‘Migranten ervaren ondernemen als een kans in een nieuwe samenleving’

De Indische Hasselaar Sameer Srivastva weet al te goed waar het ondernemerschap van zijn landgenoten vandaan komt. ‘Het kastesysteem laat ook weinig ruimte toe, dus steek je zelf de handen uit de mouwen.’

“India is een grote maatschappij en dat versterkt de competitie tussen mensen. Zij willen allemaal laten zien wat ze kunnen. Het kastesysteem laat ook weinig ruimte toe, dus steek je zelf de handen uit de mouwen.” De Indische Hasselaar Sameer Srivastva weet al te goed waar het ondernemerschap van zijn landgenoten vandaan komt.

Steeds meer personen met een migratieachtergrond vinden in België en Vlaanderen de weg naar een eigen zaak. Het aantal zelfstandigen met een origine binnen de Europese Unie groeide in vijf jaar met 16,5 procent, bij mensen van buiten de Europese Unie kwamen er zelfs 33 procent meer ondernemers bij. Dit alles terwijl er globaal geen nieuwe autochtone ondernemers bij kwamen. Zo komt het dat vandaag een op zeven ondernemers in Vlaanderen buitenlandse roots heeft. Dat leerde afgelopen maand de Herkomstmonitor, een arbeidsmarktrapport van het departement Werk en Sociale Economie.

Als docent Maatschappelijke Oriëntatie voor het Agentschap Integratie en Inburgering in Limburg zie ik die evolutie zich onder mijn neus voltrekken. Het is ook logisch dat nieuwkomers zich in het ondernemerschap storten. Zeker vluchtelingen hebben al een hele ‘onderneming’ achter de rug voor ze hier geraken, ze hebben dan ook een sterke drive om ergens helemaal voor te gaan.

Netwerk en familie

Zelf ben ik van Indische afkomst en ik zie hoe Indiërs zich in Vlaanderen behoorlijk uit de slag slaan. Een grote meerderheid is actief in de voedingssector, met zijn ‘Vlaamse en Indische voedingswinkels’. Die winkels vormen een onmisbaar deel van de samenleving. In de buurt van stations, op nationaalwegen, in en rond de stad, prijken de dag- en nachtwinkels. Het andere deel Indische ondernemers behoort tot de Gujrati-gemeenschap die de diamantsector volledig inhanden heeft.

Die rijke diamantiers, kleine kruidenaars of uitbaters van een ‘hand car wash’ hebben allen iets gemeen: het sterk netwerk in hun thuisland of in de Indische gemeenschap in België. Dat netwerk komt zeer handig van pas om cash te verzamelen om een activiteit uit te oefenen. Deze Indische immigranten zijn daardoor niet afhankelijk van de Belgische banken om een lening aan te gaan.

Immigranten hebben een sterke band binnen hun eigen gemeenschap. Familie en vrienden werken mee, zij vormen het menselijke kapitaal voor hun handelsactiviteiten. Dit zorgt ook voor een grote kostenbesparing, want ze moeten geen beroep doen op uitzendkrachten. Onder familieleden is het vertrouwen ook groot, er is flexibiliteit om lang en onregelmatige uren te werken. De meesten wonen ook samen en sparen zo ook weer kosten uit. De ouderen in de familie zorgen voor de kinderen, dus is er ook geen kost voor kinderopvang.

De Indische cultuur speelt ook een belangrijk rol. In een gigantische maatschappij als de Indische is de wil om iets te bereiken in je leven, om de andere te laten zien wat je kunt (beetje machogedrag) erg groot. Indiërs willen een naam achterlaten, voeren competitie, zoeken een veilige en zekere toekomst voor de volgende generatie. Ze willen iets betekenen voor zichzelf, de familie en de maatschappij waarin ze wonen. Het oeroude kastensysteem laat bovendien geen ruimte toe om op te klimmen, dus stappen de Indiërs in een familiebedrijf of richten ze hun eigen zaak op.

Liefst hier

Hun ondernemerschap exporteren de Indiërs met veel plezier naar België en Vlaanderen . De economie wordt als sterk en stabiel gezien. Het imago in het buitenland is zeer positief. Een gemakkelijk en efficiënte werkomgeving en een goede wetgeving voor zelfstandigen, motiveren een ondernemer om zaken te starten. In het thuisland moeten zij veel meer moeite doen om aan de juiste informatiekanalen te geraken en met hun handelsactiviteit te kunnen starten. Migranten met een ondernemersmentaliteit ontdekken en ervaren dat de vrijemarkteconomie en het soepel belastingsysteem hun hier veel mogelijkheden biedt. Dit is een van de grootste factoren waarom de ondernemers vanuit India naar hier komen en investeren in een grote, kleine of middelgroteonderneming. Als ondernemer zie je veel kansen in een land dat goed functioneert.

Administratie en discriminatie

Voor de grote groep Indische en Pakistaanse of Bengaalse ondernemers die een kleine handelszaak starten, blijft administratie toch een groot probleem. Ze kennen het Nederlands of Frans onvoldoende. Vaak zijn ze afhankelijk van vrienden of kennissen die de taal goed beheersen om hen bij te staan in administratieve zaken. Ook als docent Maatschappelijke Oriëntatie hoop ik voor deze nieuwkomers iets te betekenen.

Migranten zien en ervaren ondernemen als een kans in een nieuwe samenleving. Discriminatie in de reguliere arbeidsmarkt motiveert hen om toch te gaan voor hun eigen zaak of eigen werk. Ze halen positieve dingen uit een negatieve situatie. Ze laten zich niet neerhalen, maar steken hun tijd en energie in een nieuw businessmodel.

Sameer Srivastva is docent Maatschappelijke Oriëntatie bij het Agentschap Integratie en Inburgering, van Inburgering Limburg.