Oosterweel: Raad van State vernietigt juridische basis voor verwerking vervuilde grond

De Raad van State heeft de juridische basis voor het verwerken van de vervuilde grond van de Oosterweelwerken vernietigd. De zaak was aangespannen door Greenpeace en Bond Beter Leefmilieu, die nu gelijk krijgen van de Raad van State. Volgens bouwheer Lantis zijn er ‘geen onmiddellijke gevolgen’ voor de werken.

Het gebied rond de Oosterweelwerken heeft te kampen met een historische PFAS-vervuiling door chemisch bedrijf 3M. Daardoor moesten de werken in het verleden al meerdere keren worden stilgelegd. Op vraag van twee milieuverenigingen heeft de Raad van State nu opnieuw een signaal gegeven door de grondverzettoelating te vernietigen. Bouwheer Lantis hanteert immers het standstill-principe, dat stelt dat de werken de situatie niet erger mogen maken, maar ook niet moeten verbeteren. Dat is in strijd met het Vlaams Reglement betreffende de bodemsanering, stelt de Raad. Die heeft het over ‘een voor de gelegenheid zelf bedacht standstill-beginsel’.

‘Belangrijk precedent’

‘De Raad van State bevestigt dat Lantis op een onwettige manier met vervuilde grond is omgegaan’, zegt Joeri Thijs van Greenpeace. ‘Er liggen op de werf nog grote volumes grond die op een legale manier zullen moeten worden aangepakt.’ Volgens hem zal het arrest ook betekenen dat grond die in het verleden werd gestort, zoals in de kluifrotonde, opnieuw zal moeten worden opgegraven. ‘Dit is een heel belangrijk precedent voor de aanpak van grondverontreiniging’, zegt Thijs. ‘Niet enkel op Linkeroever, maar overal in Vlaanderen.’

‘Het staat nu zwart op wit dat men iets onwettigs heeft gedaan’, zegt PFAS-klokkenluider Thomas Goorden, die vele jaren geleden de kat de bel aanbond. ‘De verpletterende uitspraak van de Raad van State bevestigt de kritiek die ik altijd heb gehad, namelijk dat Lantis op een hoogst onwettige manier is omgegaan met de zwaar vervuilde grond rond 3M.’

‘Achterhaalde wetenschappelijke kennis’

Goorden merkt op dat de Raad van State in het arrest spreekt over ‘zelf verzonnen termen en begrippen’ die Lantis in het dossier gebruikte. De Raad hekelt verder de ‘achterhaalde wetenschappelijke kennis’ die men hanteerde. ‘Sommige toxicologische rapporten werden te pas en te onpas gebruikt’, gaat Goorden verder. ‘Daarnaast was het tot vandaag een open vraag of er iets onwettigs was gebeurd. Nu is het duidelijk dat de overheid in deze regeltjes heeft bedacht om de bodemwet te omzeilen. BAM (het vroegere Lantis, red.) zei dat het te moeilijk was om de bodem te saneren, terwijl men eigenlijk al gewoon was begonnen met graven in een terrein waar saneringsplicht geldt.’

Grondrecht en Greenpeace roepen ondertussen alle betrokkenen op om hun verantwoordelijkheid te nemen in deze ‘hoogst onfrisse affaire, te beginnen met een degelijke en wettige sanering van de sterk vervuilde bodem en het sterk vervuilde grondwater’.

‘Geen gevolgen’

Het arrest van de Raad van State zal geen gevolgen hebben voor de werf van Oosterweel, schrijft bouwheer Lantis in een reactie.

‘We bestuderen nu volop het lijvige arrest, maar er zijn geen onmiddellijke gevolgen voor onze werken aangezien de gronden reeds lang uit onze projectgebieden verwijderd zijn’, aldus nog Lantis. ‘Voor de beperkte hoeveelheid grond (40.000 kubieke meter, red.) waarvoor een verwijdering niet meer mogelijk was, is in samenspraak met de bevoegde overheid een remediëringstraject lopende.’