‘Boeren moeten niet schrikken dat hun veld een vijver wordt’

Bioloog en Knack-journalist Dirk Draulans begrijpt niet dat velen de natuur als een probleem blijven zien, terwijl ze net een deel van de oplossing is.

In de week dat de Europese Commissie besliste om de vergunning voor de onkruidverdelger glyfosaat van Monsanto met tien jaar te verlengen, besliste een Amerikaanse rechtbank om vier mensen samen een schadevergoeding van zo’n 1,56 miljard dollar toe te kennen, te betalen door Monsanto of het Duitse moederhuis Bayer.

De Amerikaanse rechter verweet Monsanto ‘achteloosheid, ontwerpfouten en het niet waarschuwen van consumenten voor de mogelijke gevaren’ van glyfosaat, dat steeds meer als kankerverwekkend wordt beschouwd. Drie van de vier klagers kregen lymfekanker, volgens de rechter dus een gevolg van contact met glyfosaat. Het is de vierde keer op rij dat het bedrijf zo veroordeeld wordt, nadat het eerder negen keer was vrijgesproken. Voortschrijdend inzicht, heet dat. Er wachten in de VS blijkbaar nog 165.000 klagers op een vergelijkbaar proces. De druk om glyfosaat uit de handel te nemen, neemt toe.

Toch stimuleert dat beleidslui niet overal tot ingrijpen, zoals de Europese beslissing bewees. Het wordt stilaan tijd dat de fluwelen handschoen waarmee landbouwmultinationals en -sectororganisaties worden aangepakt, uitgetrokken wordt en vervangen door een vuist om stevig mee op tafel te slaan. Het is genoeg geweest om voor de heilige koe van winst ten koste van gezondheid en leefmilieu wetenschappelijke feiten te blijven negeren.

Zo groeit ook het inzicht dat de stikstofoverlast, waar nog altijd geregeld meesmuilend over wordt gedaan – ‘wat extra brandnetels en bramen, dat kan toch geen kwaad’ –, een effect heeft op de schimmelnetwerken in onze bodems, waardoor die in de problemen komen. Ze zijn nodig voor een gezonde bodembiodiversiteit, waar ook landbouwers van profiteren, want het verhoogt de opbrengst van hun gewassen. Maar nee hoor, ook hier domineert de kortzichtigheid en regeert de onwil om snel en efficiënt iets aan de problematiek te doen. Een transitie naar iets duurzamers? Dat is voor later, voor anderen!

De geïnteresseerde lezer van Boer&Tuinder, het blad van de Boerenbond, wordt regelmatig geconfronteerd met dat ‘toch maar niet willen zien wat er aan de hand is’. Op pagina 10 van het laatste nummer dat ik zag, heette het: ‘De natuur is nog altijd baas’. Het ging erover dat het als gevolg van de zware regen in de Westhoek nog wekenlang moeilijk zal zijn om groenten en aardappelen te oogsten.

Op pagina 11 luidde het: ‘Teleurstelling over akkoord natuurherstelwet’. Dat behandelde de Europese beslissing om de kwaliteit van beschermde natuurgebieden te verhogen. ‘De Europese politiek blijft blind varen. In de huidige geopolitieke situatie de voedselzekerheid hypothekeren, is onbegrijpelijk. Wie heeft baat bij dit ondoordachte beleid?’ Zo klonk Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens, die in zijn opinie ‘Van de regen in de drup’ op pagina 4 ook nog poneerde: ‘Het zou gezond boerenverstand moeten zijn dat de kalender bepaalt, niet de beleidsmedewerker aan zijn bureau’.

(Lees verder onder de preview.)

Het gezond boerenverstand heeft blijkbaar nog nooit van de klimaatopwarming en haar effect als veroorzaker van extreem weer gehoord, want dat kwam nergens aan bod in de analysen. Ceyssens en zijn boeren lezen blijkbaar ook geen mainstream media, want dan zouden ze gezien hebben dat academische experts er systematisch en consequent voor pleiten om natuur in te zetten als enige efficiënte buffer tegen zowel wateroverlast als droogteperiodes, waar we overigens de volgende jaren steeds meer mee te maken zullen krijgen.

Er moet niet minder, maar meer natuur komen, want natte natuurgebieden kunnen veel water opvangen dat dan niet in woonkernen en op akkers terechtkomt. Daar profiteren ook boeren van, hoewel ze mee verantwoordelijk zijn voor de problemen, want met hun zware machines rijden ze de bodems van hun akkers en velden zo vast dat er geen water meer in kan sijpelen. Dan moet je niet schrikken als je veld een vijver wordt als het eens hard regent.

Het blijft onbegrijpelijk dat veel boeren en hun zetbazen dat zelfs niet willen zien. Natuur is de vijand en blijft de vijand, zelfs als de feiten het tegendeel bewijzen. En maar klagen over voedselzekerheid in de context van maatregelen die er net op gericht zijn dit soort fundamentele problemen aan te pakken.

De hoofdvogel werd afgeschoten door de CD&V-burgemeester van de West-Vlaamse gemeente Houthulst, die het natuurgebied De Blankaart met zijn vele watervogels verantwoordelijk achtte voor de wateroverlast in zijn regio. De natuur als grote (en soms zelfs enige) schuldige dus. Het is om moedeloos van te worden. Nogmaals, voor de vele hardleersen onder ons: natuur is niet het probleem, natuur is een deel van de oplossing! Gebruik ze!