Als het herstel na de pandemie stevig inzet op innovatie en hernieuwbare energie, kunnen de klimaatdoelstellingen binnen handbereik komen. Indien niet zijn we slechter af dan voorheen. Dat blijkt uit berekeningen van de universiteit van Groningen, gepubliceerd in Nature Climate Change.
De coronacrisis heeft een wereldwijde recessie veroorzaakt. Het klimaat zou daar wel bij kunnen varen. Door de economische crisis zou de uitstoot van broeikasgassen kunnen dalen met 3,9 tot 5,6 procent in de periode van 2020 tot 2024. Dat berekende een internationaal onderzoeksteam onder leiding van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG).
‘Een dergelijke daling kan ons terugbrengen naar de emissieniveaus van 2006 en 2007’, zegt milieuwetenschapper Yuli Shan. Dit zou helpen om de klimaatdoelstellingen te halen die afgesproken zijn in het klimaatakkoord van Parijs in 2015. ‘Al is het nog niet voldoende’, geeft Shan mee.
Wat nog ingrijpender is dan de recessie zelf, zijn de steunpakketten die overal ter wereld worden goedgekeurd om de economie te laten heropleven. Als die een stevige groene tint krijgen, door in te zetten op innovatie en hernieuwbare energie, komt de wereld wel dicht bij de klimaatafspraken van Parijs.
Crisis niet verspillen
Zonder structurele veranderingen na de crisis zou de uitstoot hetzelfde blijven of zelfs verhogen, zo blijkt uit de wetenschappelijke modellen. Dat omschrijven de onderzoekers als een V-vormige reactie: na een scherpe daling neemt de uitstoot weer snel toe tot het niveau van voor de pandemie of kan de uitstoot nog hoger liggen.
Of we zo’n V-curve kunnen vermijden, zal afhangen van de aard van de herstelpakketten. De uitstoot kan verminderen tot 4,7 procent of juist toenemen met 12,1 procent. ‘Het kan dus zomaar de verkeerde kant opgaan’, vreest onderzoeker Klaus Hubacek, een collega van Shan. ‘Het zou verschrikkelijk zijn om deze crisis te verspillen.’
Tijd voor hernieuwbare energie
Volgens de wetenschappers moeten herstelpakketten gericht zijn op hernieuwbare energie. Zo kunnen overheden innovatie stimuleren, de energietransitie ondersteunen en huishoudens helpen om over te schakelen op duurzame energie.
‘Als we blijven geld uitgeven aan sectoren zoals de luchtvaart, die veel uitstoot genereren, dan gaat het de verkeerde kant op’, waarschuwt Hubacek. ‘Het is veel zinvoller om het openbaar vervoer en treinverbindingen te verbeteren.’
‘Deze crisis is verschrikkelijk,’ meent de wetenschapper, ‘maar het is ook het moment om in actie te komen tegen klimaatverandering. Het is tijd om er iets aan te doen.’
Duurzame alternatieven
De onderzoekers waarschuwen dat de herstelpakketten ook risico’s met zich meebrengen. Die gevaren blijven vaak onderbelicht. Om de economie te ondersteunen, lenen regeringen vele miljarden. Als de nationale schuld toeneemt, betekent dat dat er de komende decennia minder geld is om te investeren.
‘Als we nu geen geld stoppen in duurzame alternatieven, zal het dus niet snel meer gebeuren’, zegt Hubacek. ‘Het gevolg daarvan zou zijn dat de uitstoot sterker zal toenemen dan berekeningen van voor de pandemie.’
Bijna hele wereldeconomie in kaart
Voor hun onderzoek hebben de RUG-wetenschappers samengewerkt met collega’s uit Nederland, Groot-Brittannië en China. Ze gebruikten een recent ontwikkeld economisch impactmodel om de effecten van de lockdown in kaart te brengen. Daarmee berekenden ze ook de impact van herstelpakketten in 41 landen. Samen zijn die landen goed voor negentig procent van de wereldeconomie.
De wetenschappers namen vijf verschillende economische categorieën onder de loep: de bouw, de maakindustrie, de dienstensector, de gezondheidssector en gezinnen.
‘We hebben wereldwijde productieketens volledig onderzocht’, legt Shan uit. ‘Als bijvoorbeeld productie van bepaalde goederen stopt in China, heeft dat ook gevolgen voor de productie in de VS of Europa.’
Het Klimaatalarm van Knack
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier