De onderhandelaars op de klimaattop in Parijs hebben een bindend klimaatakkoord goedgekeurd, met daarin het streven om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden. “Twaalf december kan een historische dag worden, een grote datum voor de mensheid”, zei de Franse president François Hollande eerder op de dag.
Voorzitter Laurent Fabius hield de Klimaattop nog ruim anderhalf uur in spanning. Bij aanvang van de plenaire vergadering leek immers toch weer onenigheid de kop op te steken en verschillende toponderhandelaars verlieten ijlings de zaal. Omstreeks 19.20 uur nam de voorzitter dan uiteindelijk plaats, zonder nog woorden aan het uitstel vuil te maken.
Fabius koos ervoor onmiddellijk tot goedkeuring over te gaan en had er voor de gelegenheid een groene hamer bij genomen. “Het is maar een kleine hamer, maar ik denk dat hij grote zaken kan bereiken”, zei de Fransman glunderend bij de bezegeling. Na minutenlang applaus, tranen en omhelzingen tussen alle delegaties, krijgt elk land nu de kans een laatste keer het woord te nemen. Zowat elk delegatie spreekt daarbij in lovende woorden over Fabius, die ook door de Belgische ministers en delegatieleden wordt gezien als een moeilijk te overschatten factor in deze onderhandeling.
Het Akkoord van Parijs krijgt ook virtueel applaus vanop nagenoeg alle banken. De tekst is in de loop van de voorbije twee weken op verschillende punten afgezwakt, maar het streefdoel van 1,5 graden opwarming wordt als een grote overwinning beschouwd.
A joyful atmosphere fills the plenary hall at #COP21. #ParisAgreement pic.twitter.com/ukwZgFdUZr
— United Nations (@UN) December 12, 2015
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
‘Boodschap van hoop’
Het klimaatakkoord in Parijs is een boodschap van hoop voor de toekomst van de planeet. Dat zegt federaal Milieuminister Marie Christine Marghem. Ook de MR-minister heeft het over een historische dag.
Marghem is tevreden dat vanaf 2023 de inspanningen om de opwarming te bestrijden tegen het licht zullen worden gehouden, met de zogenaamde ‘global stocktake’. “Het toont de wil van de partijen om de strijd echt aan te gaan”, vindt ze. De minister is voorts opgetogen met de beslissing om vóór 2025 een jaarlijks bedrag voor internationale klimaathulp vast te leggen. Dat moet volgens de tekst hoger liggen dan 100 miljard dollar.
“De strijd tegen de klimaatverandering verloopt voor een groot deel door middel van de hulp aan de landen en gemeenschappen die het meest hinder ondervinden van de gevolgen”, stelt Marghem. De minister feliciteert het Franse voorzitterschap voor de goede leiding van de onderhandelingen.
‘Historisch’
“We houden de opwarming van de aarde onder 2 graden en streven ernaar ze tot 1,5 graden te beperken.” Die belangrijke frase heeft het ontwerp van klimaatakkoord gehaald, kondigde voorzitter Laurent Fabius zaterdagmiddag aan bij de voorstelling van het ontwerpakkoord.
“We zijn vandaag dicht bij het einde van het proces, en ik ben diep overtuigd dat we een ambitieus en evenwichtig ontwerp hebben gevonden”, aldus een geëmotioneerde Fabius. “De credibiliteit van de internationale gemeenschap staat op het spel. De burgers van de wereld, onze kinderen, zullen ons niet begrijpen en ze zullen ons niet vergeven als we mislukken.” “De oplossingen voor de klimaatverandering liggen nu op tafel”, voegde VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon eraan toe. “Laat ons de moed hebben ze te grijpen.”
“Dit wordt het eerste universele akkoord van het internationaal klimaatoverleg”, zei de Franse president Hollande op zijn beurt. “Deze dag kan een boodschap van leven zijn.”
100 miljard dollar klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden
Het ontwerpakkoord dat zaterdag werd voorgelegd aan de onderhandelende partijen op de Klimaattop in Parijs voorziet een jaarlijkse klimaatfinanciering voor de ontwikkelingslanden van meer dan 100 miljard dollar. Het precieze bedrag zal tijdens een volgende conferentie worden vastgesteld. Ook de temperatuurdoelstelling van 1,5 graden en de emissieneutraliteit tegen het midden van de eeuw bleven overeind.
Het akkoord dat voorzitter Laurent Fabius zaterdag aan de landen voorlegt, houdt de opwarming van de aarde onder 2 graden “en streeft ernaar ze tot 1,5 graden te beperken”. Dat wordt gezien als een grote overwinning, want 2 graden zou leiden tot het verdwijnen van verschillende eilandstaten.
Ook de CO2-neutraliteit tegen het midden van de eeuw haalde de finale tekst, al werd de formulering wel aangepast, volgens sommigen afgezwakt. Er wordt nu naar gestreefd een evenwicht te zoeken tussen uitstoot en opname van CO2, door bijvoorbeeld bossen, in de tweede helft van de eeuw. Haalde ook de tekst: een mechanisme rond ‘loss and damage’, om de landen bij te staan die het zwaarst te lijden zullen krijgen onder de klimaatverandering. Onder druk van de Verenigde Staten werd wel duidelijk gesteld dat daaruit geen juridische claims kunnen voortkomen.
In aanloop naar de Klimaattop moesten alle deelnemende landen hun eigen plannen voorleggen om de opwarming tegen te gaan. In het akkoord is opgenomen dat ze dat voortaan elke vijf jaar dienen te doen en dat de ambities telkens verder moeten gaan dan de vorige. In 2023 zal een eerste keer, op globaal niveau, worden bestudeerd hoe ver we staan in de bestrijding van de opwarming. De ambities die de landen daarna indienen, moeten daarop worden afgestemd.
John Kerry: ‘Klimaatakkoord staat op de rails’
Een internationaal akkoord tegen de opwarming van de aarde “staat op de rails”, aldus de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry na de bekendmaking van het ontwerpakkoord. “Het zou goed moeten zijn, maar we zullen zien. Er kunnen zich nog kleine dingen voordoen, maar we denken dat het op de rails staat”, aldus Kerry aan journalisten in de zaal waar het laatste ontwerpakkoord werd voorgesteld aan de vertegenwoordigers van de 195 landen.
De rechterhand van de Franse minister van Buitenlandse Zaken en conferentievoorzitter Laurent Fabius, ambassadrice Laurence Tubiana, meent dat het “nog niet gespeeld is”. “We moeten nu bekijken wat de mensen denken van de tekst”, zei Tubiana na de voorstelling van het ontwerpakkoord door Fabius. “We hebben dingen voorgesteld die heel ambitieus zijn. We moeten er dus voor zorgen dat de landen zich erin herkennen. We hebben er alle vertrouwen in, maar het is nog niet gespeeld.”
Seyni Nafo, woordvoerder van de Afrikaanse groep, meent dan weer dat “als de teksten zo goed zijn als de toespraken, we gelukkig naar huis kunnen terugkeren”. “We zijn naar hier gekomen voor bepaalde dingen: financiering, ambitie, en een juridisch bindend akkoord. En blijkbaar staan veel van die zaken in het akkoord.
‘Duidelijk signaal aan investeerders’
Milieu-organisatie Greenpeace ziet in het ontwerpakkoord op de Klimaattop in Parijs een duidelijk signaal aan bedrijven en investeerders. “Zij weten nu dat ze moeten afstappen van steenkool en gas en de overstap moeten maken naar hernieuwbare energie”, zegt campagneverantwoordelijke Joeri Thijs in Parijs. De organisatie noemt de tekst een mijlpaal.
Greenpeace is tevreden dat de uitstoot van alle broeikasgassen tegen het midden van de eeuw in evenwicht moet zijn met de opname, door bijvoorbeeld bossen. “De nationale regeringen kunnen nu in actie schieten om plannen rond hernieuwbare energie te ontwikkelen”, maakt Thijs zich sterk. “Progressieve landen als België moeten daarin het voortouw nemen.” Thijs wijst op de niet altijd even ambitieuze plannen die de landen in de aanloop naar de top hebben voorgelegd. “Dit akkoord is een stap vooruit, maar zonder zwaardere inspanningen van de landen zelf draagt het weinig bij in de strijd tegen de klimaatopwarming. Het zal snel door de realiteit worden ingehaald. Dankzij ontelbare initiatieven van burgers en bedrijven zal die strijd op het terrein gewonnen worden.”
‘Stap in richting van klimaatrechtvaardigheid’
11.11.11, de koepel van de Noord-Zuidbeweging, noemt het ontwerpakkoord dat zaterdag werd voorgelegd in Parijs een ‘stap in de richting van klimaatrechtvaardigheid’.
“Het feit dat álle landen een bindend klimaatakkoord hebben ondertekend, is een signaal dat niet onderschat mag worden”, vindt de organisatie. 11.11.11 is blij dat het doel van 1,5 graden opwarming haar weg naar de tekst heeft gevonden.
