De klimaatverandering heeft in 2024 gemiddeld 41 extra gevaarlijke hittedagen veroorzaakt. Dat blijkt vrijdag uit het jaaroverzicht van World Weather Attribution (WWA) en Climate Central, twee organisaties die becijferen in welke mate extreme weerfenomenen waarschijnlijker en intenser zijn geworden als gevolg van de door de mens veroorzaakte klimaatverandering.
Gevaarlijke hittedagen zijn dagen waarop het warmer is dan de 90 procent warmste dagen in de periode 1991-2020 op een specifieke locatie. Dergelijke dagen worden ook omschreven als de “minimale sterftetemperatuur” (MMT), omdat hittegolven het dodelijkste extreme weerfenomeen zijn.
Daarna werd becijferd hoeveel van dergelijke dagen er waren in 2024 en werd dat cijfer vergeleken met een wereld waarin er geen sprake zou zijn geweest van klimaatverandering. Gemiddeld ging het in 2024 dus om 41 extra dagen.
Maar dat wereldwijde gemiddelde geeft een enigszins vertekend beeld. Vooral kleine eilandstaten, zoals Nauru, Barbados en Saint Vincent en de Grenadines, werden erg zwaar getroffen, met meer dan 150 extra gevaarlijke hittedagen. Voor ons land gaat het om 26 extra dagen.
Voor het eerst 1,5 graad warmer
Sowieso zal 2024 de geschiedenisboeken ingaan als het warmste jaar ooit opgetekend, met een temperatuur die voor het eerst 1,5 graad Celsius hoger zal liggen dan het pre-industriële niveau. Dat is symbolisch belangrijk omdat die 1,5 graad Celsius als ondergrens was vastgelegd in het Klimaatakkoord van Parijs. Al betekent 1 jaar met dergelijke opwarming nog niet dat de doelstelling van Parijs niet langer levensvatbaar is.
Uitzonderlijke regenval
Naast uitzonderlijk warm werd 2024 ook gekenmerkt door uitzonderlijke regenval. Dat is op zich niet zo verrassend, aangezien warmere lucht meer vocht kan vasthouden. Daarnaast zorgt de opwarming van de oceanen er ook voor dat er meer water verdampt en er dus meer regen kan vallen. De twee organisaties brachten de extreme regenval in kaart door de vijf natste opeenvolgende dagen sinds 1994 met elkaar te vergelijken. Daaruit bleek dat in 2024 de zwaarste regenval werd geregistreerd in Centraal-Europa, delen van Australië, het zuidoosten van de Verenigde Staten en de Sahelregio.
Orkanen worden sterker
Climate Central becijferde ook dat elke orkaan het afgelopen jaar sterker werd als gevolg van de klimaatverandering, met hogere windsnelheden en meer schade tot gevolg. Volgens beide organisaties was 2024 dan ook een “uitzonderlijk jaar voor extreem weer”. WWA turfde 219 fenomenen die voldeden aan de criteria om onder de loep te worden genomen, waarvan er 29 nauwgezet werden bestudeerd. In 26 gevallen werd vastgesteld dat de extreme weerfenomenen verergerd waren als gevolg van de klimaatverandering. Die waren samen verantwoordelijk voor 3.700 doden.
“Nu 2024 op zijn eind loopt, onderstreept dit rapport dat de aantoonbare schade als gevolg van de door de mens veroorzaakte klimaatverandering geen verre dreiging is, maar een hedendaagse realiteit”, onderstreepte Friederike Otto, klimatoloog aan het Imperial College Londen en oprichter van WWA.
Aanbevelingen
Het rapport bevat ook vier aanbevelingen om de samenleving in 2025 beter te beschermen tegen extreme weerfenomenen en de gevolgen van de klimaatverandering: een snellere uitstap uit fossiele brandstoffen, betere earlywarningsystemen uitwerken, hittegerelateerde sterfgevallen nauwgezetter rapporteren en internationale financiering om ontwikkelingslanden te helpen beter het hoofd te bieden aan klimaatgerelateerde rampen.
