Fietsvakanties steeds populairder, ondanks obstakels: ‘Wallonië is veruit de minst geschikte regio om te fietsen’

De fiets als reismiddel zit in de lift, met dank aan de coronacrisis. Duurzamer, flexibeler, dichter bij de lokale cultuur: de fiets overtuigt zelfs de meest onsportieve reizigers.

Lucie, 27 jaar, is een van die Belgen die besloot om de wereld op twee wielen te ontdekken. Haar bestemming: Bordeaux. Maar Lucie is flexibel over de bestemming: “Als ik om de een of andere reden ergens anders terechtkom, is dat echt niet erg. Het is niet de bestemming die belangrijk is, het is de reis”, vertrouwt ze ons toe na al 980 kilometer in de wielen.

Van RAVeL tot EuroVelo

Hoeveel Belgen precies jaarlijks op fietstocht gaat, is niet duidelijk, maar er is wel een toename van initiatieven om het fietsen in België en in heel Europa te vergemakkelijken. Er zijn een aantal regionale routes in België, zoals de RAVeL in Wallonië, de Promenade Verte in Brussel, de Icoonroutes in Vlaanderen en de netwerken van hubs.

Reisbureaus die gespecialiseerd zijn in het organiseren van fietsroutes en labels die een warm onthaal voor fietsers garanderen (het Bike Friendly-label bijvoorbeeld) worden steeds populairder. De NMBS staat ook in de top 3 van spoorwegdiensten in Europa voor reizen aangepast aan fietsers, volgens een recente studie van Pro Velo, dat als doel heeft fietsen toegankelijk te maken voor iedereen door particulieren, overheden, scholen en bedrijven te ondersteunen.

In Europa biedt het EuroVelo-netwerk 17 langeafstandsfietsroutes door een veertigtal landen, waarvan er vijf door België lopen. Het was via één van deze routes dat Lucie een groot deel van Frankrijk doorkruiste: EuroVélo 3, ook bekend als de “pelgrimsroute”, verbindt de pelgrimsroutes van Santiago de Compostela in Spanje met Trondheim in Noorwegen, via Frankrijk, België en Denemarken.

Met vijf EuroVelo-routes die door België lopen, is België in dit opzicht bijzonder goed bedeeld. In 2019 werd ook de route “La Meuse à vélo”, die de rivier in Frankrijk en België volgt tot in Nederland over 1.050 kilometer, toegevoegd aan het Europese netwerk. Volgens Pro Velo registreerde het Waalse deel van EuroVelo 5, de Via Romea Francigena, in 2023 gemiddeld 384 passages per dag en werd daarom uitgeroepen tot “route van het jaar”.

Ondanks deze vele initiatieven is er nog een lange weg te gaan voordat de fiets voorrang krijgt op de auto of zelfs het vliegtuig. Terwijl sommige Europese landen, zoals Zweden, Luxemburg en Nederland, bijzonder geschikt zijn voor de dagelijkse fietsrit, zijn andere regio’s dat veel minder.

Voor Annick en Vincent, een Belgisch koppel dat gewend is om lange fietstochten te maken, staat één ding vast: “Wallonië is veruit de minst geschikte regio om te fietsen”, zowel door de staat van de wegen als door het gebrek aan infrastructuur voor fietsers.

“Het Waalse wegennet is niet het beste voor fietsers”, klaagt Jonathan Haynes van Traject, een bedrijf dat gespecialiseerd is in duurzame mobiliteit in België. “Wanneer je de RAVeL verlaat en over gewestwegen rijdt, worden fietsers meer geconfronteerd met gevaar”, voegt de specialist eraan toe, die niettemin een wil tot verbetering vaststelt aan de kant van de Waalse autoriteiten.

Reizen met de fiets betekent langzamer reizen

Met zo’n 20 kilo bagage op haar frame heeft Lucie, de jonge avonturierster, al tien dagen lang de wegen van België en daarna Frankrijk doorkruist. Vanuit Brussel heeft ze nooit een ander vervoermiddel gebruikt en ze is pas van plan om de trein naar huis te nemen als ze haar bestemming heeft bereikt. “Langzamer en ecologischer reizen is haar belangrijkste drijfveer”, legt ze uit.

Hoewel er veel alternatieven zijn om milieuvriendelijker te reizen, zijn er maar weinig die er prat op gaan nul gram CO2 te produceren, ongeacht de afgelegde afstand. Daarom is fietsen uitgegroeid tot hét groene vervoersmiddel bij uitstek, of je nu naar je werk reist, slechts een paar kilometer van huis, of naar het zuiden van Europa.

Fietsen belichaamt ook alle kenmerken van “slow travel”, ook bekend als “slow tourism”, oftewel reizen met respect voor het milieu, maar vooral tijd nemen om te genieten van de diversiteit van het landschap en de lokale cultuur op te snuiven.

Zullen deze redenen genoeg zijn om nog meer Belgen ervan te overtuigen om op hun volgende reis hun SUV met ingebouwde airco of hun goedkope retourvlucht van 55 euro te laten voor wat ze zijn en te kiezen voor een ‘eenvoudige’ fiets? Lucie is in elk geval niet van plan om haar tweewieler snel op te geven.