Kleren bekleed met een laag levende en ademende micro-organismen? Het klinkt als sciencefiction, maar de eerste stukken liggen al in de high fashion boetiek. Dankzij Post Carbon Lab, een kleine startup met grote ambities.
We trappetextielindustrie n een open deur in als we textiel een vervuilende industrie noemen. Tien procent van de menselijke CO2-uitstoot wordt aan de productie van textielvezels toegeschreven. Het verven van textiel is verantwoordelijk voor 20 procent van de globale waterverontreiniging. Kleding, zeg maar de modesector, weegt zwaar door in dit sombere plaatje.
Het ontbreekt nochtans niet aan initiatieven om de sector schoner te maken. Van recyclage tot upscaling over jeans die niet gekocht maar geleased wordt, we hebben in deze reeks al vaak aandacht besteed aan ideeën om de productie groener en de afvalberg kleiner te maken.
Toch springt Post Carbon Lab eruit. De in Londen gevestigde start-up werd opgericht door het Taiwanees-Belgisch koppel Dian-Jen Lin en Hannes Hulstaert. Wat krijg je als je opleidingen in duurzame mode, architectuur, design, gedragspsychologie en klimaatwetenschap samengooit? Een startup met radicaal vernieuwende technologie en een holistische visie op de mode-industrie die pas echt duurzaam zal worden na een paradigmaverschuiving bij zowel producenten als consumenten.
Fotosynthese
Om met de meest spraakmakende innovatie te beginnen: Photosynthetic Coating. In het productieproces is coating de laatste stap. Door een of meerdere lagen aan te brengen verwerft de stof eigenschappen zoals slijtvastheid of resistentie tegen water of vuil. Traditioneel worden daarvoor chemische producten zoals polymeren gebruikt.
Niet zo bij fotosynthetische coating: kleren – denk bijvoorbeeld aan jurken, t-shirts, hemden of poncho’s – worden met een laag micro-organismen bekleed. Zoals alle levende organismen hebben deze bacteriën voedsel en zuurstof nodig.
‘Dat gaat via fotosynthese, zoals bij planten en bomen’, zegt Dian-Jen tijdens een videocall. ‘Ze volgen dezelfde cyclus: overdag absorberen ze CO2 en produceren ze zuurstof, en ’s nachts geven ze weer CO2 af’.
De analogie gaat verder. Planten en bomen zijn CO2-negatief, zolang er geen sprake is van een menselijke tussenkomst zoals verbranden van hout of kappen van bossen. ‘Met photosynthetic coating repliceren we dat effect’, zegt Dian-Jen. ‘Zowel tijdens de productie als het gebruik wordt CO2 opgeslagen, op voorwaarde natuurlijk dat de gebruiker er op de juiste manier mee omspringt’.
Het zet een mens aan het dromen. Van steden waar niet alleen parken voor zuurstof en verkoeling zorgen, maar ook de mensen die er wonen of rondlopen. Een met fotosynthetische coating bewerkte T-shirt van L-formaat genereert onder optimale omstandigheden evenveel zuurstof als een jonge boom. De vergelijking valt te lezen op de website van Surface Tension, een digitale tentoonstelling over de relatie tussen nieuwe materialen en het menselijk lichaam.
Post Carbon Lab pakt er uit met een creatie van de Canadese modeontwerpster Olivia Rubens. Het ensemble, gemaakt met organisch katoen, linnen en tencel, ziet eruit zoals gewone haute couture, oogstrelend fraai.
‘Veel mensen verbazen zich daarover’, zegt Dian-Jen met pretoogjes. ‘Bij een coating met levende micro-organismen stellen ze zich iets groen en slijmerigs voor. Maar het ziet er heel normaal uit. Onzichtbaar, zoals eender welke coating’.
