Milieu-econoom lanceert opvallend klimaatidee: ‘Geef volledige wereldbevolking basisinkomen’

De hele wereldbevolking voorzien van een basisinkomen zou niet alleen de wereldeconomie sterk opkrikken, zeggen Canadese economen. “Als dat basisinkomen gefinancierd wordt met een milieu-taks, slaan we twee vliegen in één klap.”

Milieu-econoom Rashid Sumaila van de Universiteit van British Columbia in Vancouver onderzocht oorspronkelijk hoe subsidies voor schadelijke visserij overal ter wereld afgebouwd zouden kunnen worden. Dat is moeilijk, want van die visvangst zijn veel mensen afhankelijk, met name in ontwikkelingslanden.

“Een van de manieren om dat op te lossen is een basisinkomen”, zegt hij. “Het laat toe om duurzaamheidsdoelstellingen te halen zonder het inkomen van mensen in gevaar te brengen.”

Kostprijs? 41.000 miljard dollar

Sumaila en zijn team werkten verder op dat principe en breidden het uit naar de hele wereldbevolking. In een studie in Cell Reports schatten de wetenschappers dat het zo’n 41.000 miljard dollar zou kosten om de hele wereldbevolking een basisinkomen te geven.

“Als je iemand een dollar geeft, zal hij of zij die uitgeven aan voedsel of huur”, legt Sumaila uit. “De huiseigenaar of winkelier die de dollar ontvangt, zal die op zijn beurt gebruiken voor eigen doeleinden, en zo voort. De dollar sijpelt dus door de samenleving en de economische impact is veel groter dan het originele bedrag van 1 dollar.”

CO2-vervuilers betalen

Het team onderzocht ook manieren om dat basisinkomen te financieren. Een belasting voor CO2-vervuilers alleen al kan zo’n 2300 miljard opleveren, schatten ze, genoeg om te voorzien in een basisinkomen voor alle mensen die in minder ontwikkelde landen onder de armoedegrens leven. Er zijn ook belastingen mogelijk op andere vervuiling, zoals plastic, en er kan geld gevonden worden in de afbouw van subsidies voor olie en gas of destructieve landbouw en visserij.

Dat zo’n aanpak kan werken, blijkt uit kleinschalige voorbeelden overal ter wereld, zeggen de onderzoekers. Ze verwijzen onder meer naar Indonesië. Dorpen die er een basisinkomen ontvingen, hebben aanzienlijk lagere ontbossingspercentages dan dorpen zonder basisinkomen.

“Het is niet eenvoudig om CO2-belastingen in te voeren, maar dat weerhoudt ons er als academici niet van om de cijfers die we hebben te rapporteren”, zegt hij. “En we belasten niet iedereen, alleen degenen die het milieu vervuilen. Zij moeten betalen voor de schade die ze hebben veroorzaakt.”

Nog meer voordelen

Een basisinkomen heeft nog meer voordelen, zeggen de wetenschappers, bijvoorbeeld bij een crisis zoals een pandemie of natuurramp.

“We zagen dat regeringen over de hele wereld tijdens Covid-19 allerlei programma’s bedachten om mensen te ondersteunen die plotseling hun vermogen verloren om een inkomen te verdienen”, zegt Sumaila. “Met een basisinkomen zouden we geen haastwerk nodig hebben.”