Factcheck: ‘Een boom heeft een koelvermogen dat overeenkomt met ongeveer tien aircotoestellen’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Die stelling van duurzaamheidsexpert Wouter Florizoone lazen we onlangs op Twitter. Maar klopt het wel?

‘Eén boom heeft met dit weer een koelvermogen van 20-30 kilowatt, dat komt overeen met ongeveer 10 aircotoestellen #hittestress’, lazen we onlangs op Twitter. De tweet, met foto van weelderige boom met een ruim caféterras eronder, kwam van duurzaamheidsexpert Wouter Florizoone.

Klopt zijn vergelijking wel? Brengt één boom evenveel verkoeling als tien aircotoestellen?

https://twitter.com/wflorizoone/status/1001455583915061251Wouter Florizoonehttps://twitter.com/wflorizoone

1 boom heeft met dit weer een koelvermogen van 20-30 kW, dat komt overeen met +/- 10 aircotoestellen #hittestress pic.twitter.com/4AJhnf2B8F

— Wouter Florizoone (@wflorizoone) May 29, 2018

Hij heeft het net niet eigenhandig becijferd, zegt Florizoone aan de telefoon. ‘Als duurzaamheidsexpert houd ik me vooral bezig met mobiliteitsprojecten, en bij uitbreiding ook met energie en klimaat. Ik heb de vergelijking enkele jaren geleden opgepikt uit de powerpointpresentatie van het Nederlands onderzoek Hitte en Klimaat in de Stad (2011).’

Florizoones tweet is een pleidooi voor meer groen, zegt hij: ‘Voor meer bomen, met name in de stedelijke context. Als je de stad verder volbouwt met stenen, beton en asfalt zonder in voldoende groen en blauw (wateroppervlakten, nvdr) te voorzien, zorg je voor meer in de plaats van minder klimaatopwarming. Dan stijgt de temperatuur alleen maar.’

Op een zomerdag is het in de stad tot zeven graden warmer dan daarbuiten. Soms zelfs nog warmer, zegt bio-ingenieurswetenschapper Roeland Samson (UAntwerpen). ‘Bomen verfrissen dan op twee manieren. Met hun schaduw, uiteraard. En doordat ze water verdampen. Als het heet is in de zon, kunnen ze geen schaduw opzoeken. Net zoals mensen zweten, verdampen bomen dan water. Zo verkoelen ze zichzelf.’ En hun omgeving, benadrukt Samson. ’25 of 33 graden: als je ’s nachts wilt slapen, is dat een wereld van verschil.’

Het koelvermogen van een doorsnee airco bedraagt 2 à 3 kilowatt per uur. ‘Dat zijn de kleinste toestellen die je terugvindt in een hotelkamer of individuele kantoorruimte’, zegt professor bouwfysica Dirk Saelens (KU Leuven).

Maar stemmen tien toestellen overeen met een boom?

‘Een grote, volwassen eik, in perfecte conditie en goed voorzien van water, kan 400 liter per dag gebruiken’, stelt professor Samson. ‘Zo kom ik uit op een vermogen van 15 kilowatt. Op ruim vijf aircotoestellen dus. Geen tien.’

De berekening van Bert van Hove (Wageningen University), die meewerkte aan het onderzoek waaruit Florizoone zijn initiële vergelijking haalde, ligt in dezelfde lijn. ‘Op mooie dagen levert een boom een koelvermogen van 8,2 à 10,9 kilowatt per uur’, zo citeert hij eigen – recenter – werk uit het vakblad Building and Environment (2015). ‘Stel dat het koelvermogen van een airco 2 kilowatt bedraagt, dan koelt een stadsboom dus tot vijf maal meer.’

De relevantie van de vergelijking blijkt uit wat klimaatwetenschapper Guus Velders (Universiteit Utrecht) enkele weken geleden liet optekenen in De Tijd. ‘Wereldwijd wordt 20 procent van de elektriciteitsproductie gebruikt voor koeling’, zei Velders. In airco’s en ook koelkasten zitten fluorkoolwaterstoffen of hfk’s, een van de belangrijkste broeikasgassen naast CO2. O paradox: hoe warmer het wordt, hoe meer airco’s we willen. Maar meer airco’s betekent meer hfk’s, en daarmee extra opwarming van de aarde.

In België heeft 4 procent van de gezinnen thuis een vaste airco, en 5 procent een mobiele, blijkt uit cijfers van Statbel. In totaal gaat het om meer dan 570.000 toestellen.

https://twitter.com/epironet/status/1007285234025615360𝓔𝔀𝓪𝓵𝓭 𝓟𝓲𝓻𝓸𝓷𝓮𝓽https://twitter.com/epironet

De slotsom is niet ‘waar’, wel ‘grotendeels waar’ en dat is niet hetzelfde. Waarom dat zo is komt u te weten als u het uitstekend stuk van @JanJagers in @knack leest https://t.co/4KLRCUre37 pic.twitter.com/QEbEWTUisC

— 𝓔𝔀𝓪𝓵𝓭 𝓟𝓲𝓻𝓸𝓷𝓮𝓽 (@epironet) June 14, 2018