‘Als we onze egels willen redden, mogen pesticiden niet nog goedkoper worden’

De CD&V wil van de belastinghervorming gebruik maken om pesticiden nog goedkoper te maken dan ze al zijn. Dat is een schande.

Een verbolgen iemand uit een ministeriële omgeving stuurde een bericht door met een krachtige kop: ‘Blindengeleidehonden en wagens voor gehandicapten duurder, maar tractorbanden wil Van Peteghem goedkoper.’ De Van Peteghem in kwestie is federaal minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V), die aan een belastinghervorming werkt. Ze zou er tegen 21 juli moeten zijn.

Van Peteghem wordt ervan beschuldigd dat hij van zijn hervorming gebruik – misbruik volgens sommigen – maakt om wederom de commerciële belangen van de Boerenbond te dienen, waarvoor de CD&V zich al decennialang het vuur uit de sloffen loopt. De teneur van de doorgestuurde slogan was duidelijk: mensen met een beperking zullen meer moeten betalen, boeren minder. Het is al boeren wat de klok slaat bij de CD&V, de rest lijkt bijzaak.

Een en ander is een gevolg van het streven naar een harmonisering van het btw-stelsel. De federale regering wil de tarieven van 6 en 12 procent btw terugbrengen tot één tarief van 9 procent. Blindengeleidehonden zullen van 6 naar 9 procent gaan, tractorbanden van 12 naar 9 procent. De beslissingen leiden tot veel touwgetrek in functie van de belangen van de sectoren die politici menen te moeten verdedigen.

Er kan niet worden gezegd dat de fiscale hervorming per definitie gunstig zal zijn voor de boeren. De btw-tarieven voor bijvoorbeeld kunstmest en de – relatief bescheiden – sierteelt zullen van 6 naar 9 procent gaan. Maar ronduit wraakroepend is dat het btw-tarief voor pesticiden verlaagd zou worden van 12 naar 9 procent. Terwijl er op alle niveaus, Europees, Belgisch, Vlaams, gepleit wordt voor een snelle reductie van het pesticidegebruik wegens zijn enorme impact op de volksgezondheid en het leefmilieu. Het is godgeklaagd dat de CD&V dat maar niet wil inzien. De druk van de Boerenbond om massaal gewassen en fruit te kunnen blijven besproeien moet immens zijn.

 En dat ondanks het feit dat er steeds meer wetenschappelijke evidentie is voor het kankerverwekkende karakter van pesticiden. Een standaardantwoord dat gynaecologen vandaag geven aan patiëntes die worstelen met borstkanker zonder dat er antecedenten in hun familie zijn, is dat ze mogelijk pech hebben gehad en te veel pesticiden hebben binnengekregen. Als boeren of buren sproeien, ademt de omgeving hun vuiligheid mee in. Gezondheidsklachten als gevolg van blootstelling aan pesticiden zouden ons land nu elk jaar al 4,4 miljard euro kosten.

In Frankrijk en Italië is de ziekte van Parkinson (een gevolg van afstervende hersencellen) erkend als beroepsziekte voor landbouwers. Pesticiden worden als de voornaamste oorzaak aangehaald. De ziekte van Parkinson is lang als een ouderdomsaandoening omschreven, maar de evidentie groeit dat ze in feite een omgevingsaandoening is, die getriggerd wordt door een bombardement met chemische killers. Het inspireert sommige beleidslui blijkbaar niet tot ingrijpen.

Ook ons leefmilieu kreunt onder de gevolgen van meer dan een halve eeuw zware chronische blootstelling aan chemische doders. De teloorgang van de insectenpopulaties is er een gevolg van, waarmee boeren zichzelf in de voet schieten, want bijen, vliegen en vlinders zijn belangrijke bevruchters van hun producten. Minder insecten betekent ook minder insecteneters, zoals zwaluwen.

Het gaat echter veel verder. Vlaamse vogelringers vonden de voorbije jaren verminkte torenvalkenkuikens in hun nesten, inbegrepen diertjes met blinde ogen. Toxisch onderzoek van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) wees op contaminatie met pesticiden die al lang verboden zijn, zoals DDT, maar ook op hoge hoeveelheden tembotrione in de lever van de onfortuinlijke beestjes: een onkruidverdelger die veel in de maïsteelt gebruikt wordt. Het middel kan aanleiding geven tot zowel blindheid als skeletmisvormingen. Daar zal helaas zo goed als geen enkele boer wakker van liggen, maar hopelijk wel een minister van Financiën van CD&V-signatuur. Het is een krachtig signaal dat het – opnieuw, gezien de natuurhistorische ravage die DDT ooit aanrichtte – compleet fout kan gaan met het ondoordacht sproeien met chemische vervuilers. 

(Lees verder hieronder.)

Biologen van het ANB hebben recent ook ontdekt dat de zware problemen waar onze egels de jongste tijd mee te maken krijgen, eveneens te wijten kunnen zijn aan blootstelling aan pesticiden. De diertjes krijgen het kwaad door een bacteriële infectie, maar mogelijk kan die zo hard toeslaan omdat ze verzwakt zijn door chronische chemische vergiftiging. Een verband met rattenvergif is al geopperd, een verband met slakkenkorrels tegen slakken in tuinen lijkt een rol te kunnen spelen. Onderzoek van twintig zieke egels wees uit dat ze ‘hallucinant hoge’ concentraties van pesticiden in hun lichaam hadden. Ook ‘gewone’ dieren krijgen dus te lijden van chemische vervuilers. De vorige CD&V-minister van Landbouw, Joke ‘een boom is gemaakt om gekapt te worden’ Schauvliege, had het probleem nog weggewuifd met de boodschap dat egels vooral doodgereden worden in het verkeer. Daarmee was voor haar de kous af.

Milieuorganisaties zoals de Bond Beter Leefmilieu (BBL) pleiten al langer voor een verhoging van de prijs van pesticiden om het gebruik ervan terug te dringen. In Denemarken is het gebeurd, en daar worden nu al 16 procent minder pesticiden gebruikt. Voor pesticiden bij ons zou daarom het maximale btw-tarief van 21 procent moeten gelden in plaats van het ‘aangepaste’ tarief van 9 procent. De prijs moet omhoog, niet omlaag.

Maar laten we ons vooral geen illusies maken. De CD&V verzet zich nu al met hand en tand tegen nieuwe Europese regelgeving rond pesticiden, die het gebruik ervan milieu- en mensvriendelijker moet maken. In die zin is de sloganachtige quote waarmee dit verhaal begon wel relevant: de partij is meer bezorgd om het economisch welzijn van de boeren dan om het algemeen welzijn van de andere mensen. Het is aan de andere politieke partijen om die ongezonde houding – eindelijk – te counteren. Een kwestie van vijf minuten politieke moed!