Onderzoekers op Sumatra hebben beschreven hoe een wilde orang-oetan herhaaldelijk een verwonding behandelde met een geneeskrachtige plant. Die wordt door de lokale bevolking ook als pijnstiller gebruikt.
Indonesische en Duitse biologen stelden vast dat een Sumatraanse orang-oetan een verwonding had opgelopen. Maar wat het dier vervolgens deed, verraste de onderzoekers.
‘Tijdens dagelijkse observaties van de orang-oetans merkten we dat een mannetje genaamd Rakus een gezichtswond had opgelopen, hoogstwaarschijnlijk tijdens een gevecht met een buurman’, vertelt Isabelle Laumer van het Max Planck Institute.
In de daaropvolgende dagen rukte Rakus selectief de bladeren af van een liaan, kauwde erop en bracht het sap vervolgens herhaaldelijk precies op de gezichtswond aan. Als laatste stap bedekte hij de wond volledig met de gekauwde bladeren.
Pijnstiller
‘Deze lianensoorten in de tropische bossen van Zuidoost-Azië staan bekend om hun pijnstillende en koortswerende werking en worden in de traditionele geneeskunde gebruikt om verschillende ziekten zoals malaria te behandelen’, zegt Laumer. Uit onderzoek is gebleken dat de planten antibacteriële, ontstekingsremmende en schimmelwerende bestanddelen bevatten.
Na vijf dagen was de wond al gesloten. ‘Rakus rustte ook meer dan normaal nadat hij gewond raakte. Slaap heeft een positieve invloed op de wondgenezing, omdat de afgifte van groeihormoon, de eiwitsynthese en de celdeling tijdens de slaap toenemen’, zegt Laumer.
Bewust gedrag?
De vaststelling roept vragen op over hoe bewust het gedrag is en hoe het is ontstaan, geeft Laumer toe.
‘Het gedrag van Rakus leek opzettelijk, aangezien hij selectief zijn gezichtswond aan zijn rechterwang, en geen andere lichaamsdelen, behandelde met het plantensap’, zegt ze. ‘Het gedrag werd ook meerdere keren herhaald, niet alleen met het plantensap maar later ook met steviger plantmateriaal totdat de wond volledig bedekt was. Het hele proces nam behoorlijk wat tijd in beslag.’
De wetenschappers verwijzen ook naar eerdere vaststellingen van zelfmedicatie bij dieren. Van mensapen was al bekend dat ze specifieke planten innemen tegen parasitaire infecties en plantenmateriaal op hun huid wrijven om pijnlijke spieren te behandelen. En onlangs nog werd in Gabon een chimpanseegroep beschreven die insecten op wonden aanbracht.
