Red de planeet en je portemonnee (11): ‘Steun een klimaatrechtzaak’
Wil je écht iets doen om het klimaatbeleid van ons land te veranderen? Sluit je aan bij de meer dan 67.000 burgers in de Belgische Klimaatzaak.
Knack vroeg wetenschappers naar hun ideeën om de planeet groener, blauwer, rustiger en energievriendelijker te maken. Concrete tips die ook nog eens lief zijn voor onze portemonnee.
Vandaag: klimaatonderzoekers Rosa Pietroiusti en Inne Vanderkelen (VUB)
Wat is jouw voorstel om de planeet te redden dat we met z’n allen kunnen toepassen?
Rosa Pietroiusti: Steun een klimaatrechtzaak en spoor de regering aan tot ambitieuzer klimaatbeleid. Klimaatverandering is een van de grootste uitdagingen voor onze samenleving. We moeten onze broeikasgasuitstoot snel en drastisch verminderen om de opwarming van de aarde tegen te gaan en de desastreuze gevolgen zoals hittegolven, droogtes, en zeespiegelstijging te beperken. Om de opwarming tot 1,5 graden te beperken, moet de wereldwijde CO2 uitstoot tegen 2030 met bijna de helft verminderen en tegen 2050 een netto nul zijn.
We zijn echter niet op de goede weg. De huidige maatregelen brengen ons richting een 2,7 tot 2,8 graden warmere wereld tegen het einde van deze eeuw. Landen hebben wel ambitieuzere beloftes, maar de vertaling in concrete beleidsplannen schort.
Hiervoor slaan burgers en advocaten in veel landen over de hele wereld de handen in elkaar. Door regeringen en bedrijven aan te klagen, wordt de wet als middel gebruikt om regeringen tot een ambitieuzer klimaatbeleid aan te zetten. Ook particuliere bedrijven worden zo aangespoord om de omslag naar een duurzame, groene economie te maken.
Dit is ook goed voor je portemonnee. Klimaatgeschillen dringen aan op minder uitstoot en minder opwarming van de aarde. Dit betekent dat we minder last hebben van klimaatverandering en extra kosten die dat met zich meebrengt. Ook dringen ze aan op een snellere overgang naar een groene economie en groene energiebronnen, die goedkoper zijn voor de consument.
Als burgers hebben we een stem om meer actie te eisen van de politiek, en dit via de rechterlijke macht te versnellen en afdwingbaar te maken.
Sommige van deze recente klimaatrechtszaken waren een groot succes. In Nederland won de Stichting Urgenda samen met 900 Nederlandse burgers hun rechtszaak in 2019. De Hoge Raad oordeelde dat de eerdere belofte van de Nederlandse regering om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2020 met 17% te verminderen ten opzichte van 1990 onvoldoende was en beval de staat om de uitstoot met minstens 25% te verminderen. Het Hof argumenteerde dat een ontoereikend klimaatbeleid bijdraagt tot de gevaarlijke opwarming van de aarde en daarom een schending vormt van de rechten van de burgers. De taak van de overheid is echter deze rechten te beschermen.
Ook bij ons loopt sinds 2014 een soortgelijke zaak , de “Klimaatzaak“. Daarin dagen duizenden burgers de regering voor de rechter en eisen daarbij dat de beloofde CO2-reductie tijdig gerealiseerd wordt. In 2021 gaf de Belgische rechtbank van eerste aanleg de burgers gelijk, maar legde de Belgische staat geen specifieke doelstellingen op. Daarop ging de zaak in beroep en loopt vandaag nog steeds. Het is dus nog niet te laat om de klimaatzaak te steunen.
Hoe werkt het?
Pietroiusti: Je kunt je aansluiten bij de meer dan 67.000 burgers en je steun aan de Belgische klimaatzaak betuigen door mede-eiser of mede-stander te worden via de website van Klimaatzaak vzw. Dit kost slechts 2 minuten. Daarbij verwelkomen ze ook financiële giften om de gerechts- en andere kosten te financieren.
Ook elders in de wereld worden klimaatzaken aangespannen. Zo lopen er zaken in Zweden, de Verenigde Staten, inclusief Hawaii, Australië, Duitsland en Peru, en bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Een volledige lijst van zaken is te vinden in twee regelmatig bijgewerkte databanken, de Climate Case Chart en Climate Laws of the World.
Er zouden ook meer klimaatrechtszaken moeten aangespannen worden tegen koolstofmajors zoals Shell en andere fossiele brandstofbedrijven, om aan te dringen op ambitieuzere klimaatdoelstellingen. Volgens Climate Change Laws of the World zijn er momenteel vijf actieve klimaatrechtszaken in België, dus er is best wel wat ruimte voor meer juridische stappen in dit land.
Waarom kan dit voorstel de wereld redden?
Pietroiusti: ‘Maar ik probeer al vegetarisch te eten en minder te vliegen?’, hoor ik je zeggen? Persoonlijke acties zoals vliegreizen beperken en meer vegetarisch eten zijn belangrijk, maar mogen strategische, structurele acties niet overschaduwen.
Als burgers hebben we een stem om meer actie te eisen van de politiek, en dit via de rechterlijke macht te versnellen en afdwingbaar te maken. Zo dragen we rechtstreeks bij tot ambitieus klimaatbeleid, en voorkomen we de zwaarste klimaatrampen.
Rosa Pietroiusti is een doctoraatsonderzoeker aan de Vrije Universiteit Brussel, en doet onderzoek naar klimaatwetenschap voor door kinderen en jongeren geleide klimaatprocessen, Inne Vanderkelen is werkzaam als onderzoeker aan de Wyss Academy for Nature en de Universiteit van Bern, Zwitserland.
Lees alle voorstellen in ons dossier ‘Red de planeet en je portemonnee’
Red de planeet (en je portemonnee)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier