‘Naar de kl…’

Geef mij de Hollandse grofheid maar.

‘The Dutch are a very rude sort of people’, oordeelde Baron von Münchhausen. Rudolph Erich Raspe liet hem dat zeggen in zijn meesterwerk The Travels and Surprising Adventures of Baron Munchausen (1785). Godfried Bomans vertaalde die zin heel mooi met: ‘Een grof volkje, die Hollanders!’ (Kruseman, ‘sGravenhage, 1967; verlucht met etsen van Gustave Doré).

Je leest of hoort dat vaak, dat Hollanders onbehouwen zijn, grofgebekt, luidruchtig, brutaal. Ook Vlaamse kerktorenjournalisten schrijven graag over de ruwe zeden in Nederland. Dat is een fenomeen van de laatste jaren menen zij, en het is allemaal begonnen met Theo van Gogh, Pim Fortuyn en nu Geert Wilders. Het moet hier niet dezelfde kant opgaan! Maar zij hebben geen recht van spreken.

Hetzelfde kan niet gezegd worden van de Baron, die had moeten ondervinden dat sommige van zijn avonturen op spottend ongeloof ontvangen werden in het zeevarende Holland. Zo was op een van zijn zeereizen zijn schip lekgeslagen: ‘Gelukkig was ik de eerste om het ongerief te ontdekken. Ik vond een gat van wel een paar voet in doorsnee en het stemt mij nu nog tot diepe voldoening, dat schip en bemanning hun behoud te danken hebben aan een schitterende gedachte, die mij plotseling te binnen schoot. Ik stopte het gat namelijk met mijn eigen gat en dit in een flits, zonder zelfs mijn broek uit te trekken. Zij, die menen dat dit met een dergelijk hol onmogelijk is, dienen te bedenken dat ik uit Hollandse ouders gesproten ben.’ (Bomans)

Iets later schreef ook Heine ongunstig over de Hollanders, vooral over de ruige klanken van hun taal. In de grensstreken had dat Hollands zelfs een kwalijke invloed op het Duits aldaar: ‘Je kunt in de spraak van de Düsseldorfers al een overgang bemerken naar het kikvorsgekwaak van de Hollandse moerasgronden. Om de dooie dood wil ik hier de merkwaardige schoonheden van de Hollandse taal niet ontkennen, alleen moet ik toegeven dat mijn oren er niet naar staan.’

En over inhoud gesproken: een recente grofheid die ook in Vlaamse kranten uitgebreid aan bod kwam, was de zin: ‘Doe eens normaal man!’

Maar deze zin valt nog mee, toch? Zeker als je hem vergelijkt met wat laatst een Vlaamse journalist op de radio wist te vertellen. Die man had geconstateerd dat de economie in de VS slecht draaide en, vond hij, dat moest je als volgt uitdrukken: ‘Dat land gaat naar de kl…’

Of Nederlandse journalisten iets dergelijks de huiskamer in mogen slingeren betwijfel ik. Natuurlijk, dit is puur Vlaamse taalonmacht, de noodgreep van een man die de uitdrukking ‘screwed up’ ergens gehoord zal hebben.

Nog een stuk onmachtiger was op Radio1 de grapjas Patrick De Witte:

‘Ronald Janssen staat te veel in de schijnwerpers. Lag het aan mij dan was het vonnis nu al klaar. Ronald Janssen zal eerst door een vakkundige grimeur een koeienkut op het gezicht geschminkt krijgen, en daarna worden losgelaten in een weide vol bronstige stieren.’

Geef mij de Hollandse grofheid maar, liever dan zo’n voorspelbaar vulgaire, humorloze brulaap.

Marc Vanfraechem