Koralen redden is race tegen de klok: onderwaterluidsprekers bieden hoop 

Het aantal koralen in de oceanen kan tegen 2050 met 90 procent zijn afgenomen. Een mogelijke aanpak om ze te redden is het gebruik van onderwaterluidsprekers.

Het gaat niet goed met de zogenaamde ‘regenwouden van de oceanen’. En dat is geen goede zaak. Een kwart van alle zeedieren leeft immers in koraalriffen en de riffen zijn belangrijk voor kustbescherming en om stormen te verzachten. Mensen uit kustgebieden zijn bovendien afhankelijk van koraalriffen als toeristische attractie.

Wat zijn koralen?

Koralen zijn piepkleine diertjes die een kalkskelet rond hun lichaam bouwen, dat de basis van een rif vormt. Ze leven in symbiose met kleine eencellige algen. Deze organismen gebruiken zonlicht om kooldioxide om te zetten in suiker en zo de koralen te voorzien van het voedsel dat ze nodig hebben.

Maar als het water te warm wordt, produceren de algen meer schadelijke stoffen in plaats van voedingsstoffen. Het koraal stoot de vitale algen af en verbleekt. Als er zich niet snel nieuwe algen vestigen, sterft het koraal, het gaat ‘dood van de honger’.

Als de koraalsterfte in dit tempo doorgaat, kan in 2050 tot 90 procent van alle koraalpopulaties dood zijn. De redenen hiervoor zijn onder andere overbevissing, maar ook de toenemende hoeveelheid plastic afval in de oceanen.

‘Maar de grootste stressfactor die we de laatste jaren zeker zien, is de klimaatverandering en de steeds frequentere en intensere hittegolven’, aldus de Duitse mariene bioloog Jessica Reichert. ‘Dit is waarschijnlijk de reden waarom we nu aan het begin staan van de vijfde massale verbleking in slechts acht jaar tijd.’

Koralen kweken?

Een start-up in Dubai wil de koraalriffen herstellen met behulp van kleine stukjes koraal die zo resistent en hittebestendig mogelijk zijn. Het bedrijf beweert tegen 2023 30.000 koralen te hebben geplant in beschadigde koraalriffen in de Caribische Zee.

‘We controleren de omgeving van het koraal, waardoor ze zich beter kunnen wapenen tegen klimaatverandering’, zegt koraalboer Ahmed Hamdy. ‘Met dit systeem, dat een gesloten lus is, kunnen we de temperaturen, de lichtintensiteit en de golven regelen. Op deze manier creëren we een omgeving die de koralen sterker maakt dan gewone koralen, zodat ze daadwerkelijk kunnen overleven in de oceaan.’

De groei van deze koralen is naar verluidt tot 50 keer sneller dan in de natuur. In het laboratorium van de start-up worden ongeveer 1000 stukken koraal bewaard. Deze worden herhaaldelijk in meerdere kleine stukjes gesneden. Het resultaat: alle stukken koraal groeien terug – en kleinere stukken groeien bijzonder snel. Na zes tot twaalf maanden zijn ze groot genoeg en worden ze overgebracht naar zee.

Er zijn soortgelijke projecten over de hele wereld. In Australië bijvoorbeeld worden tot 2030 elk jaar tien miljoen nieuwe, hittetolerante koralen uitgezet.

Jessica Reichert is sceptisch over de vraag of dit op grote schaal kan werken. ‘Je kunt de gezondheid van het rif maar heel lokaal verbeteren. Als je erover nadenkt, het Groot Barrièrerif is ongeveer zo groot als Italië. Stel je voor dat we Italië of iets van die grootte willen herkoloniseren met kleine koraalfragmenten? Het is moeilijk voor te stellen dat we dat kunnen.’

Akoestische methode

Daarom wordt er momenteel onderzoek gedaan naar andere benaderingen. Bijvoorbeeld een akoestische methode die is getest in het Caribisch gebied. Het idee erachter: koralen kunnen zich op verschillende manieren voortplanten, onder andere door ei- en zaadcellen die elkaar ontmoeten en samensmelten. Hierdoor ontstaan kleine larven, die zich vervolgens nestelen en zich ontwikkelen tot volwassen koralen.

In het onderzoek werden onderwaterluidsprekers gebruikt om de drukte van de onderwaterwereld na te bootsen. Als koraallarven de geluiden van een intact ecosysteem horen, zijn ze eerder bereid zich te vestigen op beschadigde riffen – wat ze anders minder snel zouden doen.

‘Het is niet helemaal duidelijk hoe goed dit zal werken’, zegt Reichert. ‘Het moet verder getest worden. We staan nog helemaal aan het begin. Het is moeilijk om dit soort experimenten in het rif uit te voeren, omdat er veel factoren zijn die een externe invloed hebben.’

Race tegen de klok

Koralen redden is nochtans een race tegen de klok. Naarmate het aantal hittegolven toeneemt, wordt het interval tussen de golven steeds korter, momenteel ongeveer twee tot drie jaar. Dit is niet genoeg tijd voor een koraalrif om zich volledig te herstellen.

‘De kans is groot dat we sommige koralen verliezen, andere zijn resistent’, aldus Reichert. ‘Helaas verliezen we vaak de koralen die zeer vertakt en complex zijn. En als gevolg daarvan zullen we waarschijnlijk ook de structurele complexiteit van de koraalriffen verliezen. Het is zeer waarschijnlijk dat de koralen van locatie zullen veranderen, dat ze zullen verdwijnen uit de bijzonder warme regio’s en dat we steeds meer koraalriffen zullen vinden in de wat koudere regio’s.’

Als de riffen uit balans raken, kan dit drastische gevolgen hebben voor het hele mariene ecosysteem. Om de koraalriffen op de lange termijn te redden, moet de klimaatverandering worden beperkt.