Professor lokale politiek Herwig Reynaert blikt vooruit naar wat er zal volgen nadat onze stemmen geteld zijn 14 oktober. ‘Geregeld doet het verhaal er helemaal niet toe. Als men maar aan de macht komt.’
Het politieke gezelschapsspelletje ‘Wie met wie?’ is actueler dan ooit. De burgemeester van de grootste stad van Vlaanderen Bart De Wever verweet onlangs CD&V-lijsttrekker Kris Peeters te kijken naar een monstercoalitie met Groen, Open VLD, SP.A en eventueel zelfs PVDA. Hij kijkt niet naar de N-VA, aldus De Wever.
Na 14 oktober zullen de grenzen van het cordon sanitaire hier en daar opnieuw worden afgetast.
Groen wil niet met N-VA samenwerken in Antwerpen, N-VA niet met de stadslijst in Oostende… De ‘uitsluitingen’ kenmerken heel veel Vlaamse gemeenten en steden. De vraag is echter: zal de soep na 14 oktober zo heet gegeten worden als ze vandaag wordt opgediend? In bepaalde gemeenten zal de kiezer in ieder geval de politieke kaarten dermate schudden dat een aantal partijen finaal toch tot elkaar ‘veroordeeld’ worden.
Indien er sprake is van een absolute meerderheid, gaat het uiteraard snel. Bij gebrek aan een absolute meerderheid, wat in meer en meer gemeenten het geval is, start de coalitievorming. Een paringsdans van jewelste. Het moet leiden tot de vorming van een bestuursmeerderheid. Als er een voorakkoord is – en de kiezer de kaarten voor de potentiële coalitiepartners gunstig schudt – kan de zaak snel beklonken zijn. In het andere geval kan het wel even duren.
Wat speelt er zoal bij coalitievorming? Talrijke al dan niet strategische overwegingen. Bij de eigenlijke partnerkeuze spelen, gelukkig maar, overeenkomsten in het verkiezingsprogramma. In de mate van het mogelijke wil men toch een coherent inhoudelijk beleidsverhaal.
Niettemin, geregeld doet het verhaal er helemaal niet toe. Als men maar aan de macht komt. Hoe men het ook draait of keert, politiek gaat over macht. Zolang de verworven macht gebruikt wordt om idealen te realiseren, is er weinig aan de hand. Het is echter niet altijd zo. Goede persoonlijke contacten tussen de sterkhouders van de onderhandelende partners spelen eveneens een belangrijke rol. Goede ervaringen in de meerderheid zijn uiteraard ook een pluspunt. Vaak wordt in dergelijke omstandigheden de coalitie verder gezet. In zee gaan met gekozenen zonder of met slechts een heel geringe bestuurservaring houdt ongetwijfeld risico’s in. Een ander element bij de coalitievorming is dat men, indien mogelijk, een rechtstreekse lijn naar Brussel wil. Verder zijn er vaak nog openstaande rekeningen. Men werd door partij X in het verleden uit de meerderheid gewipt en nu dient de kans zich aan om politiek ‘wraak’ te nemen. Boontje komt om zijn loontje. Ten slotte speelt ‘wiskunde’ ook een rol. Het zeteloverschot van de meerderheden is vaak beperkt. Met hoe minder men immers is om te verdelen, hoe meer men aan zijn trekken komt.
Verkiezingen winnen is trouwens één zaak, winnen aan de onderhandelingstafel is een ander paar mouwen. De grootste zijn, hiermee koopt men vaak niets. Het betekent hoogstens dat men aan zet is. Helemaal niet dat men erbij moet zijn.
Vlaams Belang was er tot op heden nooit bij. Je weet wel, het cordon sanitaire. Vervelend voor de partij? Uiteraard. Antidemocratisch? Helemaal niet. De partijen die een coalitie vormden, hadden immers een meerderheid.
Als het over het cordon gaat, wordt er al eens richting Denderleeuw gekeken? Politieke coalitievorming lag de vorige keer in Denderleeuw nogal moeilijk. Zou het cordon sanitaire doorbroken worden? De media smulden alsof het een zevengangenmenu was. Ook nu kon Denderleeuw niet ontbreken. ‘Cordon sanitaire vertoont eerste barsten in Denderleeuw’ was er op 2 oktober 2018 in De Standaard te lezen. ‘Ondemocratisch en niet meer van deze tijd’ vinden DVD, Plus en E.R.N.A.’ Deze drie lokale partijen sluiten samenwerking met Vlaams Belang niet langer uit. Benieuwd!
Of het cordon straks doorbroken wordt, is nog maar de vraag.
Ook Filip Dewinter kan uiteraard niet ontbreken. ‘We zijn in een zevental Antwerpse randgemeenten aftastende gesprekken aan het voeren met lokale N-VA-afdelingen over een eventuele samenwerking na de gemeenteraadsverkiezingen’, zei hij. ‘Het is duidelijk dat de lokale N-VA-burgemeesters en verkozenen bereid zijn om het cordon en het veto van Bart De Wever aan hun laars te lappen.’ Bart De Wever gaf inderdaad al verschillende keren aan dat een coalitie met Vlaams Belang in Antwerpen uitgesloten is. Volgens N-VA-woordvoerder Joachim Pohlmann is er trouwens geen sprake van formele gesprekken. ‘Het Vlaams Belang wil zich in de belangstelling werken met onzin’, zei hij.
Of het cordon straks doorbroken wordt, is nog maar de vraag. Wat wel duidelijk is, is dat de grenzen van het cordon sanitaire hier en daar opnieuw zullen worden afgetast. De kans is trouwens groter dat lokale partijen het cordon doorbreken dan lokale afdelingen van de ’traditionele’ partijen.
Verkiezingen 2018
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier