Welk gezondheidsimpact hebben bosbranden?

Na Canada staan nu ook bossen in Zuid-Europa in brand. Wat is de impact op onze gezondheid? En hoe kunnen we er ons tegen beschermen?

Nadat vorig maand nog de rookwolken van de bosbranden in Canada, die al maanden verschillende regio’s van het land teisterden, België bereikten, woeden nu ook verschillende branden in Zuid-Europa. Wat betekent dat voor de lucht die wij inademen?

(Lees verder onder de preview)

1. Welke stoffen zitten er precies in zo’n rookwolk?

Frans Fierens van de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu (IRCEL): ‘Het gaat voornamelijk om fijnstofdeeltjes die allerlei chemische componenten met zich meedragen, zoals roet, het gas koolmonoxide (CO) en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s). Als deze toxische componenten lang in de atmosfeer blijven, kunnen er door inwerking van UV-licht allerlei reacties plaatsvinden, net zoals er in de zomer door ingewikkelde fotochemische reacties ozon ontstaat.’

2. Welk gezondheidsimpact hebben bosbranden?

Inwoners van omliggende Canadese steden kloegen tijdens de bosbranden over geprikkelde ogen, neus en keel. ‘Vergelijk het met de rook die je in je gezicht krijgt bij een kampvuur. Je ogen en keel kunnen dan geïrriteerd raken door de chemische componenten in het fijnstof’, zegt Fierens.

Als dit een eenmalige gebeurtenis is, zal het lichaam van een gezonde persoon die giftige stoffen wegwerken en zullen ze geen schade berokkenen op lange termijn. Maar een acute blootstelling aan fijnstofdeeltjes is wel bijzonder schadelijk voor iemand met gezondheidsproblemen. Het vermindert de longfunctie bij mensen met chronisch obstructief longlijden en leidt tot zwaardere astmaklachten. Ook hartlijders komen in de gevarenzone.

Bij langdurige blootstelling aan fijnstof kunnen de luchtwegen gevoeliger worden voor infecties. Zo wijst onderzoek in de Verenigde Staten uit dat er een stijging is van het aantal griepgevallen na een zwaar bosbrandenseizoen. Ook in ontwikkelingslanden ligt het aantal luchtweginfecties hoger bij mensen die thuis op een open vuur koken. Daarnaast bestuderen onderzoekers nog het effect van rooklucht op de hersenen en zenuwstelsel, maar daar is nog maar weinig over geweten.

‘Alles hangt af van de ernst en de duur van de brand’, benadrukt Fierens. ‘Bosbranden in Europa zijn bijlange niet vergelijkbaar met die op het Amerikaanse continent. Het gebied dat in Canada in rook is opgegaan, is zo groot als Oostenrijk. Dat zijn gigantische oppervlakten. Dat neemt niet weg dat een kleinere bosbrand dicht bij huis impact kan hebben op onze luchtkwaliteit, maar tot nog toe was dat bij de vele bosbranden van de afgelopen jaren in Zuid-Europa niet het geval.’

3. Kunnen mondmaskers helpen?

Veel Canadezen en Amerikanen haalden de mondmaskers opnieuw vanonder het stof. Stoppen we die best ook opnieuw in onze koffers als we deze zomer naar Zuid-Europa trekken?

Fierens: ‘Wanneer je geconfronteerd wordt met rook van een bosbrand in je vakantieland, moet je in de eerste plaats veiliger oorden opzoeken. Daarnaast zullen chirurgische maskers weinig zoden aan de dijk brengen. FFP2-mondmaskers kunnen wel wat helpen tegen grotere stofdeeltjes, maar de allerkleinste fijnstofdeeltjes vliegen daar los door.’