In partnership met Rolex
In het vroegere Tartaria zijn de wilde kamelen van de Gobi-woestijn met uitsterven bedreigd. De Chinese specialist in teledetectie Liu Shaochuang probeert de dieren te redden met de hulp van innovatieve ruimtevaarttechnologie. In 2023 ontving hij de Rolex Award for Enterprise.
Liu Shaochuang was de eerste Chinees op de Noordpool
De Chinese ruimtevaartwetenschapper Liu Shaochuang (zoon van landbouwers) is een bijzondere man. Hij droeg bij tot de ontwikkeling van de navigatiesystemen voor de Chinese maan- en Marswagens. Hij bracht de grote rivieren op aarde in kaart en bereikte in april 2002 als eerste Chinees solo en te voet de Noordpool.
Wilde kamelen kunnen overleven in de Gobi-woestijn
In 2011 begaf Liu Shaochuang zich naar de Gobi-woestijn, omdat de rotsachtige landschappen daar zich leenden om het prototype van de maanwagen Chang’e 3 te testen. De Gobi (Mongools voor ‘heel groot en droog’) is de grootste woestijn van Azië. Ze ligt in het zuiden van Mongolië en het noorden van China.
Daar zag Liu voor het eerst de wilde kamelen van Tartaria. Genoemd naar de Mongoolse stam de Tartaren, was Tartaria in de 20e eeuw de Europese benaming voor het gebied van de Oeral en Kaspische Zee tot aan de Stille Oceaan. Toen de Russen het veroverden, veranderden ze de naam in Siberië.
De wilde kamelen (Camelus ferus) leven al duizenden jaren in de dorre vlakten van de Gobi-woestijn. Met hun dikke, ruige pels en hun twee bulten zijn deze biologische unieke dieren prima uitgerust om de droogte en hitte te weerstaan.
Minder dan duizend kamelen in de Gobi-woestijn
Liu Shaochuang stelde vast dat de wilde kamelen zich in een kritische toestand bevonden. Hun populatie is drastisch gedaald. Naar schatting blijven er hooguit duizend exemplaren over. Dat ze met uitsterven bedreigd zijn, heeft meerdere oorzaken: klimaatverandering, verlies van habitat, roofdieren, jacht, ziekte, domesticatie, kruisbestuiving…
Liu zag hoe klimaatverandering en menselijke activiteiten de habitat van de kamelen merkelijk verkleinden. De dieren zagen zich gedwongen om te migreren naar hogere en koudere gebieden. Daar vallen ze makkelijker ten prooi aan wolven. Bovendien verhoogt de vermindering van waterbronnen het risico op ziekte.
Liu Shaochuang volgt de wilde kamelen dankzij teledetectie
De populatie wilde kamelen leeft verspreid in de Gobi-woestijn. Ze bestrijken een gebied van 200.000 km2. De uitgestrektheid en onherbergzaamheid maken het vrijwel onmogelijk om de dieren op het terrein te volgen.
Liu Shaochuang, gespecialiseerd in teledetectie – de observatie van het aardoppervlak met de hulp van satellieten – onderkende de mogelijkheden van ruimtevaarttechnologie. In mei 2012 werd de eerste tracker aan de hals van een wilde kameel bevestigd, intussen zijn het er zeven. Een wilde kameel met tracker wordt dankzij satellieten en gps-technologie gevolgd en bestudeerd vanuit een kantoor in Beijing.
“Vroeger konden we deze dieren alleen met het menselijke oog observeren”, vertelt Liu. “Wetenschappers waren aangewezen op de studie van hun hoefsporen en uitwerpselen.” Zelf keert hij nog geregeld naar de Gobi-woestijn terug en slaagt erin de progressie van de wilde kamelen te volgen. De vijandige omgeving, vol van onverwacht gevaar, schrikt hem niet af. “Niets is onoverkomelijk.”
De Chinese ingenieur bestudeert het gedrag en de omgeving van de wilde kamelen in de Gobi-woestijn
Dankzij ruimtevaarttechnologie kan Liu Shaochuang de kudden wilde kamelen in de Gobi-woestijn identificeren en beter bestuderen. Hij volgt hun dagelijkse verplaatsingen en migratieroutes door weidse en woeste gebieden. “We zien waar ze naartoe trekken en waar ze gaan drinken.”
Liu observeert ook hun habitat. Hij evalueert de impact van de klimaatverandering op de omgeving en registreert hoe de ecosystemen er veranderen. “Bepalen waar de wilde kamelen van Tartaria naartoe trekken en waar ze gaan drinken, en de bedreigingen monitoren waarmee ze geconfronteerd worden, dat alles helpt ons om ons beter te organiseren om hun waterbronnen te beschermen en hun beschermingszone af te bakenen.”
Computermodellen op basis van verschillende klimaatscenarios en de wisselwerking met mensen en andere herbivoren helpen Liu en zijn team om voor de wilde kamelen schuilplaatsen te installeren; plekken die op de lange termijn de beste kansen op overleving bieden.
Het model van Liu Shaochuang ten dienste van andere bedreigde soorten
De gegevens die Liu Shaochuang verzamelt, zijn cruciaal bij de creatie van twee nieuwe, grote beschermde zones: het China Wild Camel National Park en het China-Mongolia Cross-border Wild Camel Nature Reserve.
Liu ziet zijn acties voor de wilde kamelen slechts als een begin. Hij hoopt dat zijn model ook wordt uitgerold om andere bedreigde diersoorten te beschermen. Zoals het sneeuwluipaard en de tijger in Siberië: “Als we die niet helpen, zullen ze aan dezelfde risico’s worden blootgesteld als de wilde kamelen van Tartaria.”
Liu Shaochuang ontving de Rolex Award for Enterprise
In 2023 ontving Liu Shaochuang de Rolex Award for Enterprise. De Award ondersteunt zijn veldwerk: bijkomende trackers op kamelen aanbrengen, biologische stalen verzamelen, toestellen ontwikkelen of aankopen om de ziektes te monitoren en 40 satellieten laten functioneren.
Dankzij de Rolex Award for Enterprise kan Liu zijn onderzoek verder verdiepen en zijn kennis delen ten dienste van het algemeen belang. Zijn bevindingen zijn alvast fundamenteel voor zijn samenwerking met organisaties die de twee beschermde zones voor wilde kamelen inrichten en beheren.
Lees ook | Rolex kondigt de vijf laureaten van de 2023 Rolex Awards for Enterprise aan
Drie vragen aan Liu Shaochuang
Waarom kandideerde u voor de Rolex Award for Enterprise?
“De Rolex Award heeft een belangrijke internationale uitstraling. We wisten dat die prijs veel aandacht op ons project zou vestigen, wat cruciaal is voor de kamelen.”
Wat betekent het voor u om Laureaat te zijn?
“Het is zeer bemoedigend. Ik hoop dat deze Award de mensen rondom mij motiveert om hard te werken en deze kans te grijpen om onze technische kennis in andere domeinen te ontplooien.”
Welke doelen helpt de Rolex Award for Enterprise te bereiken?
“Deel uitmaken van het Rolex Perpetual Planet Initiative vestigt de aandacht van verschillende sectoren op onze projecten om de kameel te beschermen. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat de overheid middelen investeert in de bescherming en het onderzoek van de wilde kamelen.”
Rolex steunt personen en organisaties die voor de problemen van de planeet oplossingen zoeken en ontwikkelen en die zo bijdragen tot het verbeteren van de wereld en bewaren van de planeet voor de volgende generaties. In deze serie zet Knack deze inspanningen in de kijker. Knack realiseerde die verhalen in volle redactionele onafhankelijkheid.
Ontdek hier het vorige artikel uit de serie: Beth Koigi zet luchtvochtigheid om in zuiver water
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier