‘De meeste waterbesparingstips zijn bullshit’

Wie echt zijn steentje wil bijdragen aan de strijd tegen de droogte moet meer doen dan minder lang douchen, weet Louis De Jaeger.

Leve de droogte! Onbeschaamd neem ik iedere ochtend een douche van een half uur en geniet ik er mateloos van om in volle zon mijn plantjes een overvloed van water te geven. Ik zit immers nog steeds in de top 1 procent van meest waterzuinige Belgen die er rondlopen: ik eet plantaardiger.

Campagnes om water te besparen tegen de droogte zijn goed bedoeld. Met enkele minuten douchen per dag zouden de meeste stervelingen genoeg moeten hebben om hun momentje van ontspanning te ervaren. Drinkbaar water doen verdampen op gladgeschoren biljartlakengazons is een pure misdaad. Toch slaan de meeste ‘lijstjes tegen de droogte’ de bal volledig mis, ondanks hun goede bedoelingen. Dit is jammer aangezien ons grondwater op sommige plekken met meer dan honderd meter gedaald is en Vlaanderen stilaan in een woestijn verandert.

Als Wallonië de spreekwoordelijke kraan dichtdraait komt er onvoldoende water via rivieren en kanalen binnen om Vlaanderen te bevoorraden. België staat in de top 5 van grootste verbruikers van grondwater. Als je op de Europese kaart naar Vlaanderen kijkt, dan kleuren we rood. Het beroep dat hier het meest onder te lijden heeft is de landbouwer, van wie de velden onvoldoende organische stof bevat om water vast te houden. Drie extreme hete droge zomers en Europa heeft een hongersnood. Boeren gaan nu al uit pure wanhoop water halen over de grens of stiekem uit onze poel.

We hebben allemaal geleerd dat we het meeste water kunnen besparen door een baksteen in de wc-bak te leggen, een spaarknop te installeren, onze douchekop te vervangen en de planten water te geven als de zon weg is. Dit zijn allemaal zeer nuttige tips die je best ook opvolgt. Toch zijn deze droogtetips in het grotere plaatje bullshit en slechts een druppel op de hete plaat. Amper een drietal procent van ons water verbruiken we in ons eigen huis. De rest verbruiken we zonder dat we het beseffen.

Meer dan 90 procent van het water dat wij als Belg verbruiken, komt voort uit de landbouw. Vooral dan door het opkweken van dieren. Dieren verbruiken niet alleen water door het te drinken, ze worden helaas ook voeder gegeven dat zeer waterintensief is om te telen en er wordt bij de verwerking van het vlees heel wat water verspild. Naast vlees zijn ook heel wat andere dierlijke producten enorme waterslokoppen zoals zuivelproducten en eieren. Eén eitje kost je bijvoorbeeld maar liefst 200 liter water.

Kalfjes drinken melk zodat ze kunnen uitgroeien tot grote beesten van 650 kg. Dit is wellicht niet jouw ambitie? Om 1 liter koemelk te produceren heb je 1000 liter water nodig. Wie zijn cornflakes niet kan missen gebruikt dus beter havermelk, waarvan de productie maar liefst 50 keer minder water nodig heeft. Een glas koemelk inruilen voor plantaardige melk bespaart je net geen 250 liter. Als het op dorst aankomt kan je beter bier drinken dan koemelk, wat 75 liter nodig heeft. De watervriendelijkste dorstlesser is uiteraard gewoon water.

Om te overleven als mens hebben we proteïnen, calcium en heel wat andere stoffen nodig. We denken dikwijls dat we dit enkel uit vlees, vis of uit andere dierlijke producten moeten halen, maar Leonardo da Vinci wist al dat die voedingsstoffen ook rechtstreeks konden genuttigd worden in plaats van dit door de magen van beesten te laten gaan. Gemiddeld leven mensen die geen vlees eten 6 à 8 jaar langer. Voor je eigen gezondheid hoef je je dus niet druk te maken om je brokje vlees af en toe te laten liggen, integendeel.

Wie z’n stukje vlees een dagje skipt heeft zomaar drie uur douchen uitgespaard. Je hebt immers 1.540 liter water nodig om bijvoorbeeld een hamburger te produceren. Stop dus met je schuldig te voelen als je eens languit wil genieten in bad, meer nog, je mag er 12 nemen en je hoeft hiervoor slechts één keer een veggieburger te eten. Wie dus écht iets wil doen tegen de droogte – dus niet de feel good lapmiddeltjes – eet plantaardiger.

Droogtevriendelijk vlees

Bestaat er dan geen droogtevriendelijk vlees? Diervriendelijk vlees helaas niet, droogtevriendelijk gelukkig wel. Dieren moeten hiervoor in hun natuurlijk biotoop kunnen leven – bijvoorbeeld koeien die 24/7 in de weide staan en gewoon gras eten- of ze moeten afval eten die niet voor menselijke consumptie is. Dieren worden belastend voor het milieu zodra je ze – ironisch genoeg – wegneemt uit het milieu, en ze opsluit in lelijke bouwsels. Al het werk dat de natuur anders deed, moeten wij als mens overnemen.

Wil de regering écht iets doen aan de droogte, dan maakt ze plantaardige melk voordeliger dan koemelk. Maakt ze volwaardige biologische vleesvervangers een pak goedkoper dan dodedierenvlees en laat ze alleen nog vlees toe op de markt van loslopende dieren die geen voeders eten die ook voor menselijke consumptie kunnen dienen. Maïs, tarwe of soja onrechtstreeks via dierenvlees opeten als mens is ongelofelijk inefficiënt, waterverspilzuchtig én vervuilend. Als bonus lossen ze hiermee ook de stikstofproblematiek grotendeels op en hebben ze extra slaagkans om hun klimaatdoelstellingen te behalen.

Louis De Jaeger is voedselbosontwerper en auteur van We eten ons dood: hoe we met onze landbouw de wereld kunnen redden.