Niet-bederfelijke voedingswaren zoals koffie koolstofvrij transporteren? Het kan. Dat bewijst het jonge team van Javry met zijn Comuneros-variëteit, die per zeilschip wordt ingevoerd.
Het staat vanonder op de verpakking. Onder de naam (Comuneros), de plaats van herkomst (Aratoca, Santander, Colombia), de hoogte (1700 m), de variëteit (100% Arabica), de naam van de producent (Oscar Daza) en de beschrijving (‘Een uitzonderlijke koffie met een gastronomisch profiel waarin vleugjes karamel, vanillesuiker en cacao terug te vinden zijn en een subtiele fruitige toets’): “Koffie geïmporteerd per zeilschip!”. Met uitroepteken, om het bijzondere karakter van dit pakje biokoffie te benadrukken. Een karakter dat herinnert aan een legendarisch verleden, bevolkt door piraten en avonturiers. Maar dat ook veel hoop koestert voor de toekomst. Dit pakje Javry-koffie is immers het tastbare bewijs dat andere, veel minder koolstofintensieve manieren van goederentransport mogelijk zijn. Met dank aan de wind, een hernieuwbare en niet-vervuilende energiebron.
‘Het vervoer van deze koffie per zeilboot kost 4 euro per kilo. Normaal is dat 20 cent, dus 20 keer minder’, legt Pierre-Yves Orban uit, medeoprichter en technisch directeur van Javry, een klein Belgisch bedrijf dat koffie levert aan particulieren, bedrijven en in bulk aan een aantal winkels. De koffie wordt gebrand in Bièvre en opgeslagen in Schaarbeek. ‘Maar we verrekenen die 4 euro niet rechtstreeks in de eindprijs voor de consument. Wij nemen een deel van het verschil voor onze rekening. We willen ons steentje bijdragen aan deze ecologische innovatie, zodat de impact voor onze klanten kleiner is. Het is niet meer dan normaal dat elke schakel in de keten een deel van de inspanning op zich neemt. We gaan minder verdienen aan deze koffie, maar willen tonen dat het kan en mensen bewust maken.’
Wild idee
De 31-jarige IT-engineer uit Jodoigne runt Javry sinds 2017 met zijn partner en jarenlange vriend Maxence Lacroix. ‘Javry is een samentrekking van Java, het Indonesische eiland dat beroemd is om zijn koffie, en delivery’, legt hij uit. ‘Oorspronkelijk was Javry een koffiebesteldienst aan huis voor particulieren, met elke maand een andere koffie.’ In het begin lag de focus op de kwaliteit van de aangeboden koffie, maar al snel verschoof die naar eerlijke handel en traceerbaarheid. ‘We wilden weten waar onze koffie vandaan komt’, vertelt Pierre-Yves Orban. ‘We wilden er zeker van zijn dat de producenten correct betaald worden en dat het werk goed gedaan wordt, met respect voor het land en via duurzame landbouw.’
Daarom ging Javry in zee met het Franse sourcingbedrijf Belco in Bordeaux. Dat brengt agronomen die gespecialiseerd zijn in koffie samen met logistieke experts om het transport te beheren, in rechtstreeks contact met de producenten. ‘Belco vindt de coöperatieven en producenten, maar begeleidt hen ook’, vervolgt Pierre-Yves Orban. ‘Om ze te helpen over te schakelen op bio en hun droogsysteem te verbeteren. Dat schept een band. Wij engageren ons om gedurende enkele jaren koffie van hen te kopen, waardoor de telers kunnen investeren.’
Het was Belco’s CEO, Alexandre Bellangé, die de twee Javry-partners vertelde over zijn wilde idee om koffie te importeren per zeilschip. Ze lanceerden het project samen met een ander Frans bedrijf, TOWT (Transoceanic Wind Transport), dat goederentransport per zeilschip nieuw leven wil inblazen. Het Belgische duo engageerde zich, samen met enkele andere Franse branders, om een deel van de lading te kopen: 3 van de ingevoerde 22 ton. Niet veel vergeleken met de 50 ton koffie die Javry elk jaar verkoopt, maar het is een eerste stap. ‘Het is een kleine hoeveelheid in vergelijking met ons totale volume’, geeft Pierre-Yves Orban toe, ‘maar voor ons als koper zijn de transportkosten per kilo veel hoger omdat we de 16 bemanningsleden moeten betalen, omdat we veel minder vervoeren (ter vergelijking, een normaal containerschip kan 38.000 ton vervoeren) en omdat de reis langer duurt. De Atlantische oversteek duurt twee maanden. Het schip verliet Colombia op 8 december 2021 en kwam op 7 februari in Bordeaux aan. We hebben de koffie in maart gekregen en aan het eind van de maand hebben we de eerste branding gedaan. Nu branden we hem elke week.’
Tot 1.100 ton
Comuneros is de duurste koffie in het Javry-assortiment, maar kost slechts enkele euro’s meer dan de variëteit die er net onder staat in de prijslijst. Met een aanzienlijke toegevoegde waarde, die veel succes heeft. ‘Vooral bij onze particuliere klanten’, zegt Pierre-Yves Orban. ‘Die zijn gevoeliger voor dit argument dan bedrijven, en erg ontvankelijk voor koffies met een verhaal. Ze zijn bereid de prijs te betalen voor koffie die beantwoordt aan hun waarden.’
Javry is erg ambitieus voor zijn duurzame import: 50% per zeilschip tegen 2025. ‘Ik denk dat het kan’, zegt de medeoprichter. TOWT, dat sinds 2011 actief is en tot nu toe (eeuwen)oude gerenoveerde tweemasters chartert, wil heel binnenkort een versnelling hoger schakelen. ‘Dit transport heeft hen geholpen het grote publiek maar ook particuliere investeerders te sensibiliseren’, benadrukt Pierre-Yves Orban. ‘Ze hebben de nodige fondsen ingezameld om te beginnen met de bouw van een zeilschip dat tot 1.100 ton kan vervoeren.’ Dat eerste buitengewone zeilschip zal in juni 2023 te water worden gelaten. En tegen 2026 volgen nog drie gelijkaardige schepen, om een efficiënt en concurrerend alternatief te bieden voor het traditionele zeevervoer dat te lijden heeft onder de stijgende kosten van fossiele brandstoffen. Een echte groene vloot dus, en een hoopvol vooruitzicht dat het genieten van deze koffie nog intenser maakt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier