Dan toch een doorbraak op vlak van verlies en schade op klimaattop COP27?

Er liggen drie voorstellen op tafel in Sharm-el-Sheikh. Zoals verwacht gaat de klimaattop verlengingen tegemoet.

Een doorbraak omtrent het luik verlies en schade, het thema waar de klimaattop COP27 in het Egyptische Sharm-el-Sheikh hoofdzakelijk om draait, lijkt plots toch binnen handbereik. Donderdagavond laat werd een vijf pagina’s tellend document gepubliceerd. Daarin worden drie voorstellen opgelijst om in te gaan op de vraag van de meest kwetsbare landen omtrent steun voor de reeds ondergane schade als het gevolg van de klimaatverandering.

Drie voorstellen

Een eerste optie is de oprichting van een nieuw fonds. Een alternatief omvat de oprichting van een nieuw fonds op de volgende klimaattop COP28 in de Verenigde Arabische Emiraten. In de laatste optie is enkel en alleen sprake van ‘nieuwe en verbeterde financieringsregelingen’. Die zouden dan ook op de volgende klimaattop eind volgend jaar moeten worden uitgewerkt.

De Europese Unie stond lange tijd op de rem als het om de oprichting van een nieuw fonds ging. Maar tijdens de plenaire zitting laat donderdagavond kwam Europees onderhandelaar Frans Timmermans dan toch met een voorstel op de proppen. Volgens Timmermans komt de opening er omdat er anders geen consensus in de maak leek.

Bezwaar

Wel stelt de vicevoorzitter van de Europese Commissie enkele voorwaarden. Zo moeten alle landen extra stappen zetten om hun uitstoot van broeikasgassen terug te dringen en mogen alleen de meest kwetsbare landen geld krijgen uit het fonds. Daardoor zou onder meer China uit de boot vallen. Daarnaast is het ook de bedoeling dat alle grote economieën, waaronder China, aan het fonds zouden bijdragen.

Opvallend daarbij is wel dat niet alle EU-lidstaten het voorstel lijken te steunen. Zo valt bij het kabinet van Vlaams minister van Energie en Omgeving Zuhal Demir te horen dat onder meer ons land bezwaar had aangetekend.

‘Ik betreur dat Timmermans zomaar meegaat in allerlei nieuwe financieringsmechanismen, louter om zijn eigen blazoen wat green te washen,’ zegt Demir vrijdagochtend in een persbericht. ‘De Europese landen, en zeker ons land, doen al enorm veel aan internationale klimaatfinanciering. Laten we die bovenal zinvol inzetten vooraleer we allerlei nieuwe financieringsmechanismes in het leven roepen.’

Demir, die zelf niet fysiek aanwezig is in Sharm-el-Sheikh, benadrukt dat meerdere EU-lidstaten, waaronder ons land, maar ook Duitsland, Zweden, Slovakije en Polen, donderdag tijdens de Europese coördinatiemeeting hadden aangegeven geen voorstander te zijn van een nieuw financieringsmechanisme voor verlies en schade.

Lees verder onder de afbeelding

Demir stelt dat het voorstel indruist tegen het Belgisch standpunt en eerdere verklaringen van premier Alexander De Croo. ‘De kwestie van financiering van loss and damage, moet voor ons aangepakt worden via de huidige instrumenten en mechanismes. België beschouwt de creatie van een nieuw financieringsfaciliteit op COP27 niet als een oplossing aangezien dit onmogelijk de complexiteit inzake financiering van verlies en schade kan vatten, kan leiden tot duplicatie met bestaande kanalen, en op korte termijn niet tot tastbare oplossingen zal leiden voor de meest kwetsbare gemeenschappen.’

Dat standpunt staat helder neergeschreven als Belgisch standpunt, in overeenstemming tussen alle regeringen, brengt de minister in herinnering. ‘Tijdens de ochtendlijke coördinatievergadering tussen de Belgische ministers vanmorgen heeft Vlaanderen duidelijk gemaakt dat ze vasthoudt aan het eerder standpunt, conform eerdere verklaringen van premier De Croo’, besluit Demir.

G77: alleen eerste optie voldoet

De organisatie van meer dan 130 ontwikkelingslanden, beter bekend als de G77, wil enkel weten van een onmiddellijk fonds om verlies en schade als gevolg van de klimaatverandering te dekken. Dat zei de Pakistaanse minister van Klimaat Sherry Rehman vrijdag tijdens de conferentie. ‘We hebben oplossingen nodig, die zo eenvoudig en snel als mogelijk zijn’, zei hij.

De G77 veegt dus twee opties van tafel.

In de plenaire zitting vrijdagmiddag kondigde Rehman al aan voorstander te zijn van de eerste optie ‘mits enkele aanpassingen’. Pakistan, dat eerder dit jaar getroffen werd door zware overstromingen, heeft dit jaar het voorzitterschap van de G77 in handen. De groep is een belangrijk onderhandelingsblok op klimaatconventies.

Klimaattop COP27 loopt uit

Het thema verlies en schade leek lange tijd de splijtzwam te worden op COP27. Armere landen pleiten er al jaren voor dat de rijke landen over de brug komen om de schade en verlies te dekken die de klimaatverandering er reeds heeft veroorzaakt. Het gaat dan onder meer om de gevolgen van uitzonderlijke droogte of overstromingen, maar ook om de stijgende zeespiegel en woestijnvorming. Dit jaar werd verlies en schade voor het eerst officieel als agendapunt opgenomen.

Vrijdagmiddag raakte bekend dat de COP27, net als vele voorgaande edities, verlengingen tegemoet gaat. Dat heeft voorzitter Sameh Shoukry officieel aangekondigd bij de opening van de plenaire zitting. ‘Ik ben vastbesloten om deze conferentie morgen af te sluiten’, stelde Shoukry. Tezelfdertijd riep hij alle delegaties op om ‘een versnelling hoger te schakelen’.

Normaal gezien zou het doek over COP27 vrijdagavond om 18 uur lokale tijd moeten vallen. Dat COP27 de verlengingen ingaat, is op zich niet zo verrassend. Alle voorgaande edities liepen namelijk ook uit.