Uit de kerncentrale van Fukushima lekt nog steeds radioactief koelwater. Volgens Jan Vande Putte, die in 2011 als expert ter plaatse het stralingsonderzoek van Greenpeace International leidde, heeft Japan dringend internationale hulp nodig.
Waarom is er 2,5 jaar na de kernramp opnieuw een lek ontstaan?
Jan Vande Putte: De situatie is nooit onder controle geweest. De Japanse regering probeert die indruk te wekken, maar de kernramp is nog altijd bezig. De in 2011 beschadigde reactoren moeten nog altijd afgekoeld worden, en dat koelwater wordt radioactief. Dat water stapelt zich op. Uitbater Tepco hoopte destijds om het te filteren en dan te lozen in de oceaan. Daarom sloegen ze het tijdelijk op in snel in elkaar gestoken noodcontainers. Maar de filters werken niet, dus kan men het water niet lozen. Een van deze krakkemikkige containers is deze week onderaan beginnen te lekken, waarna het koelwater de bodem in stroomde. De middelen om dit koelwater in degelijk materiaal op te vangen, zijn er onvoldoende. Nu de sfeer van crisis al even weg is, wil de regering er niet te veel geld meer aan besteden. En je hebt trouwens nog een tweede bron van besmet water: het grondwater. Hoe erg die situatie is, weten we niet, omdat het niet accuraat gemeten wordt. Maar feit is dat dit grondwater uiteindelijk de Grote Oceaan in stroomt.
Hoe krijgt men dit onder controle?
Vande Putte: We pleiten er allang voor om een goede waterboekhouding te maken, die al het besmette koel-, grond- en regenwater in kaart brengt. Pas dan kun je een realistische langetermijnplanning maken. De organisatie moet ook uit handen genomen worden van uitbater Tepco, die alleen nog bestaat om als buffer te dienen tussen de regering en de bevolking. De kritiek van het volk groeit, maar Tepco is de zondebok en premier Shinzo Abe blijft buiten schot. Er wonen ook nog altijd 100.000 mensen in een zone die te zwaar besmet is om er lange tijd te blijven. Die mensen moeten alle mogelijkheden krijgen om te vertrekken. Hoe die mensen in het ongewisse zijn over hun lot, net zoals de mensen die al geëvacueerd zijn, dat is echt misdadig.
Moet de internationale gemeenschap zich er niet stilaan mee gaan bemoeien?
Vande Putte: Absoluut, maar Japan blijft die boot afhouden. Nu wordt veel informatie achtergehouden, en dat zou met internationale hulp moeilijker worden. Rusland, Wit-Rusland en Oekraïne bijvoorbeeld hebben na de ramp in Tsjernobyl veel nucleaire kennis, bijvoorbeeld over het screenen van voedsel op radioactiviteit. Ook het ontmantelen van de beschadigde reactoren, wat nog tientallen jaren zal duren, kan beter door internationale experts gebeuren. De kans bestaat immers dat er de komende jaren nog meer radioactiviteit vrijkomt dan nu al gebeurde. Dat moeten we koste wat het kost vermijden. Een nieuwe aardbeving bijvoorbeeld, is echt een ernstig gevaar. (TV)
