Zondag trekken klimaatbetogers de straat op voor de Klimaatmars. Waarom doen ze dat? 7 cijfers vatten de klimaatcrisis voor u samen.
Op 3 december vindt opnieuw een Klimaatmars plaats in Brussel. ‘Nu de grens van 1,5 graden opwarming steeds dichter komt, moet de klimaatcrisis meer dan ooit worden aangepakt’, vindt de vzw Klimaatcoalitie, een groep van tientallen organisaties, waaronder vakbonden en milieubewegingen.
Met de betoging vraagt de Klimaatcoalitie alle politieke leiders om werk te maken van een doeltreffende en rechtvaardige transitie. De klimaatcrisis moet de topprioriteit zijn van de volgende regering.
Volgens de wetenschap hebben we echter niet veel tijd meer om de risico’s van een steeds onherbergzamer klimaat in deze eeuw en de komende eeuwen te beperken.
1. We zitten nu al aan een stijging van 1,3 graden
De planeet mag tegen 2100 niet meer dan 1,5 graden Celsius, in het slechtste geval 2 graden, opwarmen sinds het pre-industriële tijdperk, toen de industriële revolutie en de massale verbranding van fossiele brandstoffen het klimaat op aarde begonnen te beïnvloeden. Vandaag is de wereldwijde temperatuur al gestegen met 1,3 graden Celsius. Vooral de laatste 50 jaar warmt de wereld razendsnel op. Wellicht overschrijden we de grens van 1,5 over enkele jaren permanent.
Toch is het doel van 1,5 tegen 2100 nog steeds het te volgen pad, maar dat wordt uiteraard steeds moeilijker. Nemen we aan dat de verschillende landen hun huidige klimaatplannen effectief uitvoeren stevenen we nog af op een temperatuurstijging van 2,5 tot 3 graden Celsius. Daarom moeten op de Klimaatconferentie in Dubai bijkomende beloftes gemaakt worden.
U hoeft nu niet meteen in paniek te slaan. Met een opwarming van meer dan 1,5 graden zal de mens niet uitsterven, maar het wordt wel een gevaarlijkere wereld. Elke tiende van een graad telt. Voorbij de 2 graden is niet echt een optie: dat betekent immers levensbedreigende hitte-extremen, verergerende stormen en bosbranden, mislukte oogsten, versnelde stijging van de zeespiegel en existentiële bedreigingen voor sommige kustgemeenschappen en kleine eilandstaten. Voorbij de 2 graden betekent ook mogelijk een klimaatverandering die op hol slaat en niet meer te stoppen is, ook al zou alle uitstoot stoppen. Een voorbeeld is de smeltende permafrost, die veel methaan vrijgeeft en zo de klimaatverandering weer aanzwengelt.
2. ‘2023 was het warmste jaar ooit’
Het jaar 2023 wordt het warmste jaar ooit gemeten, stelt de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) van de Verenigde Naties. Tot nu toe waren 2016 en 2020 de warmste jaren ooit gemeten. Volgens de WMO is het verschil met het vorige recordjaar 2016 echter al zo groot dat de temperatuurcijfers van de laatste twee maanden van 2023 waarschijnlijk geen verschil zullen maken. De definitieve cijfers voor 2023 zullen pas in de eerste helft van 2024 bekend zijn.
3. 136 miljard euro per jaar: zoveel kost extreem weer ons
Klimaatopwarming gaat gepaard met veel meer extreme weerfenomenen: hittegolven, langdurige droogteperiodes, zware overstromingen, verwoestende orkanen en intense bosbranden. Dit alles samen kost de wereld per jaar 136 miljard euro. Het gaat dan nog maar enkel om extreem weer veroorzaakt door klimaatverandering.
4. Wereld moet 43 percent minder broeikasgassen uitstoten tegen 2030
Om onder de grens van 1,5 graden Celsius te blijven, moet de wereld definitief afscheid nemen van het tijdperk van fossiele brandstoffen. Fossiele brandstofbedrijven als Exxon en Aramco zijn het daar echter niet mee eens en beweren dat olie en gas in de toekomst een cruciale rol zullen blijven spelen om de wereldeconomie draaiende te houden.
Als we nog 50 procent kans willen maken dat we onder de 1,5 graden blijven, moet de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen dalen met 43 procent tegen 2030 en met 60 procent tegen 20235, om uiteindelijk een netto-uitstoot tegen 2050 te bereiken.
Met de huidige klimaatplannen van de verschillende landen bereiken we een daling van amper 2 procent tegen 2030. De plannen moeten dus duidelijk bijgeschaafd worden in Dubai.
Vandaag neemt de uitstoot echter toe. Vorig jaar is de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen met 1,2 procent gestegen. Maar hier mogen we eindelijk ook wat goed nieuws vermelden: verschillende rapporten voorspellen dat de wereldwijde uitstoot na dit jaar al kan beginnen dalen, vooral dankzij elektrische auto’s, wind- en zonne-energie.
5. We mogen nog maar 250 gigaton CO2 de atmosfeer in blazen
De mensheid heeft nog maar een CO2-budget van 250 gigaton als we 50 procent kans willen hebben om onder de 1,5 graden opwarming te blijven. Als je weet dat de wereld vandaag ongeveer 40 gigaton per jaar uitstoot, dan is er niet veel marge meer over om onder die 250 gigaton te blijven. Amper zes jaar rest ons nog als we het niveau van 40 gigaton per jaar aanhouden.
6. 7.000 miljard subsidies gaven regeringen vorig jaar aan fossiele brandstoffen
Ondanks de voorgaande waarschuwingen over fossiele brandstoffen, zijn de subsidies voor die brandstoffen de afgelopen jaren sterk gestegen. In 2022 bereikten de totale uitgaven aan subsidies voor olie, aardgas en steenkool een record van 7.000 miljard dollar, aldus het Internationaal Monetair Fonds. Dat is 2000 miljard dollar meer dan in 2020.
Het merendeel van de subsidies is impliciet, omdat regeringen van bedrijven die fossiele brandstoffen gebruiken niet eisen dat ze betalen voor de gezondheids- en milieuschade die hun producten toebrengen aan de samenleving.
Tegelijkertijd blijven landen publiek en privaat geld pompen in de productie van fossiele brandstoffen. Uit een rapport van de VN blijkt dat regeringen van plan zijn om in 2030 meer dan twee keer zoveel fossiele brandstoffen te produceren dan in overeenstemming zou zijn met de doelstelling van 1,5 graden.
7. Zeespiegel stijgt gemiddeld met 4,4 millimeter per jaar
De zeespiegel stijgt snel door het smelten van de ijskappen en het opwarmen en uitzetten van de oceanen. Wetenschappers schatten dat de zeespiegel nu met ongeveer 4,4 millimeter per jaar stijgt – en dat gaat steeds sneller.
4,4 millimeter? Dat stelt toch niks voor, denkt u misschien? Wel, als we blijven verder uitstoten zoals nu zal de zeespiegel tegen het einde van deze eeuw waarschijnlijk 3 meter stijgen, genoeg om veel kustgemeenschappen te overspoelen, de zoetwatervoorziening te bedreigen en sommige kleine eilandstaten onder water te zetten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier