Dreigt er een ‘verkwalling’ van de oceanen?

Kwallen behoren tot de winnaars van de klimaatverandering. Wetenschappers waarschuwen dat de dieren de Noordelijke IJszee indringen, ten nadele van vissoorten als de Arctische kabeljauw. Vooral de gele haarkwal kan zich sterk verspreiden.

In tegenstelling tot veel andere zeebewoners hebben kwallen baat bij de klimaatopwarming. Als gevolg van de stijgende watertemperaturen van de oceanen kunnen ze zich steeds verder in de Noordelijke IJszee wagen, zo hebben onderzoekers van het Alfred Wegener Institute (AWI) aangetoond.

Het team stelde in een computermodel acht arctische kwallensoorten bloot aan de stijgende watertemperaturen die ons te wachten staan met de klimaatverandering. Het resultaat geeft aan dat met uitzondering van één soort alle onderzochte soorten hun leefgebied vanaf de periode tussen 1950 en 2014 tot en met de periode tussen 2050 en 2099 duidelijk richting noordpoolgebied uitbreiden. Het onderzoek werd gepubliceerd in het vaktijdschrift Limnology and Oceanography.

(Lees verder onder de foto)

Kwallen rukken op

Vooral de gele haarkwal, die in de Oostzee voorkomt, zal verder noordwaarts trekken. Volgens AWI-zeebioloog Charlotte Havermans kan het leefgebied van die kwal bijna drie keer groter worden. Slechts één onderzochte soort (Sminthea arctica) vertoonde volgens het model een achteruitgang van vijftien procent, omdat zij zich bij hoge temperaturen terugtrekt in de koudere dieptes.

Hoofdauteur van het onderzoek, Dmitrii Pantiukhin, verklaart dat kwallen zich bij eerdere klimaatstress tegen voedselconcurrenten, zoals vissen, konden verzetten. In Spitsbergen heeft de kroonkwal volgens deskundigen al een volledig fjord overgenomen.

‘Veel kwallen voeden zich met vislarven en visseneitjes, waardoor ze het herstel van vispopulaties onder druk vertragen of verhinderen’, aldus Pantiukhin.

Duurzame visvangst

Pantiukhin geeft aan dat wetenschappers al van een dreigende globale verkwalling van de oceanen spreken. ‘Dat blijkt ook uit het feit dat de laatste vijftien jaar meer mensen geprikt werden door kwallen in de Middellandse Zee’, zegt Havermans.

Het is nog onduidelijk welke gevolgen de opmars van de neteldieren richting het noorden zal hebben op de arctische visbestanden. Volgens Havermans wijst alles erop dat belangrijke arctische vissoorten, zoals de Arctische kabeljauw, nog sterker onder druk zullen komen te staan. De visserij zal rekening moeten houden met die ontwikkeling, als ze sterk beviste soorten in de toekomst duurzaam wil ontginnen.

© Der Spiegel (vertaald door Chloé Cottyn)