‘De kilometerheffing betekent geen belastingverhoging voor iedereen’, zegt Griet De Ceuster van Transport & Mobility Leuven.
De kilometerheffing is terug van nooit weggeweest. De Vlaamse meerderheidspartijen willen de komende jaren op z’n minst nadenken over de invoering van het principe waarbij automobilisten niet betalen voor het bezit, maar voor het gebruik van een wagen.
De directe aanleiding is geld: de Vlaamse regering ziet het aandeel elektrische wagens snel toenemen. Die auto’s zijn vrijgesteld van belastingen, waardoor de schatkist geld misloopt. Ofwel moet er dus worden nagedacht over een belasting op elektrische wagens, ofwel over een algemene kilometerheffing. Zowel Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) als haar collega bij Financiën Matthias Diependaele (N-VA) sluit niets uit.
Griet De Ceuster vindt de terugkeer van het debat niet meer dan logisch. De gedelegeerd bestuurder van Transport & Mobility Leuven, een spin-off van de Leuvense universiteit, leverde al honderden pagina’s studiewerk aan de regering. ‘Wij denken nu: here we go again.’
In 2019 begroef de toenmalige mobiliteitsminister Ben Weyts (N-VA) de kilometerheffing omdat er ‘geen draagvlak’ was, onder meer na een hevige anticampagne van Vlaams Belang. Waarom zou de politiek nu anders beslissen?
Griet De Ceuster: Dat was net voor de verkiezingen. Vlaams Belang had natuurlijk voorbeelden van mensen die erop achteruit zouden gaan door de heffing. Maar door de elektrificatie van het wagenpark, de aandacht voor het milieu en de gewijzigde woon-werkrelatie na corona leeft het debat over een andere verkeersfiscaliteit nu niet alleen in Vlaanderen, maar in zowat alle landen. Bovendien bestaat de kilometerheffing al in Milaan, Londen, Stockholm, Göteborg en Dubai.
De heffing kampt wel met een heel slecht imago.
De Ceuster: Het zou een belastingverhoging voor iedereen zijn, maar die perceptie is verkeerd. Voor sommige mensen zal dat inderdaad zo zijn, maar volgens onze berekeningen zijn er méér mensen die erop vooruitgaan. Vergeet niet dat in het ideale systeem geen sprake meer is van belasting op inverkeerstelling (BIV), verkeersbelasting of brandstofaccijnzen.
Wie gaat er dan op achteruit?
De Ceuster: Mensen die bijvoorbeeld in Limburg wonen en elke dag naar Brussel pendelen, zullen dat niet voor dezelfde prijs kunnen doen als vandaag. Voor werknemers die niet kunnen verhuizen of telewerken is er dus een sociaal ongelijkheidsprobleem, dat weliswaar kleiner is dan de meeste mensen denken. Het moet wel opgelost worden, bijvoorbeeld met een woon-werksubsidie voor de lagere inkomensklassen.
Zijn files verleden tijd met een kilometerheffing?
De Ceuster: Dat hangt af van het tarief: een te lage heffing zal geen effect hebben. Een mogelijke grootteorde gaat van 2 tot 5 cent per kilometer, maar ook dat staat niet in steen gebeiteld. In een goed systeem betaal je minder in de daluren en meer in de spitsuren. Daarnaast zou je ook een onderscheid moeten maken tussen stad en platteland. Een slimme heffing kan de verkeersdrukte doen dalen tot het niveau van de tweede lockdown eind vorig jaar.
Is de technologie daar klaar voor?
De Ceuster: Jaren geleden botsten we nog op de technische grenzen, sinds een jaar of vijf is de technologie volledig klaar. Als we willen weten waar en wanneer iemand rijdt, dan hebben we gps-systemen nodig. In de praktijk zou iedere auto een toestel nodig hebben dat de data doorseint aan de overheid, zoals vrachtwagens dat al hebben. Het zou ook via een applicatie op de smartphone kunnen.
Tegenstanders zien een nieuwe stap in de bigbrothermaatschappij, waarin de staat precies weet waar we zijn.
De Ceuster: Het is geen gemakkelijk thema, ik begrijp de bezorgdheden. Maar in alle landen die de kilometerheffing al kennen, zijn er privacyprotocollen. Zo worden alle gegevens geanonimiseerd zodra de factuur wordt opgemaakt.
Ondertussen staat de Brusselse ‘stadstol’ in de steigers. Vanaf 2022 zal iedereen die Brussel binnenrijdt, moeten betalen. Brusselaars krijgen een vrijstelling op hun verkeersbelasting, Vlaamse en Waalse pendelaars niet.
De Ceuster:De pendelaars worden dus extra belast, en dat is een probleem. De Raad van State onderzoekt nu op verzoek van Brussel of het om discriminatie gaat. Hoe dan ook is Brussel de ideale plek om te beginnen met een kilometerheffing. Niet alleen vanwege de verkeersdrukte, maar ook vanwege de luchtkwaliteit.
Waagt u eens een gokje: wanneer krijgt Vlaanderen een kilometerheffing?
De Ceuster: In 2024 zijn het verkiezingen, toch? Dan gok ik 2025. We zullen het nu volledig voorbereiden en de volgende regering voert het de eerste dag in. Tegen de daaropvolgende verkiezingen is iedereen het al vergeten. (lacht)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
