Vlaamse regering levert nieuwe omgevingsvergunning af voor ethaankraker van Ineos

Vlaanderen heeft een hernieuwde omgevingsvergunning afgeleverd voor ‘Project One’, de veelbesproken ethaankraker van INEOS in de Antwerpse haven. Dat heeft ontslagnemend Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) dinsdag laten weten. Zij benadrukt dat er geen sprake is van een versoepeling van de milieuvoorwaarden en maakt zich sterk dat de beslissing zorgt voor ‘meer rechtszekerheid’.

Een ethaankraker is een fabriek waar ethyleen gemaakt wordt door de moleculen van ethaangas op temperatuur te ‘kraken’. Vanuit Nederland werd beroep aangetekend tegen de vergunning van het Antwerpse project. Daarop vernietigde de Raad voor Vergunningsbetwistingen de vergunning, omdat er niet kon worden aangetoond waarom de stikstofdepositie van de kraker niet schadelijk zou zijn voor natuurgebied Brabantse Wal. De Vlaamse regering had daarna een termijn van zes maanden om een nieuwe beslissing te nemen, op basis van meer gedetailleerde informatie over de stikstofdepositie.

Op 7 januari van dit jaar kreeg het project al een voorwaardelijke omgevingsvergunning van de Vlaamse regering. Maar om rekening te kunnen houden met het nieuwe stikstofdecreet – dat pas op 23 februari van kracht werd – wordt die voorgaande vergunningsbeslissing ingetrokken.

De motivatie van de vergunning wordt nu verder verduidelijkt. ‘Met de nieuwe beslissing zorgen we voor meer duidelijkheid en verhogen we bijgevolg ook de rechtszekerheid’, klinkt het bij Demir. Voor de rest is de vergunning inhoudelijk dezelfde als het besluit van 7 januari.

Tien jaar

Ook de opgelegde voorwaarden blijven geldig. Zo moet INEOS de installatie binnen de tien jaar na de start van de uitbating klimaatneutraal maken (voor zover de technieken en infrastructuur op dat moment beschikbaar zijn). Dat is sneller dan de datum die de deputatie met 2040 naar voren schoof. INEOS moet ook tweejaarlijks rapporteren over de evolutie van die technische haalbaarheid.  Verder krijgt INEOS voor bemalingswater dezelfde (strenge) lozingsnormen voor PFOS, PFOA en PFAS opgelegd als andere bedrijven.

Tijdens de exploitatiefase moeten strikte uitstoot- en lozingsnormen gerespecteerd worden. INEOS zelf heeft ook al verduidelijkt dat de stikstofdepositie afkomstig van ‘Project One’ ‘verwaarloosbaar’ is. Er wordt ook gewezen op het feit dat de stikstofuitstoot (NOx en ammoniak) vanuit het Antweprse havengebied in de periode 2015-2021 met 21 procent is afgenomen. 

Tegen de nieuwe vergunningsbeslissing kan beroep aangetekend worden. De beroepsprocedures tegen de beslissing van 7 januari zijn hiermee zonder voorwerp.

‘Zonder openbaar onderzoek’

De reacties op de nieuwe vergunning voor ‘Project One’ van Ineos in Antwerpen zijn erg uiteenlopend. Antwerps havenschepen Annick De Ridder (N-VA) heeft het over ‘een zeer goede zaak’, de milieuorganisaties die het project bestrijden zijn er niet over te spreken.

De Ridder, tevens voorzitter van het havenbedrijf Port of Antwerp-Bruges., noemt het ‘de meest duurzame ethaankraker van Europa’. En: ‘de bijhorende miljardeninvestering is dan ook bijzonder welkom in onze haven, de economische motor van Vlaanderen.’

Milieuorganisaties Climaxi en Ineos Will Fall vallen naar eigen zeggen uit de lucht over de beslissing van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) om de bestaande vergunningsbeslissing te vervangen door een nieuwe, die nu steunt op het intussen goedgekeurde stikstofdecreet. ‘Hoe kan een vergunning verleend worden zonder openbaar onderzoek?’, vragen de milieuorganisaties zich echter af. ‘Hoe kan een beroepsprocedure zomaar vervallen zonder uitspraak?’

Tegen de nieuwe vergunning kan natuurlijk opnieuw beroep worden ingediend. Het valt te verwachten dat dat ook zal gebeuren. ‘Het stikstofdecreet heeft de toets van de Raad van State nog niet overleefd en blijft een onvolledig voorstel om de stikstofcrisis aan te pakken’, menen Climaxi en Ineos Will Fall. ‘Het blijven twee maten en twee gewichten voor industrie, landbouw en natuur.’

Dat Demir schermt met de voorwaarde dat ‘Project One’ binnen tien jaar klimaatneutraal moet zijn, maakt de vergunning voor de milieubewegingen niet aanvaardbaar. ‘De belofte hangt volledig af van wat de rest van de markt gaat doen’, zeggen ze. ‘Het blijft dus uiterst onzeker of we ooit met een klimaatneutrale kraker zullen zitten. Al hadden ze die nu ook ineens kunnen bouwen.’

De organisaties vragen Vlaanderen om te stoppen met investeren in ‘fossiele industrie’.

Ineos: ‘Dit vergroent de sector’

Ineos reageert uiteraard wel tevreden op de beslissing. Die onderbouwt immers de rechtszekerheid van het project, klinkt het. Ineos blijft ‘Project One’ verdedigen als een productiesite die de industrie duurzamer zal maken. ‘Deze vernieuwing die de sector ook fundamenteel vergroent, is broodnodig indien we concurrentieel willen blijven ten opzichte van wat elders in de wereld gebeurt’, stelt het bedrijf. De bouw van de ethaankraker gaat intussen verder. ‘Recent hebben we op de werf in Antwerpen de kaap van 1300 medewerkers overschreden. Er zijn ruim 20 Vlaamse aannemers tewerkgesteld en dit gaat in de komende maanden verder oplopen. Het is veruit de grootste industriële werf in Vlaanderen en deze geeft nu al zuurstof aan de Vlaamse economie. Het is ook de enige “greenfield miljardeninvestering” in de Europese chemiecluster in 25 jaar.’