‘Dorre, oranje akkers tijdens prille, frisgroene lentedagen, dat hoort niet in Flanders Fields’

‘Heel wat (bio)landbouwers, tuineigenaars, ecologische hoveniers en beheerders van openbaar groen tonen dat het zonder glyfosaat kan’, schrijft Geert Gommers van Velt. ‘Waarop wachten onze ministers om deze schadelijke stof te bannen?’

Sommige Vlaamse akkers kleuren momenteel oranje. Felgekleurde vlakken in een frisgroen lentedeken. Deze kleur is het resultaat van de gangbare landbouwpraktijk om aanwezige planten op een akker dood te spuiten, bv. voorafgaand aan het planten van nieuwe aardappelen. De omstreden onkruidverdelger glyfosaat wordt hiervoor veel gebruikt. Dat is geen goede zaak voor mens en milieu.

Een nieuw rapport van Pesticide Action Network Europe (PAN Europe) toont onomstotelijk aan dat glyfosaat perfect te vervangen is door veilige, niet-chemische methoden. Betekent dit het einde van glyfosaat? Het einde van de oranje akkers in Vlaanderen?

Een jaar langer vrij spel

Al sinds 2015 rommelt het in Europa rond glyfosaat. Twee jaar voor het aflopen van de erkenning, klasseerde het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC), glyfosaat als mogelijk kankerverwekkend. In dit klimaat werden de lidstaten in 2017 opgeroepen om te stemmen over een nieuwe verlenging. De stemming verliep moeizaam, werd meermaals uitgesteld en de toelatingstermijn van de stof werd uiteindelijk ingekort tot 5 jaar.

Eind 2022 zou opnieuw een stemming volgen over een mogelijke verlenging. Deze deadline bleek onhaalbaar voor de Europese Voedselautoriteit (EFSA). De Europese Commissie gaf glyfosaat nog een jaar langer vrij spel, tot 15 december 2023. Landbouwers, plattelandsbewoners en het milieu blijven nog een jaar langer blootgesteld aan deze schadelijke stof.

Kan het zonder glyfosaat?

Een glyfosaatvrije landbouw is perfect mogelijk. Biologische landbouwers, een groeiende groep binnen de slinkende landbouwersgemeenschap, mogen wettelijk geen chemisch-synthetische pesticiden gebruiken. Zij doen het al jarenlang zonder glyfosaat.

(Lees verder hieronder.)

Ook sommige gangbare landbouwers willen het anders. Op demodagen van Inagro, het praktijkgericht onderzoekscentrum in Vlaanderen, is veel interesse voor machines die groenbemesters of opkomende planten vernietigen en inwerken, mét oog voor brandstofbesparing. Een ruim aanbod van schijveneggen, cultivators, messenwalsen, klepelmaaiers, messenkopeggen, spitmachines, mulchfrezen, ecoploegen en kneuzers. Vindingrijke namen die de weelde aan alternatieve machines plastisch omschrijven.

Waarom zonder glyfosaat?

Glyfosaat schaadt de biodiversiteit. Bij amfibieën stellen onderzoekers een verstoorde ontwikkeling van hart en hersenen vast. Ook bestuivers en waterorganismen hebben er last van. En, nadelig voor de landbouwer zelf: bacteriën en schimmels in de bodem die plantengroei stimuleren, zijn erg gevoelig voor glyfosaat.

Vanuit gezondheidsstandpunt is het heel begrijpelijk dat landbouwers kiezen om het zonder glyfosaat te doen. Het EFFAT, de koepelorganisatie van meer dan 100 vakbonden die o.a. landbouwers en loonwerkers in de sector in Europa vertegenwoordigt, riep in 2021 al op tot een volledige ban van glyfosaat ter bescherming van hun gezondheid.

Pro landbouwers, contra pesticidelobby

Velt wil landbouwers niet in een kwaad daglicht stellen. Zij doen het graag goed. Adviseurs uit de pesticidesector vertellen hun echter voortdurend dat het niet zonder pesticiden kan. Over de oranje akkers bijvoorbeeld adviseren ze: ‘Houd de tijd tussen het spuiten en het bewerken van de akker zo kort mogelijk. Hanteer de verplichte wachttijd (*) geen dag langer. Zo vermijd je dat oranje akkers lang zichtbaar blijven en dat buurtbewoners vragen stellen.’

Hoe stemt België eind 2023?

Voor 15 december 2023 moet de EU een beslissing nemen over glyfosaat. Hoe stemt België? Voor België zijn de federale ministers David Clarinval (Landbouw), Frank Vandenbroucke (Volksgezondheid) en Zakia Khattabi aan zet. Het is vooral uitkijken naar de stem van David Clarinval. Gaat hij dezelfde richting uit als zijn partijgenoot Denis Ducarme (MR) die in 2017 als minister van Landbouw tegen een verlenging van glyfosaat stemde?

Het draagvlak bij burgers om glyfosaat te bannen, is groot. Heel wat (bio)landbouwers, tuineigenaars, ecologische hoveniers en beheerders van openbaar groen tonen dat het zonder kan. Waarop wachten onze ministers om deze schadelijke stof te bannen? De luide stem van de pesticidelobby mag dit debat niet beheersen. Dorre, oranje akkers tijdens prille, frisgroene lentedagen, dat hoort niet in Flanders Fields.