“Dit is een erkenning van de wetenschappelijke realiteit dat ontwikkelingslanden letterlijk zouden onderlopen bij een hogere opwarming.” Toch ziet de organisatie ook minpunten, vooral in de zwakke engagementen van sommige landen. “Het akkoord geeft geen garantie dat landen hun nationale klimaatplannen zullen bijstellen voor 2020 terwijl die, als ze helemaal zouden uitgevoerd worden, tot een opwarming van meer dan 3 graden zullen leiden. Dat is meer dan het dubbele van de doelstelling.” 11.11.11 betreurt ook dat er geen concreet bedrag voor klimaatfinanciering wordt genoemd. Er wordt immers enkel verwezen naar een jaarlijkse financiering van 100 miljard dollar als bodem, het precieze bedrag moet later worden vastgelegd. “Door het gebrek aan een publiek financieringsdoel voor adaptatie aan de klimaatverandering blijft bovendien het risico bestaan dat de grootste noden van de armste landen uit het oog worden verloren.”
‘Vooral implementatie zal belangrijk zijn’
Vooral de implementatie van wat in Parijs werd beslist, zal nu belangrijk zijn. Dat zegt The Shift, het Belgisch duurzaamheidsnetwerk dat de afgelopen maanden onder meer onze politici opriep tot meer leiderschap in de aanloop naar het Belgisch klimaatakkoord.
“Het is nog wachten op de teksten, maar het ziet er naar uit dat het om een ambitieus akkoord zou kunnen gaan”, zegt co-executive officer David Leyssens (The Shift). “Het is in elk geval opvallend en uniek dat er een bindend wereldwijd akkoord tussen 195 landen wordt gesloten om onze planeet te redden.” Leyssens wijst er wel op dat het succes van Parijs weliswaar afhangt van de manier waarop de landen ermee aan de slag gaan. “The proof of the pudding is in the eating. Het signaal waar we op hopen is dat ons nationaal politiek niveau leiderschap toont en dat er ook in België een wil is om ons economisch en maatschappelijk model te veranderen om dat doel te realiseren. In 2009 was er een richtlijn tot 2020, maar in die periode van 11 jaar werd zes jaar lang gekibbeld om te zien wie er wat gaat doen. We hopen dat we niet tot 2021 moeten wachten om de ambities van Parijs in Belgische actieplannen vertaald te zien.”
Maar The Shift kijkt niet alleen naar onze politici. “Wij stellen vast dat er heel wat enthousiasme is bij veel bedrijven, ook tijdens COP21 zijn er een aantal ernstige statements van bedrijven geweest. Maar er is ook een fantastische dynamiek op stedelijk niveau, onder meer in Gent of Leuven, en bij andere actoren.” The Shift zegt tot slot haar 350 leden (bedrijven, ngo’s, academische instellingen en overheidsdepartementen) in de komende jaren actief te willen helpen om hun ambities te realiseren en zo bij te dragen aan de uitwerking van COP21.
Nachtelijke sessies
Eerder had Laurent Fabius, die behalve voorzitter van de Klimaattop ook Frans minister van Buitenlandse Zaken is, zo’n ontwerpakkoord voor vrijdagavond in het vooruitzicht gesteld. Maar er was nog een nachtelijke sessie nodig om elementen uit te klaren, onder meer tijdens bilaterale contacten tussen de landen die de grootste tegenstellingen vertonen.
Maar de stemming, merkten journalisten ter plaatse, was positiever dan ze eerder in de week was. En de ontwerptekst kwam er uiteindelijk toch, zij het met 16 uur vertraging.
Het ziet er dus naar uit dat de Klimaatconferentie in Parijs zijn laatste uren ingaat, en dat er hoop is op een goede afloop. Belangrijk signaal in die richting is dat de komst van de Franse president François is aangekondigd om toelichting te geven bij het akkoord.
‘Voor de hele mensheid’
Het is de bedoeling, aldus Fabius tijdens een eerdere tussenkomst, dat de ontwerptekst “zal worden aanvaard door alle partijen. Dit wordt een grote stap voorwaarts voor de hele mensheid”.
VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon riep vrijdag nogmaals op het brede perspectief voor ogen te houden. “Dit is niet het moment om vanuit nationaal perspectief te denken”, zei hij. “Een goede globale oplossing zal zorgen voor goede lokale oplossingen. We hebben nog maar enkele uren tot onze beschikking.. Ik hoop oprecht dat de onderhandelaars en de ministers sterk leiderschap zullen tonen.”
(Belga/RR/JH)
Klimaatconferentie Parijs
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier