De voordelen van een zero waste leven: ‘Je bespaart tijd en wordt minder verleid’

Sylvie Droulans is Zero Waste Superheldin en wil een leven zonder afval toegankelijk maken voor iedereen. En het werkt.

Af en toe hebben we rolmodellen nodig om te bewijzen dat sommige dingen mogelijk zijn. Om de weg te bereiden, zodat de anderen volgen. Voor Sylvie Droulans is Béa Johnson zo’n inspirerend figuur, een Française die in de VS woont en een pionier is van de zero waste. Ze haalde wereldwijd de headlines met haar pot die het volledige jaarlijkse afval van haar gezin van vier personen bevat.

Wanneer de Brusselse in 2015 een artikel leest over de levensstijl van de Californische, is dat een openbaring. ‘Het raakte me echt, want wij waren ook een gezin van vier dat elke week een vuilniszak buitenzette’, herinnert ze zich. ‘Béa Johnson lijkt bovendien op iedereen. Vaak hebben we het beeld van de milieuactivist als een randfiguur. Ook in ons gezin zijn we net als iedereen. We stellen ons gewoon vragen over ons gedrag.’

Toevallig komt Béa Johnson een conferentie geven in Namen. Sylvie is erbij en diezelfde avond stelt ze haar man voor om voor zero waste te gaan. Het gezin doet al veel: biovoeding, groepsaankopen van groenten rechtstreeks bij de producent, een collectieve moestuin en compost, zonnepanelen, zoveel mogelijk fietsen … ‘Maar we waren één ding vergeten, namelijk afval, dat een grote impact heeft op onze samenleving’, zegt ze. ‘Het opende mijn ogen.’

En of er werk aan de winkel is: de Belg produceert meer dan 400 kilo afval per jaar. Een groot deel van dit afval bestaat uit plastic. En hoewel een deel ervan gerecycleerd wordt, komt het grootste deel terecht in de oceanen en in de bodem. Met ernstige vervuiling en bedreigingen voor de menselijke gezondheid (microplastics) tot gevolg.

Boodschappen doen in de bulkwinkel

De dag na de conferentie gaat Sylvie, mama van twee dochters en opgeleid in marketing en communicatie, naar haar gebruikelijke supermarkt, vastbesloten om zero waste-boodschappen te doen. Maar het zicht van schappen vol verpakte en zelfs oververpakte producten is een grote teleurstelling. Sylvie komt buiten met een lege kar en beseft dat ze haar manier van winkelen moet heruitvinden.

‘Ik begon te zoeken naar winkels bij ons in de buurt. Enkele biowinkels boden pasta, rijst en granen in bulk aan. Maar ik had verpakkingen nodig. Ik begon mijn eigen bulktassen te maken, bokalen en dozen te bewaren. De eerste boodschappen in een bulkwinkel duren misschien iets langer dan in een supermarkt, want het is een andere manier van winkelen. Een leerproces, maar het gaat snel en is niet moeilijk. Hoe vaker je het doet, hoe natuurlijker het wordt. Uiteindelijk bespaar je zelfs tijd: je staat zelden in de rij aan de kassa, hoeft je geen zorgen te maken over het kiezen van merken en promoties, en wordt minder verleid door dingen die je niet nodig hebt. Een van de vooroordelen is dat je niet alles kan vinden, maar in 90 procent van de gevallen is dat niet waar.’

Sylvie creëert ook een netwerk van plaatsen die aanvankelijk niet als bulk worden beschouwd. ‘Ik moest bijvoorbeeld naar mijn slager durven gaan met mijn doosjes en hem vragen om het vlees erin te doen. Ik kreeg snel ja’s, bijna nooit een nee.’

En handelaars die vrezen dat ze zich op illegaal ijs begeven door op haar vraag in te gaan, verwijst ze graag naar de website van het FAVV (Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen). Daar staat duidelijk dat de praktijk is toegestaan zolang die in overeenstemming is met de wet en geen enkel risico voor de consument inhoudt. ‘Dat stelt hen gerust’, zegt ze.

Na enkele maanden van research naar zero waste – waarbij ze ook haar eigen poetsmiddelen probeert te maken – lanceert Sylvie de blog Zéro Carabistouille. Ze wil er familie en vrienden mee informeren over haar nieuwe levensstijl en tips, recepten en goede adresjes delen. Sylvie wordt stilaan zelf een inspirerend rolmodel. Al snel wordt ze uitgenodigd om conferenties te geven, evenementen te organiseren en boeken te publiceren (Le Zéro déchet sans complexes! en Zéro déchet: guide pratique pour toute la maison, uitgegeven door Racine. Haar derde boek verschijnt in oktober).

Starten en niet meer achterom kijken

Covid had voor Sylvie Droulans ook een positieve kant: meer tijd om andere projecten te ontwikkelen. De Brusselse wil haar conferentieformule vernieuwen en gaat te rade bij een regisseuse, Cécile Delberghe. Die moedigt haar aan om van haar verhaal een echte show te maken. In oktober 2021 gaat La Revanche du lombric (De wraak van de regenworm) in première, een onewomanshow met informatie, anekdotes, ervaringen, liedjes, video’s, een praatgrage regenworm en vooral een zero waste superheldin.

Maar omdat onze ecoheldin niet alleen wil blijven, heeft ze een Zero Waste Academy opgericht: online trainingen verspreid over enkele maanden, met video’s, groepscoaching en gasten. ‘Het is een project dat ik in volle lockdown lanceerde om mezelf heruit te vinden in een periode waarin ik geen lezingen of presentaties kon geven. Tot nu toe hebben al een honderdtal mensen de academie gevolgd en ze vertellen me allemaal dat ze na vier maanden veranderd zijn. Dat er bepaalde mechanismen zijn gestart en ze niet meer achterom kijken.’

Al die activiteiten worden aangevuld door de vereniging ConsomAction, het ‘eerste netwerk van Belgische professionals die een duurzame, lokale en afvalvrije consumptie verdedigen’. ConsomAction verenigt bulkhandelaars, productverwerkers die werken met een zero waste-aanpak (bv. door herbruikbare verpakkingen voor te stellen), horecazaken en mensen die sensibiliseren rond zero waste. ‘Het doel is samen nadenken over gemeenschappelijke projecten, de politiek bewust maken van het bestaan van de sector en strijden tegen de groeiende greenwashing’, besluit Sylvie.

Met haar aanstekelijk enthousiasme waarmee ze iedereen aanmoedigt trots te zijn op elke kleine stap, heeft Sylvie Droulans alles van een superheldin. Wonder Woman, zonder het afval.