De terugkeer van de wolf in Wallonië

De terugkomst van wolven in ons land laat niemand onberoerd. De ene ontvangt het dier met open armen, de andere vreest de carnivoor. In Vlaanderen is de terugkeer al lange tijd groot nieuws. Sinds Noella en August 4 welpen kregen, loopt voor het eerst in 150 jaar weer een roedel rond in Vlaanderen. Maar hoe zit het in Wallonië?

Wallonië was met zijn uitgestrekte wouden lange tijd het laatste toevluchtsoord voor onze Belgische wolven. Het was in Erezée, bij Durbuy dat in 1897 de laatste Belgische wolf zou zijn geschoten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het in Wallonië was dat hij, in 2011, voor het eerst terug opdook. Toen werden in La Roche-en-Ardenne uitwerpselen, haren en pootafdrukken gevonden die na DNA analyse van een wolf bleken te zijn. In juni 2018 kwam de definitieve bevestiging toen op de Hoge Venen een wolf werd vastgelegd op camera. Het ging om een mannetje van Pools-Duitse afkomst dat Akéla werd genoemd. Door de terugkomst van het dier en de vele berichten hierover, werd réseau loup opgericht. Dit netwerk bestaat uit experten die verantwoordelijk zijn voor het verzamelen, verifiëren, valideren en verspreiden van gegevens over het dier.

Wallonië, een gastvrije plek

Het is belangrijk om erop te wijzen dat de terugkeer van de wolf in ons land niet het resultaat is van herintroductie door de mens, maar een natuurlijk fenomeen. Dit gezegd zijnde heeft de mens wel een grote rol gespeeld. Toen in de jaren ’70 van de vorige eeuw de situatie van de laatste overgebleven Europese wolven echt précair werd, maakten verschillende staten op de Conventie van Bern (1979) een reeks wetten op Europees niveau die het behoud van de soort en van zijn leefgebied moest garanderen.

Met die beschermde status konden roedels langzaam uitbreiden en gingen de jonge wolven uit buurlanden op zoek naar nieuw leefgebied. Dat perfecte gebied bleek Wallonië te zijn. Daar, op het kruispunt tussen Frankrijk en Duitsland waar de groeiende wolvenpopulaties richting elkaar opschoven, vindt de wolf alles wat hij nodig heeft om te overleven: grote bossen vol wilde hoefdieren zoals reeën en everzwijnen, een relatief lage bevolkingsdichtheid en een bij wet beschermde status.

Binnenkort een Waalse roedel?

Uit de 522 meldingen die ondertussen door het réseau loup werden onderzocht, konden al 8 verschillende exemplaren officieel worden geïdentificeerd. De meesten daarvan waren mannetjes op doortocht. Enkel Akéla heeft zich officieel gevestigd in de Hoge Venen. In januari van dit jaar werd echter in Waimes, in het territorium van Akéla, een vrouwtje van Duits-Poolse oorsprong waargenomen. De paarperiode van wolven valt in februari-maart wat dus zou kunnen zeggen dat we naast de Vlaamse roedel, ook een Waalse roedel hebben rondlopen.

Positief of negatief?

Het idee van een tweede roedel in ons land klinkt voor sommigen aantrekkelijk, voor anderen beangstigend. Het klopt dat wolven zich voornamelijk met wilde hoefdieren voeden, maar dat ze, als ze er de kans toe krijgen, ook vee eten, tot grote ergenernis van boeren en herders. Daarnaast heeft het dier ook een slechte naam gekregen door sprookjes en andere verhalen. De waarheid is dat een wolf niet graag in de buurt komt van de mens.

Om de gemoederen te bedaren en vragen te beantwoorden, werd in Wallonië onlangs gewerkt aan een Wolvenplan met als belangrijkste doelstellingen monitoring, bescherming van de soort, bescherming van vee en het vergoeden van het verlies van vee, maar bovenal informatie verstrekken aan landbouwers, jagers maar ook aan het grote publiek.

De voordelen die voortvloeien uit de terugkeer van wolven worden helaas te vaak overschaduwd door de schade die ze veroorzaken. Toch is die terugkeer ook goed nieuws voor de biodiversiteit. Als de populatie wolven verder groeit, zullen zij optreden als regulator van wilde hoefdieren in onze bossen. Daarnaast blijkt uit onze buurlanden dat de terugkeer van de wolf het lokale (eco) toerisme en dus de lokale economie ten goede komt.

De terugkeer van de wolf, gewenst of verfoeid, laat niemand onverschillig. Maar het feit dat hij terug is, is vooral een teken van hoop dat onze natuur zich probeert te herstellen.

Dit artikel verscheen ook op Onze Natuur.