‘N-VA mag terecht de ideologische erfenis claimen van de Volksunie’

Onlangs vond Louis Ide (N-VA) een boekje terug dat hij als student kreeg van Willy Kuijpers van de Volksunie. ‘Het veroorzaakte een aha-erlebnis toen ik het opnieuw las’, schrijft Ide.

Begin de jaren ’90 van de vorige eeuw was ik student aan de KULAK (KULeuven afdeling Kortrijk). Toen ik stond aan te schuiven voor een maaltijd in het STUHU (het studentenhuis), werd mij een boekje van de Volksunie in de handen geduwd. Aangezien ik niets kan weggooien, beschik ik nog steeds over dat boekje. Onlangs vond ik het terug in een doos. Het voorwoord werd onder andere ondertekend door mijn toenmalige homoloog: Willy Kuijpers.

Willy staat voor sommigen symbool voor de progressieve Vlaams-nationalist. Zeker nu N-VA toch als uitgesproken conservatief of rechts gepercipieerd wordt. De N-VA kreeg het etiket ‘rechts’ toen de VU splitste. Stichter-voorzitter Geert Bourgeois van de toenmalige Oranjehofgroep vertegenwoordigde de rechtervleugel. Bert Anciaux en co claimden de linkervleugel en tegelijk ook het ideologisch erfgoed van de VU. De groep die niet wou splitsen laat ik hier gemakshalve maar achterwege. Ik vat het dus allemaal zeer lapidair samen.

Ondertussen zijn we vijftien jaar verder en staat N-VA gecatalogeerd als conservatief en rechts. De beelden die de naam Willy Kuijpers oproepen, passen niet in dat plaatje. Niet enkel externen zorgden voor de perceptieverschuiving. Onze voorzitter schreef een legendarisch essay over Edmund Burke in De Standaard. Geheel tegen de toenmalige mainstream in, werd het conservatisme weer in de markt geplaatst. In “Het kostbare weefsel”, het boek dat zijn columns bundelt, ging Bart De Wever door op dat elan. Dat De Wever zich hiermee afzette tegen een door de staat gedirigeerd socialistisch denken, leidde er toe dat het paarsgroene postmodernisme tot op vandaag N-VA brandmerkt als asociaal.

Zijn de etiketten wel juist?

Volgens bepaalde exponenten van dat paarsgroene verhaal was en is N-VA liberaler dan de liberale partij. Dat de gemeenschap bij N-VA en bij monde van De Wever voorop stond, wilde niemand -bewust- begrijpen. Hoe de partij zich zelf omschreef, deed er niet toe. Het paste blijkbaar niet in de framing. Er waren ook enkele oprechte pogingen om N-VA te kaderen. Men plaats mensen (en partijen) nu eenmaal graag in hokjes. Misschien kwam nog niet zo lang geleden politicoloog Carl Devos het dichtst in de buurt. Hij labelde de ideologie van N-VA als compassionate conservatism maar voegde er aan toe dat op ethische thema’s de partij wel vrij progressief is. Maar klopt die etikettering ook?

Geen Europese superstaat

Ik grasduinde even door dat boekje uit de oude doos en las dat de VU een Europese superstaat, bestuurd door Eurocraten, ronduit verwierp. De macht moest meer naar het Europees parlement gaan waaraan “een Europese regering” verantwoording verplicht is. De VU’ers van die tijd wilden toen al niet dat de macht in handen van een Europese elite terecht kwam. Ze verzetten zich duidelijk tegen diegenen die een pleidooi hielden voor een “United States of Europe“. Ze ijverden net als nu nog voor een Europa der Volkeren. De slogan is nog steeds actueel: ‘Vlaming zijn om Europeeër te worden’.

In het kleinood staat verder dat “verschillende kulturen (sic) van zeer uiteenlopende oorsprong doen vragen rijzen naar het behoud van onze eigen identiteit. De VU wil een migrantenbeleid dat precies vertrekt van deze eigenheid.” “Migranten moeten onze wetten eerbiedigen en zich aanpassen aan onze waarden en gewoonten. Wij van onze kant moeten ze verdraagzaam en rechtvaardig behandelen.” Er wordt nadruk gelegd op het aanleren van het Nederlands zodat ze Vlaming worden.

Geen administratieve poespas

Interessant is ook een kaderstukje: “Asielzoekers: Misbruiken wegwerken.” De VU verdedigt volop het politieke asiel. Maar wie het statuut (binnen de zes maand) niet krijgt, moet teruggewezen worden. “Het opnemen van vluchtelingen die op de dool zijn omwille van de sociaal-ekonomische (sic) toestand in hun land lost echt niets op, noch in het land van herkomst, noch hier.”

Ook de leefbaarheid in Vlaams-Brabant verdiende blijkbaar een kaderstukje. Ik licht er graag deze zin uit: “Sociale woningen dienen bij voorrang toevertrouwd te worden aan jongeren uit de eigen streek. Vreemdelingen worden in het Nederlands onthaald.”

Als het gaat over de overheidsfinanciën, liet de toenmalige VU zich ook niet onbetuigd: “Er moeten gezonde overheidsfinanciën komen, het begrotingstekort moet omlaag, de rentesneeuwbal moet stoppen.” “Inzake kansarmoede moeten de uitkeringen selectiever worden en terecht komen bij degenen die ze echt nodig hebben. Misbruiken moeten gestraft worden.” En de kinderbijslag? Die moet onder één Vlaams eenheidsstelsel zonder administratieve poespas.

De VU pleitte voor een kwaliteitsvol onderwijs, voor minder verzuiling, de bescherming van het privé-leven, aandacht voor de zwakke weggebruiker, de verbondenheid met volkeren, het Vlaams-nationale, het republikeinse karakter van onze partij… het zorgde voor een aha-erlebnis toen ik het allemaal nog eens las.

Vanzelfsprekend is N-VA geëvolueerd als partij. Maar het valt me toch op hoe terecht N-VA de ideologische erfenis van de VU mag claimen en hoe actueel bepaalde thema’s (die ik er nu speciaal uit lichtte) nog steeds zijn.