Moet de zwakkere uit de samenleving gezet worden?

Vlaams volksvertegenwoordiger Griet Coppé (CD&V) schrikt van een onderzoek van Mark Elchardus, waaruit volgens haar een kille visie op gezondheidzorg en de zwakkere blijkt: ‘De conclusie is snel en onverbiddelijk: wie zwak is, vliegt er uit. Wie sterk is, mag rekenen op de gezondheidszorg om zich zo lang mogelijk sterk te houden.’

Van een aantal zoogdiersoorten zoals de olifant en de wolf is bekend dat zwakke of door ouderdom verzwakte dieren door de kudde of roedel worden uitgestoten of achtergelaten. De uitgesloten dieren sterven snel omdat ze op eigen kracht in de wildernis geen overlevingskansen hebben. Survival of the fittest, in al z’n glorie en dus rauwe werkelijkheid.

Dat was het beeld dat bij me opkwam toen ik het mediaverslag las van het onderzoek dat prof. Em. Marc Elchardus uitvoerde waarmee werd gepeild naar de tevredenheid aangaande onze gezondheidszorg en mogelijke toekomstperspectieven om de kwaliteit van onze gezondheidszorg te vrijwaren.

Met verstomming lees je dan dat zo’n 40% van de Vlamingen absolute toegankelijkheid eist voor om het even welk peperduur medisch onderzoek en dat liefst in de eigen backyard (of nog beter, in die van hun buur). Tegelijk vinden de respondenten dat 85-plussers duurdere operaties of ingrepen niet meer terugbetaald kunnen krijgen, mensen met een ongezonde levensstijl naderhand op hun blaren moeten zitten, en mensen met een terminale ziekte niet automatisch op alle zorg kunnen rekenen.

Alleen wie fit is, werkt aan die fitheid en erin slaagt die te behouden tot de leeftijdsgrens van 85 jaar valt in de prijzen van onze allerbeste Vlaamse gezondheidszorg. (Veeg teken is dat de bevraagden personen een leeftijd hadden tussen 26 en 79 jaar.)

De rantsoenbonnen of -bonussen zijn terug actueel, dit keer niet opgelegd door de schrale tijden van een oorlogsgegeven of bezetting, maar omdat de huidige gezondheidszorg in het kader van de demografische evolutie en de onzekere economische perspectieven nauwelijks betaalbaar blijkt.

De conclusie is snel en onverbiddelijk: wie zwak is, vliegt er uit. Wie sterk is, mag rekenen op de gezondheidszorg om zich zo lang mogelijk sterk te houden.

Als volksvertegenwoordiger en lid van de Commissie Welzijn in het Vlaams Parlement, waarbij ik me inzet voor het welzijn van senioren, opkom voor een versterking van de palliatieve thuiszorg, de aandacht voor zorgethiek in het werkveld wil onderstrepen… val ik achterover. Is dit de samenleving waarvoor ik werk?

Hebben die veertig procent al een hoogbejaarde geliefde vader of moeder verloren, een broer meegemaakt die jong aan kanker leed maar er te laat bij was, hebben ze weet dat niemand ervoor kiest drager te zijn van bepaalde genetische ziektes die vroeg of laat je kansen doen keren? Kennen die mensen andere mensen die het nieuwste nieuws omtrent medische actualiteit, preventiemaatregelen, gezonde voeding,… niet volgen wegens problemen betreffende sociale achteruitstelling, armoede, onwetendheid tout court?

Zien we uit naar een samenleving die ijvert voor een superleven met de nieuwste consumptieartikelen in handbereik (als ze maar gezond blijken en indien niet, met mate genuttigd worden)? Geven we straks medailles voor moed en zelfopoffering als iemand na de carrière wat zwakker wordt en besluit dat zijn tijd gekomen is?

Zien we uit naar een samenleving waar we alles wat met aftakeling en dood te maken heeft aan de kant schuiven wegens niet productief?

Of maken we een andere redenering? Maken we in deze samenleving, samen, een ander plan? Een plan waarbij gezondheidszorg gefocust wordt op eerste lijn, zorgtrajecten starten op voor iedereen toegankelijke preventie? Waarbij duurdere onderzoeken altijd kunnen op Vlaams grondgebied maar niet noodzakelijkerwijs in eigen stad? Waarbij een controle mogelijk is op dure en onnodige onderzoeken? Waarbij switchen van arts naar arts, van specialist naar specialist, van ziekenhuis naar ziekenhuis niet meer mogelijk is, tenzij via betaling uit eigen zak? Want ook hieruit spreekt een wantrouwen in de medische deskundigheid en die houding kost de schatkist ‘stukken van mensen’.

Excuses voor die vier op tien Vlamingen die ik hier pijn doe. Geen leuke gedachte met de verkiezingen in het vooruitzicht. Maar ik heb moeite met dat soort dikhuidig denken. Ziek worden, is niet iets wat alleen een ander overkomt. Het staat ook jou te wachten en iedereen van je gezin, je familie, je vrienden. Niemand ontkomt aan die laatste zwakke fase, hoe sterk men ook was.