De gebruiksaanwijzing voor klanten is minder banaal. Net zoals planten moeten de kleren geregeld met de spuit worden bevochtigd, anders stokt de fotosynthese. Om dezelfde reden is opslag in gesloten, donkere kleerkasten uit den boze. ‘Het vergt een mentale omslag, zowel in de productie, distributie als bij de klant’, geeft Dian-Jen toe. ‘We lopen ver voorop, ik schat dat het nog vijf tot tien jaar zal duren vooraleer deze technologie rijp is voor de industrie. Tot dusver hebben we pilots afgeleverd, in samenwerking met onder anderen Stella McCartney en Alexander McQueen. Dat partnerschap was voor ons belangrijk om vertrouwen te wekken in de industrie. Dat is gelukt, we merken veel belangstelling bij bekende modehuizen’.
Post Carbon Lab, intussen een zaak van vier researchers, blijft de technologie verfijnen. Zo moet de “levensverwachting” van de coating omhoog. In labo-omstandigheden ging de fotosynthese tot twee jaar door, bij klanten lig de gemiddelde termijn op drie maanden.
Kleuren met blauwwier
Een snellere opschaling wordt verwacht van een tweede huisspecialiteit. Microbial Colouration, of kleuren van textiel met pigmenten op basis van bacterieën of algen. Anders dan bij fotosynthetische coating wordt de duurzaamheidswinst uitsluitend tijdens het productieproces geboekt. Die is evenwel zeer aanzienlijk. Verven op basis van bacterieën of algen vervangen pigmenten die uit fossiele bronnen worden gewonnen. Met een zware tol voor het klimaat, want per kilo synthetisch pigment gaat er tot 550 kilo CO2 de atmosfeer in. Er zijn ook pigmenten van dierlijke of plantaardige oorsprong, producten dus van de industriële landbouw met ingebakken nadelen zoals ontbossing en gebruik van bestrijdingsmiddelen.
Hoe microbial colouration werkt? ‘Alle micro-organismen hebben een specifieke kleur’, legt Dian-Jen uit. ‘Dat is evolutionair bepaald, de pigmentatie beschermt tegen omgevingsfactoren zoals temperatuurschommelingen of UV-straling. We maken gebruik van micro-organismen die we lokaal aantreffen, onder meer algen zoals blauwwier. Uiteraard proberen we in te spelen op de vragen naar bepaalde tinten vanuit de industrie. Niet alleen voor het kleuren van textielvezels, de technologie werkt ook goed voor polymeren’.
Afrekenen met de oude wereld
Wordt Post-Carbon Lab ooit een unicorn die naar de beurs trekt of voor een waanzinnig bedrag door een hedgefund of modegigant wordt overgenomen? Dian-Jen kan alleen maar lachen om deze vraag die naast de kwestie blijkt te zijn. Zeker, Post Carbon Lab ontwikkelt grensverleggende technologie, maar dat is maar een stuk van het verhaal. Een belangrijk hoofdstuk is de interne werking: kantoor en labo bestaan hoofdzakelijk uit recupmateriaal. ‘We zetten ons af tegen kapitalistisch efficëntiedenken in biotech research’, zegt ze. ‘Waarom moet alles nieuw zijn in een labo? Incubators, bioreactoren, petrischalen, het wordt gekocht en na eenmalig gebruik afgedankt. Omdat het zo goedkoop is? Dat is een verwerpelijk argument’.
We staan voor een lange en moeilijke strijd tegen machtige belangengroepen zoals de polyesterproducenten.
De echte missie van Post Carbon Lab is duizelingwekkend ambitieus: de hele industrie herdenken vanuit een holistische visie op mode en textiel. Carbon financing, carbon accounting, impact assessment, life cycle assessment, bij het afrekenen met de oude wereld komt veel jargon kijken.
‘We moeten een kwantumsprong maken’, zegt Dian-Jen. ‘De textielindustrie is nog zeer ouderwets, we gebruiken machines die amper geëvolueerd zijn sinds de Industriële Revolutie. We staan voor een lange en moeilijke strijd tegen machtige belangengroepen zoals de polyesterproducenten. Zestig procent van alle textielvezels bestaan uit polyester, daar zijn miljarden mee gemoeid. Ook de consument moet anders gaan denken over mode en textiel. 20 tot 40 procent van wat in onze kleerkast hangt, wordt nooit gedragen. Die mentaliteit moeten we veranderen, dwars tegen de huidige trend van ultrafast fashion in’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier