan vergaderen, lange discussies, de vaak moeizame zoektocht naar een consensus.

Streelde de interesse uit politieke hoek uw ego?

Khouzam: Dat wel, ja. (lacht) Ik ben anders niet echt met mijn ego bezig, maar het versterkte het gevoel dat ik rond de juiste thema’s aan het werken ben en dat mijn kwaliteiten erkend worden. Gezien worden is altijd aangenaam, voor iedereen en dus ook voor mij.

‘Khouzam kent de waarde van toewijding en mentorschap’, schreef Forbes toen het u vorig jaar opnam in zijn lijst van dertig jonge talenten. Klonk dat u herkenbaar in de oren?

Khouzam: Ik had van mezelf niet door dat ik voor andere jonge mensen een mentor was, om eerlijk te zijn. Ik ben nog te veel bezig met mijn dichte omgeving, heb ik het gevoel, al is dat stilaan aan het evolueren. En toewijding, daar ontbreekt het me inderdaad niet aan. Ik geloof oprecht in het belang van mijn werk, in het toegankelijk maken van technologie. Technologie is overal en dat vinden we vanzelfsprekend. Maar meer en meer creëert het ook een kloof tussen wie er wel of niet toegang toe heeft, tussen wie er wel of niet kennis over heeft, tussen wie er gretig gebruik van maken en wie er bang voor is. Die tweedeling is gevaarlijk, want op den duur krijg je een samenleving met twee snelheden. Ik wil er mee voor helpen zorgen dat iedereen dezelfde kansen krijgt, dat die kwetsbaarheid-door-onwetendheid wordt weggewerkt. De sterkte van een groep, heb ik in de sport geleerd, is nu eenmaal de sterkte van de zwakste schakel.

Beschouwt u uzelf als een rolmodel?

Khouzam: Door de interesse uit de media en ook uit andere hoek heb ik het idee dat ik het meer en meer aan het worden ben, ja. Ik heb me jaren aan een stuk gefocust op hard en verstandig werken . Maar van nu af aan zal ik mijn aandacht ook richten op het delen van mijn ervaring. (zwijgt even) Soms denk ik nog dat het aanvaarden van een positie als rolmodel ook het aanvaarden van een verlies zou zijn, alsof mijn generatie de verschillen nog altijd niet heeft kunnen wegwerken en er daarom nog altijd rolmodellen met een diverse achtergrond nodig zijn. Maar waarschijnlijk is dit gewoon een logische nieuwe fase in mijn leven en heeft onze generatie simpelweg nieuwe rolmodellen nodig.

U nam deel aan de Olympische Spelen en nu werkt u bij Facebook. Bent u een zondagskind?

Khouzam: Ik heb altijd hard gewerkt en door veel te ondernemen creëer je ook je eigen kansen, maar ik heb inderdaad ook veel kansen gekregen. En net omdat ik me daar zo bewust van ben, wil ik ook andere mensen gelijke kansen geven. Op mijn achttiende ben ik zo een maand naar Nepal getrokken, om er te helpen met een vzw die werkt met straatkinderen. Niet omdat ik me schuldig voelde over mijn privileges, maar simpelweg omdat ik in de mogelijkheid was om zoiets te doen en omdat ik altijd al gevoelig geweest ben voor onrecht en ongelijkheid.

Waar komt die sociale gevoeligheid vandaan?

Khouzam: Ik krijg die vraag dikwijls en ik heb er helaas geen goed antwoord op. Ik heb geen interessante verhalen klaar over mijn jeugd, die alles zouden verklaren. Wat ik wel kan vertellen, is dat ik altijd al een groot rechtvaardigheidsgevoel gehad heb. Al van jongs af aan deed ik mijn best om iedereen bij de groep te houden. Als er iemand wat aan de zijkant stond, had ik het snel opgemerkt en probeerde ik die persoon opnieuw bij de groep te betrekken. Letterlijk soms, dan sleurde ik hem of haar weer tot bij de anderen. (lacht)

Hebt u het gevoel uw tijd vooruit te zijn?

Khouzam:(denkt na) Als je het zou vergelijken met een trein, heb ik het geluk gehad om in een van de eerste wagons te belanden. Maar de trein wordt alleen maar langer en de rek gaat er tegelijk ook uit. Met CodeNPlay, maar ook met mijn activiteiten bij Facebook, wil ik mee helpen trekken om de achterste wagons mee te krijgen, zodat technologie ook een gelijkmaker kan zijn. Op dit moment bekijken we informatica nog te veel als een aparte industrie, waarbij een minderheid de kennis verwerft om vervolgens de meerderheid te ‘helpen’. Maar informatica is in alle aspecten van ons leven en van onze maatschappij aanwezig. Het is overal, en dus belangt het elk van ons aan. Weten hoe technologie werkt, is fijn. Zelf met technologie mogelijkheden kunnen creëren, is nog fijner.

Voelt uw huidige leven aan als een compensatie voor uw geest, na de jarenlange fixatie op uw lichaam?

Khouzam: Ik heb de twee altijd proberen te combineren, ik was tegelijk professioneel sporter en student. Maar het is waar dat ik nu veel meer met mijn geest bezig ben, en dat voelt eigenlijk heel goed. Van nature ben ik meer op mijn hoofd gericht dan op mijn lichaam, maar door corona is het evenwicht met vallen en opstaan hersteld. Mijn leven speelde zich ineens volledig thuis en online af, ik heb mezelf weer moeten aanleren om naar buiten te gaan en een uurtje te wandelen of te fietsen. Vooral in de namiddag, want dan daalt mijn efficiëntie sowieso spectaculair. Aan de andere kant, nu de situatie maar blijft aanslepen durf ik mijn lichaam opnieuw weleens uit het oog te verliezen. Een balans vinden tussen lichaam en geest blijft voor mij een dagelijkse oefening.

Bent u tevreden met het lichaam dat u bij uw geboorte hebt meegekregen?

Khouzam: Ik had het lang moeilijk met mijn haar, dat zoals je kunt zien nogal veel plaats inneemt. Ik kreeg er veel opmerkingen over en voelde me daardoor anders dan de andere kinderen. Niet dat ik gepest werd, maar als je de hele tijd de vraag krijgt waar je eigenlijk ‘echt’ vandaan komt, terwijl je je op en top Belg voelt, begin je na verloop van tijd wel te denken dat je een buitenstaander bent. Tot mijn drieëntwintigste heb ik mijn haar daarom altijd vastgeknoopt, maar sindsdien draag ik het met veel plezier los.

Wanneer bent u voor het laatst een volledige dag offline geweest?

Khouzam: Zaterdag nog. Ik mocht uit quarantaine en samen met een vriendin heb ik de trein naar Luik genomen, om van daaruit een fietstocht langs enkele Belgische wijngaarden te maken. Ik heb mijn telefoon wel gebruikt om onze route te bepalen, maar alle andere apps – mail, WhatsApp, Instagram – waren uitgeschakeld. Ik heb zulke dagen echt nodig om mijn mentale rust te bewaken. Het zal misschien vreemd klinken voor iemand die bij Facebook werkt, maar ik spendeer zelf vrij weinig tijd op sociale media. Mijn vrienden vloeken dikwijls op mij, ik antwoord doorgaans veel te laat op hun berichten. ‘Goed idee van die wandeling vanavond’, stuur ik dan. ‘Ik kom af.’ Waarop ik meestal te horen krijg dat de wandeling gisterenavond was. (lacht) Geef me dan maar echte contacten, in levenden lijve. In alles wat ik doe, wil ik voor de volle honderd procent aanwezig zijn in het heden. Daarom is deze situatie mentaal ook zo slopend: de spontaniteit die me zo dierbaar is, is fel verminderd en de menselijke contacten zijn serieus geslonken.

Hebt u al veel krassen op uw ziel?

Khouzam: Het belangrijkste wat je als sporter leert, is verliezen. Wie niet tegen zijn verlies kan, heeft simpelweg nog niet voldoende geprobeerd. In de sport analyseer je je verlies en probeer je te leren uit je fouten. Door die les heb ik in het dagelijks leven ook nog niet al te veel littekens opgelopen. Veel moeilijker zijn de overlijdens van dierbaren. Ik heb al de meeste van mijn grootouders en ook al enkele vrienden verloren, en dat heeft me telkens veel verdriet gebracht. Maar de dood hoort nu eenmaal bij het leven. Ik haal troost uit de herinneringen en uit het besef dat ik er alles aan gedaan heb om met die mensen een zo goed mogelijk contact op te bouwen.

Wat is de zin van het leven?

Khouzam: Ik stel me die vraag ook dikwijls. (denkt na) Voelen dat ik iets positiefs bijbreng aan mijn omgeving? En proberen mensen die uit de boot dreigen te vallen opnieuw wat meer bij de samenleving te betrekken? Inclusie en optimisme, daar sta ik voor.