Belangrijke eigenschappen die maken dat bijen de weg telkens weer terugvinden naar de korf, worden aanzienlijk verstoord door pesticiden, zelfs als die in kleine hoeveelheden worden gebruikt. Nieuw onderzoek toont dat de bijen hersenschade oplopen waardoor hun normale gedrag verandert.
Vroeg u zich al eens af hoe bijen de weg van nectarrijke bloemen naar de korf terugvinden, soms kilometers verderop? Dat gaat zo: honingbijen gebruiken de zogeheten ‘visuele afstandsmaat’ om de afstand te berekenen die ze van de korf tot bloemenveld hebben afgelegd. Ze meten de afstand met hun ogen en de som van alle beweging in hun gezichtsveld vormt de afstandsmaat.
Deze informatie wordt tijdens de typische ‘bijendans’ aan soortgenoten doorgegeven. De bij die de bloemen heeft ontdekt, danst daarbij in ‘achtjes’ en wiebelt met het lijf. Vervolgens kan de hele korf het bloemenveld – hun voedselbron- terugvinden en gaan leeghalen.
Afdwalen van de route
Nieuw onderzoek in Frontiers in Insect Science toont nu aan dat bepaalde bestrijdingsmiddelen die worden gebruikt in de landbouw schadelijke effecten hebben op het visuele detectievermogen van bijen waardoor hun opto-motorisch reactievermogen wordt aangetast. Met deze vaardigheid kunnen insecten zich oriënteren als ze dreigen af te dwalen van hun route. Ze gaan dan automatisch weer rechtdoor lopen of vliegen.
Zelfs als de insecticiden in lagere dan de wettelijk toelaatbare hoeveelheid aanwezig zijn in de natuur, kan er al sprake zijn van schade.
Het onderzoek bekeek de effecten van de insecticiden sulfoxaflor en het veelgebruikte middel imidacloprid. De substanties werden toegediend aan een wandelende bijensoort. Nadien bleken de bijen niet meer in een rechte lijn te bewegen. Het zenuwstelsel van de bijen werd beïnvloed door de pesticiden en ze liepen ook hersenschade op. Of de effecten ook opgaan voor rondvliegende bijen, moet nog verder worden onderzocht, stellen de onderzoekers.
De Europese Commissie besliste in april van dit jaar om sulfoxaflor van de Europese markt te halen vanwege de toxiciteit voor bijen. De lidstaten mogen na 19 november 2022 geen gewasbestrijdingsmiddelen meer goedkeuren die deze werkzame stof bevatten. De ban moet compleet zijn op 19 mei 2023.
