‘Waarom onze formateurs maar beter luisteren naar wat Ursula von der Leyen over de klimaatdoelstellingen zegt’

De politieke partijen die nu regeringen smeden op federaal en regionaal niveau, kijken maar beter eerst naar Europa. ‘Als er het voorbije jaar even een kier leek voor een grondige heronderhandeling van het klimaatbeleid, dan is de deur nu definitief terug dichtgeslagen’, schrijft Yelter Bollen van de BBL.

‘We must and will stay the course on all of our goals, including those set out in the European Green Deal.’ Met dit zinnetje stelde Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen vorige week de Vlaamse klimaatgesprekken op scherp. Haar ‘politieke richtlijnen’, een belangrijk richtinggevend document voor de volgende Europese Commissie, maken duidelijk dat er niet gemorreld kan worden aan de klimaatdoelstellingen voor 2030. Europa verzaakt niét aan haar leidende rol in de strijd tegen verdere klimaatontregeling. Meer nog: de kersverse Commissievoorzitter maakte duidelijk dat richting 2040 de klimaatinspanningen opgevoerd zullen worden naar 90 procent emissiereductie.

Als er het voorbije jaar even een kier leek voor een grondige heronderhandeling van het klimaatbeleid, dan is de deur nu definitief terug dichtgeslagen.

Dat zal een streep door de rekening zijn van enkele formateurs. Tijdens de afgelopen legislatuur zocht de Vlaamse regering voortdurend het conflict op. Binnen België, omdat Vlaanderen geen eerlijke bijdrage wilde leveren aan het nationale klimaatbeleid. En op Europees niveau, waar Vlaanderen zich luidkeels verzette tegen nieuwe wetgeving.

Deze lijn zette zich door in het verkiezingsprogramma van de grootste onderhandelende partij. Hoewel de N-VA daar belooft dat de klimaat- en energietransitie een prioriteit blijft, hekelt ze meteen ook een ‘tsunami aan doelstellingen’ en een ‘overrompeling van regelgeving op vlak van klimaat-en energiebeleid’. Waar deze regels zorgen voor verhoogde lasten of kosten, wil de partij deze ‘terugdraaien waar mogelijk’. In debatten over nieuw beleid moet Vlaanderen ‘zijn stem laten horen, en actief op zoek gaan naar rebelse medestanders die niet slaafs meestappen in het opbod van steeds hogere doelstellingen’.

Piranteneiland

Het deed vermoeden dat de formatie niet over rozen zou gaan. Met name Vooruit engageerde zich in haar programma voor een veel sterker klimaatbeleid. Conner Rousseau benadrukte ook na de verkiezingen dat hij een zichtbare breuk verwachtte met het getreuzel van Jambon I.

De politieke richtlijnen van Ursula von der Leyen scheppen nu duidelijkheid. De koers van de Green Deal aanhouden, betekent onherroepelijk dat ons land haar engagementen op het vlak van klimaat en energie moet nakomen en zelfs nog aanscherpen. De Belgische (en dus Vlaamse) doelstellingen dragen immers bij aan een collectief Europees traject. Waar één land met de voeten sleept, moeten de anderen bijspringen. De Europese klimaatregels zijn daarom zeer duidelijk: elk tekort moet worden afgekocht. De huidige put in de Vlaamse klimaatplannen zal ons tegen 2030 naar schatting 300 à 600 miljoen euro kosten – per jaar. Wie droomt van ‘heronderhandelingen’ zonder het eigen beleid hier en nu aan te scherpen, stevent dus af op een harde realiteitscheck. Het is als een boer die zijn zaaigoed opvreet, maar aan iedereen verkondigt dat de buren hem straks wel een stukje akker zullen lenen.

Vlaanderen kan zich niet als een soort West-Europees pirateneiland onttrekken aan deze afspraken. Er rest de formateurs slechts één optie: breek met de krampachtige defensieve houding die het Vlaamse klimaatbeleid de voorbije jaren zo vaak tekende. Zorg in deze nieuwe legislatuur voor een trendbreuk. Niet om de Commissie een plezier te doen, maar omdat het de enige weg is naar duurzaam welzijn. Zaaien en oogsten, in plaats van straks onze klimaatschulden afkopen.