Europese Commissie wil einde maken aan ontbossing voor EU-import
De Europese Commissie heeft woensdag een wetsvoorstel neergelegd dat komaf moet maken met het kappen van bossen voor de teelt van gewassen en andere flora die voor de Europese markt bestemd zijn, al dan niet als afgeleid product.
Na China is de Unie de op een na grootste importeur van producten die afkomstig zijn uit ontbossing. Volgens een schatting van de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties werd tussen 1990 en 2020 wereldwijd 420 miljoen hectare bos gekapt. Dat is een oppervlakte groter dan de Europese Unie. Netto ging zo 178 miljoen hectare bos verloren. Om die trend te keren, stelt de Commissie nu een verordening voor die alvast de ontbossing die het gevolg is van productie voor de Europese markt een halt moet toeroepen. Belangrijk is dat haar voorstel niet enkel op illegale ontbossing van toepassing is. Parallel wil de Commissie de dialoog aangaan om ontbossing en bosdegradatie multilateraal aan te pakken.
De belangrijkste oorzaak van ontbossing is de uitbreiding van het landbouwareaal. Soja, bestemd voor het voeren van dieren die gekweekt worden voor de productie van vlees, eieren en zuivel, maar ook palmolie, hout, cacao, koffie en afgeleide producten als leer, chocolade en meubels zijn de voornaamste drijfveren. De Commissie wil bedrijven die die producten in de EU importeren verplichten enkel nog landbouwgrond te gebruiken die al voor 1 januari 2021 aangesneden werd. Ze wil ook een einde maken aan de import van illegale producten, die niet volgens de wetten van het oorsprongsland gemaakt werden. Producten die niet aan beide voorwaarden voldoen, zullen van de Europese markt geweerd worden.
De verordening heeft enkel betrekking op de hierboven genoemde gewassen en producten. Ondernemingen die ze in Europa willen invoeren, zullen de geografische coördinaten moeten doorgeven van de grond waarop ze geteeld of gekweekt werden. Die traceerbaarheid moet de EU-lidstaten de armslag geven strikte controles uit te voeren. De Europese Commissie wil tegelijk een ‘benchmark’ hanteren waarop landen als laag, gemiddeld of hoog risico ingeschaald worden wat betreft de kans dat er nog steeds ontbossing plaatsvindt. Die normering zal als basis dienen voor de vereisten voor importeurs en nationale controle-instanties.
De Commissie heeft berekend dat door de ontbossing af te toppen, er elk jaar minstens 31,9 miljoen ton broeikasgassen minder de lucht zal worden ingestuurd. Op andere ecosystemen als moerassen of op producten als rubber is de verordening niet van toepassing, maar volgens Europees commissaris voor Milieu Virginijus Sinkevicius kan het toepassingsgebied in de toekomst verder uitgebreid worden. De Litouwer maakt zich sterk dat de nieuwe vereisten voor importeurs niet tot ‘significante’ prijsstijgingen zullen leiden.
België heeft zware voetafdruk
Natuurorganisatie WWF wijst op het belang van het Commissievoorstel. Niet alleen de Europese Unie in haar geheel, maar ook België in het bijzonder heeft een ‘zware voetafdruk’, luidt het. ‘De oppervlakte die nodig is voor de productie van zeven basisproducten (soja, cacao, rundvlees en leer, palmolie, koffie, rubber, hout en papier) die België in ruwe of bewerkte vorm invoert, bedraagt meer dan 10 miljoen hectare per jaar, meer dan drie keer de oppervlakte van ons land.’ Als het Europees Parlement en de lidstaten het voorstel goedkeuren, ‘zal Europa niet langer medeplichtig zijn aan de vernietiging van de natuur maar in plaats daarvan bijdragen aan verantwoorde productiemethoden met voordelen voor mens, natuur en klimaat’, zegt ontbossingsexpert en beleidsmedewerker bij WWF-België Béatrice Wedeux.
Naast haar voorstel om verdere ontbossing tegen te gaan, stelde de Commissie woensdag ook voor hoe ze de export van afval naar niet-EU-landen aan banden wil leggen en Europese bodems gezonder wil maken tegen 2050. De drie voorstellen moeten samen de Green Deal helpen realiseren, de ambitie van de EU om tegen het midden van de eeuw klimaatneutraal te worden en haar economie te verduurzamen. ‘Om het mondiale gevecht tegen de klimaat- en de biodiversiteitscrisis te doen slagen, moeten we zowel thuis als daarbuiten onze verantwoordelijkheid opnemen’, vindt Europees commissaris Frans Timmermans.